Το αίνιγμα του Μιγιαζάκι

07:37 6/4/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Θα σας περιγράψω κάτι πολύ ιδιότυπο. Που απασχολεί αυτές τις ημέρες τα κοινωνικά δίκτυα. Και η συζήτηση πάνω σε αυτό έχει να κάνει με τα πού το πάει η τεχνητή νοημοσύνη, ποια θα είναι τα νέα όρια των πνευματικών δικαιωμάτων, μέχρι και το γιατί ένα τέτοιο θέμα κυριαρχεί (και) στο ελληνικό χωριό αλλά και ως μια τάση πάντως που υπάρχει και στο έξω Τικ Τοκ.

Πάμε απλά: Υπάρχει ένας κορυφαίος ιάπωνας σκηνοθέτης. Πασίγνωστος. Κορυφαίος για

πολλούς στο πεδίο των κινουμένων σχεδίων. Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι που είναι και ένας από τους ιδρυτές της εταιρείας παραγωγής και διανομής Studio Ghibli. Με πολύ δημοφιλείς ταινίες όπως «Princess Mononoke» (1997), «Spirited Away (2001)», «Howl’s Moving Castle» (2004) κ.ά.

Aυτός είναι ο αγαπημένος mangaka των Ευρωπαίων γιατί είναι ο «λιγότερο» Ιάπωνας στο σχέδιό του. Εχει αγαπηθεί πολύ στην Ευρώπη. Υπήρξε δε στενός φίλος με τον Jean Giraud ή Moebius (ο μεγάλος γάλλος κομικογράφος και σεναριογράφος βάφτισε μια από τις κόρες του Ναυσικά από μια ηρωίδα του Μιγιαζάκι). Κοινώς υπάρχει ένα αρκετά ευρωπαϊκό καλτ με τον εν λόγω ιάπωνα σκηνοθέτη.

Μιμήσεις. Αίφνης, λοιπόν, υπήρξε ένα εργαλείο για το Chat-GPT που σου μετατρέπει κάθε φωτογραφία σε ένα ειδικό στυλ του λεγόμενου Studio Ghibli. Αυτό δε, έγινε εσχάτως πολύ δημοφιλές στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα αφού κάθε σχεδόν χρήστης μπήκε στον πειρασμό να κάνει το ίδιο με το δικό του πρόσωπο. Κι επειδή ακριβώς η τεχνοτροπία Μιγιαζάκι έχει μια δομή παλιακή και νοσταλγική, βασισμένη στο χειροποίητο animation, αλλά και σου διαμορφώνει κάτι το οικείο ή και το αθώο ως εικόνα, η έλξη της για ανιμα-ασκήσεις τέτοιου τύπου ήταν πολλαπλασιαστική. Στο να μιμηθούν το στυλ του Ιάπωνα δηλαδή οι κοινοί έλληνες θνητοί χρήστες του σκρολαρίσματος. Ο Μιγιαζάκι είναι legend. Το δικό του στυλ σε βγάζει πιο αθώο ως εικόνα, λέει γνώστης των κόμιξ. Και όλη η τεχνοτροπία έχει κάτι δημοκρατικό αφού όλοι πλούσιοι ή φτωχοί είμαστε αυτόματα καρτούν. Πατάς ένα κλικ και είσαι το ίδιο με τους άλλους σε στυλ Μιγιαζάκι. Βρήκε φλέβα λοιπόν ή άνοιξε θέμα; Μα ο ίδιος ο Μιγιαζάκι έχει υπάρξει πολέμιος ή και επικριτικός με την ΑΙ ήδη εδώ και χρόνια. Και μια όψη της συζήτησης που πυροδοτήθηκε καταρχάς είναι η ευκολία στη μίμηση ενός κατακτημένου στυλ. «Τα πνευματικά δικαιώματα είναι ένα νυχάκι στην ιστορία της ανθρώπινης παραγωγής τέχνης, οπότε είναι λίγο να ‘χαμε να λέγαμε», λέει γνώστης του animation.

Ενστάσεις. Από την άλλη, και από τη στιγμή που ο γνωστός δημιουργός έχει εκφράσει ενστάσεις, δεν οφείλουμε να το λάβουμε υπόψη σοβαρά; Μια άλλη πτυχή της σοσιαλμιντιακής φρενίτιδας είναι η επιχείρηση ερμηνείας της τάσης. Είναι το παραγόμενο αποτέλεσμα που καθιστά τον χρήστη έστω και για λίγο ήρωα ταινιών που αγάπησε; Μια προσομοίωση της εικόνας μας ως καρτούν, άρα ως έναν άχρονο χαρακτήρα πέραν της καθημερινότητας; Η τάση πάντως πήρε τέτοιες διαστάσεις που η OpenAI, η εταιρεία πίσω από το ChatGPT, κατέγραψε προβλήματα υπερφόρτωσης των συστημάτων της λόγω της ζήτησης. Ενα θέμα που άνοιξε είναι αν η όλη τάση είναι αφορμή για οριοθέτηση του ΑΙ ως εργαλείου. Ή πάμε σε πλήρη «εκδημοκρατισμό» των στυλ, όπου με μια απλή κίνηση θα οικειοποιούμαστε φόρμες δημιουργών δουλεμένες και παραγόμενες για δεκαετίες. Θα δείξει.