Τηλεσκόπιο είδε για πρώτη φορά δύο πλανήτες να συγκρούονται

18:59 12/10/2023 - Πηγή: Τα Νεα

Διαστημικό τηλεσκόπιο που κανονικά χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό επικίνδυνων αστεροειδών ανίχνευσε για πρώτη φορά τα συντρίμμια δύο εξωπλανητών που συγκρούστηκαν.

Η μελέτη που παρουσιάζεται στο περιοδικό Nature ξεκίνησε τυχαία, όταν ένας αστρονόμος ανέφερε στο Διαδίκτυο ότι ένα άστρο με την ονομασία ASASSN-21qj, το οποίο απέχει 3.600 έτη φωτός από τη Γη, παρουσίαζε απότομες διακυμάνσεις φωτεινότητας.

Σε διάστημα χιλίων ημερών, η λαμπρότητα του άστρου αυξήθηκε σημαντικά στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος,

το οποίο αντιστοιχεί στην εκπομπή θερμικής ακτινοβολίας. Περίπου τρία χρόνια αργότερα, το άστρο άρχισε περιέργως να σκοτεινιάζει στο ορατό φάσμα.

«Ένας αστρονόμος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επισήμανε ότι το άστρο έγινε πιο φωτεινό στο υπέρυθρο σε διάστημα 1.000 ημερών πριν από την οπτική εξασθένηση. Κατάλαβα ότι επρόκειτο για ασυνήθιστο συμβάν» σχολίασε σε δελτίο Τύπου ο Μάθιου Κένγουορθι του Πανεπιστημίου του Λάιντεν στην Ολλανδία.

Ο ερευνητής επικοινώνησε στη συνέχεια με συναδέλφους του και σχημάτισε μια διεθνή ομάδα για περαιτέρω παρατηρήσεις με άλλα τηλεσκόπια.

Συντρίμμια σε τροχιά

Η πιθανότερη εξήγηση, εκτιμά η ομάδα, είναι ότι η παρατεταμένη υπέρυθρη λάμψη προερχόταν από τα υπέρθερμα συντρίμμια της σύγκρουσης δύο γιγάντιων πλανητών που ανήκαν στην ίδια κατηγορία με τον Ποσειδώνα ή τον Ουρανό αλλά είχαν πολύ μεγαλύτερη μάζα.

Προσομοιώσεις της σύγκρουσης και της διασποράς των συντριμμιών υποδεικνύουν ότι ένα μέρος του υλικού που εκτινάχθηκε στο Διάστημα συσσωματώθηκε και σχημάτισε έναν νέο πλανήτη, ενώ η υπόλοιπη ποσότητα απλώθηκε σε ένα μακρόστενο σύννεφο.

Τρία χρόνια μετά τη σύγκρουση, το σύννεφο αυτό πέρασε ανάμεσα στο ASASSN-21qj και τη Γη και προκάλεσε το φαινομενικό σκοτείνιασμα του άστρου.

«Οι υπολογισμοί και τα υπολογιστικά μοντέλα μας υποδεικνύουν ότι η θερμοκρασία και το μέγεθος του υλικού που έλαμπε (στο υπέρυθρο φάσμα), καθώς και το χρονικό διάστημα που διήρκεσε η λάμψη βρίσκεται σε συμφωνία με το σενάριο της σύγκρουσης δύο γιγάντιων εξωπλανητών από πάγους» δήλωσε ο Σάιμον Λοκ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.

Η ερευνητική ομάδα θα συνεχίσει τις παρατηρήσεις. Τα επόμενα χρόνια, το σύννεφο συντριμμιών αναμένεται να απλωθεί κατά μήκος της τροχιάς του νέου πλανήτη, οπότε θα αρχίσει να προκαλεί σκέδαση στο φως του άστρου, η οποία ενδεχομένως θα μπορούσε να καταγραφεί με τηλεσκόπια.

Όπως προβλέπουν οι ερευνητές, από το σύννεφο συντριμμιών πιθανότατα θα σχηματιστούν νέα φεγγάρια σε τροχιά γύρω από τον νεογέννητο πλανήτη.

Τέτοιες προσκρούσεις πλανητών πιστεύεται ότι συνέβησαν στο παρελθόν και στο Ηλιακό Σύστημα: η Σελήνη εκτιμάται ότι σχηματίστηκε από συντρίμμια που εκτινάχθηκαν στο Διάστημα από τη σύγκρουση της νεαρής Γης με ένα σώμα στο μέγεθος του Άρη.