Πέφτουν στην αγορά ακίνητα από σχολάζουσες κληρονομιές

20:34 13/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Τάξη στο χάος των δωρεών προς το Δημόσιο με άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων και παροχή φορολογικών κινήτρων αλλά και αξιοποίηση των ακινήτων που κληρονομεί το κράτος ή ανήκουν στο Δημόσιο για τη στέγαση νοικοκυριών δρομολογεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Την ίδια ώρα θεσπίζονται κανόνες διαφάνειας στη διαχείριση των δωρεών με σύσταση ψηφιακής πλατφόρμας για την υποβολή και αποδοχή τους.

Το νομοσχέδιο «Πλαίσιο για δωρεές προς το Δημόσιο, σχολάζουσες κληρονομιές, ιδρύματα και κοινωφελείς περιουσίες» αντιμετωπίζει, όπως ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Κωστής Χατζηδάκης, σειρά προβλημάτων που υφίστανται σήμερα, όπως η δυσκολία αποδοχής δωρεών προς το Δημόσιο, με αποτέλεσμα να παρατηρείται το φαινόμενο ακόμη και ματαίωσής τους, αλλά και η άγνοια του Δημοσίου για την ύπαρξη σχολαζουσών κληρονομιών.

«Το κράτος οφείλει να ενθαρρύνει και όχι να βάζει εμπόδια στους πολίτες που συντρέχουν με την περιουσία τους την εκπλήρωση κοινωφελών στόχων. Οφείλει επίσης να διαχειρίζεται αποτελεσματικά την περιουσία που περιέρχεται στην κατοχή του, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου», υπογράμμισε ο Κωστής Χατζηδάκης.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο:

Δωρεές. Συστήνεται Εθνικό Μητρώο Ευεργετών και Δωρητών που είναι υπεύθυνο για τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας δωρεών, την προβολή των δωρητών, συλλέγει τις ανάγκες από κάθε δημόσιο φορέα και τις παρουσιάζει στους δωρητές. Ο δωρητής εισέρχεται στην πλατφόρμα και συμπληρώνει μια πρότυπη σύμβαση. Ο αρμόδιος υπουργός (ή ο υπάλληλος που έχει εξουσιοδοτηθεί) αποδέχεται τη δωρεά, χωρίς να παρεμβάλλονται άλλα στάδια. Ορισμένες δωρεές που καλύπτονται από απόρρητο, κυρίως προς το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, μπορούν να γίνονται εκτός πλατφόρμας. Οταν ο δωρητής δωρίζει χρήματα με σκοπό την απόκτηση αγαθού ή υπηρεσίας ή την εκτέλεση δημόσιου έργου, έχει το δικαίωμα να καθορίσει πώς θα επιλεγεί ο ανάδοχος. Η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες θα έχει πλήρη και διαρκή πρόσβαση στα στοιχεία των δωρεών και στη σχετική πλατφόρμα, ενώ θα ενημερώνεται αυτόματα για δωρεές άνω των 500.000 ευρώ. Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζονται κρούσματα ξεπλύματος μαύρου χρήματος, όπως η περίπτωση ανέργου ο οποίος επιχείρησε να δωρίσει στο Δημόσιο ποσό ύψους 5 εκατ. ευρώ, όπως ανέφερε ο υπουργός.

Φορολογικά κίνητρα. Μειώνεται στο 11% το 2026 και καταργείται το 2027 ο φόρος εισοδήματος (22%) για ενεργά ιδρύματα και κληροδοτήματα. Επίσης καταργείται φόρος δωρεάς (0,5%) για τις δωρεές προς κοινωφελή ιδρύματα. Παράλληλα, καθιερώνονται τεκμήρια από τα οποία συνάγεται ότι το ίδρυμα δεν εξυπηρετεί κοινωφελείς σκοπούς, αλλά είναι όχημα φοροδιαφυγής (π.χ. ποσοστό εσόδων που κατευθύνεται σε δαπάνες διοίκησης, χρήση ακινήτων/πολυτελών οχημάτων από ιδρυτές ή συγγενείς τους).

Σχολάζουσες κληρονομιές. Πρόκειται για κληρονομιές που καταλήγουν στο κράτος επειδή είτε κάποιος έχει πεθάνει χωρίς συγγενείς είτε αυτοί αποποιήθηκαν την κληρονομιά. Σήμερα υπάρχουν 6.500 εκκρεμείς κληρονομιές (4.500 σχολάζουσες και 2.000 υπό εκκαθάριση). Το Δημόσιο δεν γνωρίζει ποια είναι η οικονομική αξία των εκκρεμών κληρονομιών, ακίνητα παραμένουν ανεκμετάλλευτα ή απαξιώνονται, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που η αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου αποτρέπεται από πλαστές ιδιόγραφες διαθήκες. Αξίζει να σημειωθεί ότι την τελευταία 5ετία εκκαθαρίστηκαν μόλις 100 ακίνητα από σχολάζουσες κληρονομιές. Οι νέες διατάξεις προβλέπουν:

– Διασύνδεση με το Εθνικό Μητρώο Πολιτών και με τα πληροφοριακά συστήματα του υπουργείου Δικαιοσύνης προκειμένου το Δημόσιο να πληροφορείται την ύπαρξη κληρονομικού δικαιώματος με διαθήκη ή εξ αδιαθέτου.

n Λειτουργία Μητρώου κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, εκκαθαριστών και ελεγκτών κληρονομιών του Δημοσίου, στο οποίο θα μπορούν να εγγραφούν δικηγόροι, λογιστές και ελεγκτικές εταιρείες.

n Επιτάχυνση της διαδικασίας εκκαθάρισης με γνώμονα την αξία της κληρονομιάς.

n Αν τρίτος αμφισβητεί το κληρονομικό δικαίωμα του Δημοσίου, πρέπει να προσφύγει στο Μονομελές Πρωτοδικείο.

n Δεν προβάλλεται εις βάρος του Δημοσίου κληρονομικό δικαίωμα που θεμελιώνεται σε ιδιόγραφη διαθήκη.

n Ακίνητο το οποίο περιέρχεται στο Δημόσιο αφού περαιωθεί η εκκαθάριση κληρονομιάς, αξιοποιείται για σκοπούς της κρατικής στεγαστικής πολιτικής, εφόσον κριθεί ότι είναι κατάλληλο για τις αντίστοιχες χρήσεις.

Ιδρύματα. Σήμερα είναι καταγεγραμμένα περίπου 700 ιδρύματα με καταγεγραμμένη αντικειμενική αξία ακινήτων ύψους 235 εκατ. ευρώ. Με τις νέες διατάξεις, τίθενται κανόνες διαφάνειας όπως: όλα τα ιδρύματα, ανεξαρτήτως του ύψους της περιουσίας τους ή των εισοδημάτων τους, πρέπει να δημοσιεύουν ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις ετησίως, οι πωλήσεις ακινήτων και οι μισθώσεις να γίνονται μετά από δημόσια προκήρυξη και οι προσφορές να κατατίθενται σε δημόσια πλατφόρμα. Επίσης γίνεται διάκριση ανάμεσα σε ενεργά και αδρανή ιδρύματα.