Ο,τι δεν λύεται, κόπτεται

17:06 16/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ο Κωνσταντίνος Τασούλας είναι μία ενεργός προσωπικότητα της κυβερνητικής παρατάξεως. Η επιλογή αποτελεί τιμή και ευθύνη για αυτόν, όπως και ο ίδιος τόνισε. Ουδείς αντιδοξεί περί τούτου, όπως και για την επάρκεια του προταθέντος. Παράλληλα, η επιλογή είναι και μία πολιτική πράξη. Τι σηματοδοτεί για τη δομή και τη λειτουργία του πολιτικού μας συστήματος; Θα επιχειρήσουμε μία ψυχρή ανάλυση.

Νομίζω ότι μακράν το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό είναι ότι αποδίδει και ενδυναμώνει, με τον πιο σαφή και αναντίρρητο τρόπο, τον πλειοψηφικό χαρακτήρα της πολιτικής στη χώρα μας. Η πλειοψηφία της Βουλής,

στηριζόμενη στη σχετική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, αναλαμβάνει και συγκεντρώνει πλήρη ευθύνη, όχι μόνο για την κάλυψη των αμιγώς πολιτικών θέσεων, αλλά και για κάθε άλλη κρίσιμη θέση και απόφαση. Εν προκειμένω, ακόμη και για θέσεις που ανάγονται στη λειτουργία του πολιτεύματος, καθώς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας φέρει τον ρόλο του ρυθμιστή του πολιτεύματος.

Η πλειοψηφία δίδει λόγο για τις επιλογές της όχι σε κάποιο ευρύτερο χώρο του οποίου ζητά τη συναίνεση, αλλά στη σχετική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, την οποία επιδιώκει να διατηρήσει στις εκλογές. Ο διορατικός παρατηρητής θα συνομολογήσει ότι αυτό αποδίδει και το πνεύμα των καιρών διεθνώς: καθαρές λύσεις. Και καθαρόαιμες. Γιατί αλλιώς ο κόμπος περιπλέκεται. Ο,τι δεν λύεται κόπτεται.

Αυτή η εξέλιξη θα δοκιμάσει διαδικασίες που εξακολουθούν να στηρίζονται σε συναινετική λογική. Οπως η αναθεώρηση το Συντάγματος. Θυμίζουμε ότι η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας με συνήθη πλειοψηφία θεσπίστηκε με την αναθεώρηση του 2019. Παλιά, σε περίπτωση αδυναμίας συναινετικής επιλογής, η Βουλή διαλυόταν. Τα κόμματα συμφώνησαν ότι η διάλυση δεν είναι λύση. Ομως η λύση που δόθηκε, δηλαδή εκλογή με απλή, ακόμη και μονοκομματική, πλειοψηφία ψηφίστηκε μόνο από την κυβερνητική παράταξη. Τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ μειοψήφησαν το 2019. Το ίδιο και για τη μείωση της πλειοψηφίας για τις ανεξάρτητες αρχές. Για τις αλλαγές αυτές στο Σύνταγμα, ασκήθηκε κριτική στη συνταγματική θεωρία. Ο Ξ. Κοντιάδης μίλησε για εγκατάλειψη της αρχής της συναίνεσης, ενώ εμείς είχαμε αντιπροτείνει την παράταση της θητείας του απερχόμενου Προέδρου έως ότου επιτευχθεί συναίνεση.

Η τρίτη πτυχή σχετίζεται με την ευρύτερη ευστάθεια του πολιτικού συστήματος. Ενα πλειοψηφικό μοντέλο δίδει αποφασιστικότητα, αλλά αποκλείει. Διεθνώς, η επιβίωσή του προϋποθέτει δύο ισχυρούς πόλους και εναλλαγή στην εξουσία. Ετσι, υπάρχει μία διαχρονική ευστάθεια.  Προϋποθέτει επίσης ισχυρές παρατάξεις, ώστε να εκφράζεται συνεκτικά ο ιστός της κοινωνίας. Εδώ προφανώς η πρόκληση μετατοπίζεται στην άλλη πλευρά: την αξιωματική αντιπολίτευση. Αυτή επωμίζεται το βάρος της υπεύθυνης θεσμικά αντιπολίτευσης.

Παράλληλα, τίθεται ένα αντικειμενικό βάρος στους ψηφοφόρους του ευρύτερου χώρου της. Αν δεν συσπειρωθούν στον αντιπολιτευόμενο πολιτικό πόλο, σε λίγα χρόνια, η επιλογή των προσώπων και η λήψη των αποφάσεων για τα πλείστα των θέσεων και των ζητημάτων της Ελληνικής Δημοκρατίας θα έχει υπάρξει προϊόν της μίας παρατάξεως.

Ο Νίκος Παπασπύρου είναι διδάκτωρ Νομικών

του Παν. Χάρβαρντ, αναπλ. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου

στη Νομική Σχολή (ΕΚΠΑ).