Τι λέει το Διεθνές Δίκαιο για τα σχέδια του Τραμπ για τη Γάζα

16:53 7/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Σε μια πρωτοφανή συνέντευξη Τύπου στην Ουάσινγκτον την Τετάρτη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πρότεινε οι Ηνωμένες Πολιτείες να «αναλάβουν» τη Λωρίδα της Γάζας και να μετεγκαταστήσουν μόνιμα τα σχεδόν δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους που ζουν εκεί σε γειτονικές χώρες.

Ο Τραμπ έχει προηγουμένως καλέσει την Αίγυπτο

και την Ιορδανία να δεχθούν Παλαιστίνιους από τη Γάζα, κάτι που και οι δύο χώρες απέρριψαν σθεναρά.

Τα νέα του σχόλια – και το ενδεχόμενο κατάληψης από τις ΗΠΑ ενός κυρίαρχου εδάφους – αντιμετωπίστηκαν αμέσως με επικρίσεις και ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα μιας τέτοιας κίνησης.

Όταν ρωτήθηκε ποια αρχή θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να το πράξουν αυτό, ο Τραμπ δεν είχε απάντηση.

Σημείωσε μόνο ότι θα ήταν μια «μακροπρόθεσμη θέση ιδιοκτησίας».

Δεν απέκλεισε επίσης το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει αμερικανικά στρατεύματα.

Τι λέει λοιπόν το διεθνές δίκαιο για την ιδέα αυτή;

Μπορούν οι ΗΠΑ να καταλάβουν ένα κυρίαρχο έδαφος;

Ο Τραμπ δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ θα αναλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας και θα κάνουμε και εμείς μια δουλειά με αυτήν … Βλέπω μια μακροπρόθεσμη θέση ιδιοκτησίας».

Η Λωρίδα της Γάζας αναγνωρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη και το ανώτατο δικαστήριό τους, το Διεθνές Δικαστήριο, ως τμήμα των Παλαιστινιακών Εδαφών υπό ισραηλινή στρατιωτική κατοχή.

Το διεθνές δίκαιο απαγορεύει την κατάληψη εδάφους με τη βία, η οποία ορίζεται ως πράξη επίθεσης.

Ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ αναφέρει: «Όλα τα μέλη απέχουν στις διεθνείς τους σχέσεις από την απειλή ή τη χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους».

«Τελικά, η πρόταση του προέδρου Τραμπ ισοδυναμεί με μια κατάφωρη απόρριψη των βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου που λειτουργούν τουλάχιστον από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την υιοθέτηση του Χάρτη του ΟΗΕ», δήλωσε ο επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Michael Becker, στο Trinity College του Δουβλίνου.

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες διεκδικήσουν τη Λωρίδα της Γάζας, «αυτό θα ισοδυναμούσε με παράνομη προσάρτηση εδάφους. Ούτε το Ισραήλ έχει κανένα δικαίωμα να παραχωρήσει παλαιστινιακό έδαφος στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε οποιονδήποτε άλλον», δήλωσε ο Becker.

Η Janina Dill, συνδιευθύντρια του Ινστιτούτου Ηθικής, Δικαίου και Ένοπλων Συγκρούσεων της Οξφόρδης και ειδικός στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, δήλωσε: «Δεν υπάρχουν περιστάσεις υπό τις οποίες είναι επιτρεπτή η κατάληψη εδάφους με τη βία. Το επιχείρημα ότι αυτό ωφελεί τους πληθυσμούς εκεί ή αλλού είναι νομικά ανούσιο, ακόμη και αν ήταν πραγματικά σωστό».

Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, η ευθύνη για τον εντοπισμό των επιθετικών ενεργειών και την αντιμετώπισή τους ανήκει στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στο οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μόνιμο μέλος με δικαίωμα βέτο.

Η επιθετικότητα είναι επίσης ένα από τα εγκλήματα που μπορούν να διωχθούν ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ δεν είναι μέλη του ΔΠΔ, αλλά το Δικαστήριο έχει διεκδικήσει δικαιοδοσία στα Παλαιστινιακά Εδάφη, συμπεριλαμβανομένων των πράξεων που διαπράττονται εκεί από χώρες που δεν είναι μέλη.

Μετακίνηση των Παλαιστινίων

«Η βίαιη μετεγκατάσταση των Παλαιστινίων της Γάζας θα συνιστούσε το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας που συνίσταται στην απέλαση ή τη βίαιη μεταφορά», δήλωσε η Dill.

Ο Τραμπ έχει πει ότι οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της Γάζας θα έπρεπε να θέλουν να φύγουν επειδή έχει γίνει επικίνδυνη.

Αλλά, μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει καμία ένδειξη ότι τα 2,3 εκατομμύρια κάτοικοι επιθυμούν να φύγουν.

Η τέταρτη Σύμβαση της Γενεύης του 1949 απαγορεύει τη βίαιη μεταφορά ή απέλαση προστατευόμενων προσώπων σε κατεχόμενο έδαφος.

Σύμφωνα με το ιδρυτικό έγγραφο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το Καταστατικό της Ρώμης, «ο όρος ‘βίαια’ δεν περιορίζεται στη φυσική βία, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει την απειλή βίας ή εξαναγκασμού, όπως αυτή που προκαλείται από το φόβο της βίας, τον εξαναγκασμό, την κράτηση, την ψυχολογική καταπίεση ή την κατάχρηση εξουσίας».

H Dill είπε ότι είναι επίσης πιθανό ότι η απομάκρυνση των Παλαιστινίων από τη Γάζα θα απαιτούσε τη διενέργεια άλλων εγκλημάτων μεγάλης κλίμακας εναντίον τους.

«Η κλίμακα ενός τέτοιου εγχειρήματος, το επίπεδο του καταναγκασμού και της βίας που απαιτείται σημαίνουν ότι αυτό θα έφτανε πολύ πιθανόν το επίπεδο μίας μεγάλης έκτασης και συστηματικής επίθεσης κατά του άμαχου πληθυσμού».

Παρεμπόδιση της επιστροφής των κατοίκων της Γάζας

Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι μετά την αποχώρηση των κατοίκων της Γάζας, δεν τους φαντάζεται να επιστρέφουν.

Η παρεμπόδισή τους θα ισοδυναμούσε επίσης με παραβίαση των διεθνών νομικών αρχών σύμφωνα με τις οποίες οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί διατηρούν το δικαίωμα να επιστρέψουν στα εδάφη από τα οποία έχουν φύγει.

Ακόμα και μια νόμιμη εκκένωση από μια κατοχική δύναμη «δεν μπορεί να περιλαμβάνει την αποστολή ανθρώπων σε μια τρίτη χώρα και δεν μπορεί να αποτελεί πρόσχημα για εθνοκάθαρση ή απομάκρυνση του πληθυσμού από το έδαφος επ’ αόριστον ή σε μόνιμη βάση», δήλωσε ο Becker.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε στην τηλεόραση Al Arabiya ότι η απομάκρυνση του πληθυσμού από τη Γάζα θα δημιουργούσε «υψηλό κίνδυνο να καταστήσετε το Παλαιστινιακό Κράτος ανέφικτο για πάντα».