Stratfor: Το καλοκαίρι η Ιταλία θα γίνει η «επόμενη Ελλάδα» στο προσφυγικό

13:02 15/3/2016 - Πηγή: New Money

Το επόμενο προβληματικό μέλος της Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά το προσφυγικό, θα είναι η Ιταλία εκτιμά σε ανάλυσή του το Stratfor, διαβλέποντας ότι, όσο πλησιάζουμε στο καλοκαίρι, με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών, θα ανοίξει και πάλι ο Μεσογειακός διάδρομος και τα περάσματα στην Αδριατική με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι προσφυγικές ροές στην Ιταλία.

Όπως σημειώνει η έκθεση, αν και η κατάσταση δεν θα είναι τόσο δραματική όσο στην Ελλάδα,

θα μπορούσε να δημιουργήσει εσωτερικά προβλήματα και εντάσεις με τις γύρω χώρες. Ως εκ τούτου, η Ρώμη θα προσπαθήσει να διατηρήσει εν ενεργεία τη συνθήκη Σένγκεν και θα υποστηρίξει τα σχέδια δημιουργίας ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, ενώ θα απαιτήσει την αναμόρφωση των μεταναστευτικών κανόνων που ισχύουν αυτή τη στιγμή στην ΕΕ.

Το τελευταίο 6μηνο, σημειώνει η έκθεση, η Ελλάδα έχει βρεθεί στο επίκεντρο της προσφυγικής κρίσης καθώς δέχτηκε 1 εκατ. πρόσφυγες κυρίως από την Τουρκία. Την ίδια ώρα, η Ιταλία παλεύει κι αυτή με το μεταναστευτικό που αν και μικρότερο σε μέγεθος και έκταση, μπορεί να αποδειχθεί εξίσου επικίνδυνο για τη διάλυση της ΕΕ.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, πάνω από 150.000 άνθρωποι έφτασαν στη Νότια Ιταλία από θαλάσσης το 2015 (κυρίως το διάστημα Απρίλιος – Σεπτέμβριος που είναι πιο εύκολο να διασχίσουν τη Μεσόγειο μικρά πλοιάρια). Οι περισσότεροι έρχονται με τη βοήθεια διακινητών από Νιγηρία, Γκάμπια, Γουινέα, Σενεγάλη, Σομαλία και Ερυθραία. Είναι λιγότερο πιθανό να πετύχουν να πάρουν άσυλο από τους μετανάστες που φθάνουν στην Ελλάδα, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονται από Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν. Κι αυτό γιατί η ΕΕ δεν διαθέτει ένα πολιτικό εταίρο στη Λιβύη με τον οποίο θα μπορούσε να διαπραγματευτεί μέτρα για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών, όπως κάνει τώρα με την Τουρκία.

Τον χειμώνα οι προσφυγικές ροές από τη Μεσόγειο είναι αμελητέες. Κάτω από 10.000 άνθρωποι έφτασαν στην Ιταλία την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου, ενώ τους ίδιους μήνες στην Ελλάδα έφτασαν 126.000 άτομα. Από τον Απρίλιο και μετά όμως η κατάσταση θα αλλάξει άρδην, με κορύφωση την περίοδο Ιουνίου – Αυγούστου, αναγκάζοντας τις ιταλικές και τις ευρωπαϊκές ακτοφυλακές να αρχίσουν περισσότερες επιχειρήσεις διάσωσης και να παράσχουν καταφύγιο, φαγητό και ρουχισμό στους πρόσφυγες.

Μια εναλλακτική διαδρομή που θα οδηγήσει τις ροές στην Ιταλία είναι και η Αλβανία. Οι ιταλικές αρχές έχουν προειδοποιήσει ότι διακινητές χρησιμοποιούν φουσκωτές βάρκες για να διασχίσουν το στενό του Οτράντο που στο στενότερο σημείο του έχει πλάτος 72 χλμ. Στις αρχές του '90 χιλιάδες Αλβανοί έφτασαν από εκεί στην Ιταλία με βάρκες. Μέχρι και σήμερα, εγκληματικές ομάδες το διασχίζουν για να περάσουν ναρκωτικά στην Ιταλία. Στις αρχές Μαρτίου, τα ΜΜΕ στις νότιες ιταλικές πόλεις που βρέχονται από την Αδριατική, όπως το Λέτσε και το Μπάρι, μετέδιδαν ότι οι τοπικές κυβερνήσεις κάνουν σχέδια να φιλοξενήσουν περισσότερους αιτούντες άσυλο. Στις 4/3 ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας συναντήθηκε με τον Αλβανό ομόλογό του για να συζητήσουν την πιθανότητα προσφυγικών ροών μέσω Αδραιτικής.

Και πάλι πάντως ο αριθμός προσφύγων που θα φτάσουν στη χώρα μέσω Αλβανίας είναι σχετικά μικρός. Κι αυτό γιατί τα ελληνοαλβανικά σύνορα είναι ορεινές, δύσβατες περιοχές, κάτι που θα αποθαρρύνει τις ροές. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι θα είναι και λιγότερο φυλασσόμενα. Αν αρχίσουν να διασχίζουν τα σύνορα, η πρώτη κίνηση των Τιράνων θα είναι να τα σφραγίσουν, αν και πολλοί αναμένεται ότι θα βρουν περάσματα για να τα περάσουν.

Κάποιοι θα προσπαθήσουν να φτάσουν στο Μαυροβούνιο και τη Βοσνία, αλλά κάποιοι άλλοι θα πάρουν τον θαλάσσιο δρόμο της Αδριατικής προς Ιταλία.

Σε αντίθεση πάντως με το μακρινό '90, η Αλβανία έχει τώρα καλύτερη αστυνομία και πιο στενό έλεγχο των συνόρων της, ενώ ξέρει να αντιμετωπίσει καλύτερα το οργανωμένο έγκλημα, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη τη δουλειά των παράνομων διακινητών. Σε κάθε περίπτωση ο συνδυασμός αφίξεων από Μεσόγειο και Αδριατική θα δημιουργήσουν προβλήματα στην Ιταλία και τους γείτονες.

Στο παρελθόν, η στρατηγική της Ιταλίας ήταν να καταγράφει έναν αριθμό προσφύγων και άφηνε τους υπόλοιπους να ανέβουν προς την ΕΕ, δημιουργώντας τριβές με τη Γαλλία και την Αυστρία, οι οποίες απαντούσαν με σποραδικούς συνοριακούς ελέγχους.

Τώρα όλα έχουν αλλάξει και η ανοχή αποτελεί παρελθόν. Η Ελβετία που έτσι κι αλλιώς δεν ανήκει στην ΕΕ, δεν θα διστάσει να κλείσει τα σύνορα με την Ιταλία.Αποτέλεσμα; Οι πρόσφυγες να παραμείνουν εγκλωβισμένοι στη Βόρεια Ιταλία, όπως ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή με την Ελλάδα. Η προσπάθεια των προσφύγων να περάσουν στη Γαλλία (καθώς είναι η πιο εύκολη διαδρομή πεζή), θα δημιουργήσει εντάσεις μεταξύ ιταλικών και γαλλικών αρχών. Οι άλλες χώρες μάλλον θα απαιτήσουν από την Ιταλία να φτιάξει κέντρα υποδοχής και να ελέγχουν με αποτυπώματα όσους φθάνουν στις ακτές της.

Θα αυξηθούν όμως και τα εσωτερικά, πολιτικά προβλήματα. Δήμοι και τοπικές αρχές που ελέγχονται από την κεντροδεξιά αντιπολίτευση θα αρνηθούν να φιλοξενήσουν πρόσφυγες. Το προσφυγικό θα πρωταγωνιστήσει στον προεκλογικό στίβο των δημοτικών εκλογών τον Ιούνιο, που θα αποτελέσουν κρας τεστ για τον κεντροαριστερό Ματέο Ρέντσι. Το προσφυγικό θα αυξήσει τη συσπείρωση των ευρωσκεπτικιστών. Ο Ρέντσι για άλλη μια φορά θα χρησιμοποιήσει την κρίση για να δικαιολογήσει την αύξηση των δημοσίων δαπανών που θα δημιουργήσουν προβλήματα κάποια στιγμή με την ευρωζώνη.

Για να αντιμετωπιστούν όλα αυτά, η Ρώμη θα συνεχίσει να πιέζει για μια ευρωπαϊκή προσέγγιση και λύση. Θα υποστηρίξει τις διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα και θα πάει με το μέρος της Κομισιόν σε ό,τι αφορά την ενίσχυση του αμφιλεγόμενου σχεδίου διανομής των αιτούντων άσυλο στις χώρες της ΕΕ. Θα απαιτήσει ακόμα την αναμόρφωση του συστήματος του Δουβλίνου, το οποίο ορίζει ότι οι αιτήσεις χορήγησης ασύλου πρέπει να πραγματοποιούνται στη χώρα πρώτης εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θα πιέσει επίσης για διατήρηση της Συνθήκης του Σένγκεν και θα αντισταθεί στις προσπάθειες των μελών της ΕΕ να αναστείλουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ελεύθερη ζώνη. Αν καταργηθεί η Σένγκεν, η Ιταλία έχει πολλά να χάσει κι αυτό γιατί έτσι θα εγκλωβιστούν στα εδάφη της πολλοί μετανάστες και πρόσφυγες. Πιθανότατα η Ιταλία θα συνεργαστεί με τη Γερμανία για το θέμα, αφού το Βερολίνο το απασχολεί ο οικονομικός αντίκτυπος που θα έχει η εκ νέου ισχύς των συνοριακών ελέγχων.

Τελικά, η Ρώμη θα υποστηρίξει τα σχέδια για τη δημιουργία ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής ώστε να γίνει συντονισμός μεταξύ των εθνικών συνοριακών αρχών. Εξάλλου, η ολλανδική προεδρία της ΕΕ έχει δεσμευτεί να παρουσιάσει ένα τέτοιο σχέδιο ως τον Ιούνιο. Όμως, καταλήγει το Stratfor, η Ιταλία θα είναι με τις χώρες που απαρτίζουν τα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα, όπως η Ελλάδα, η Πολωνία και η Ουγγαρία και οι οποίες θα αντισταθούν στις προτάσεις της Κομισιόν για τη δημιουργία μιας δομής που θα δίνει στις Βρυξέλλες την εξουσία να αναπτύσσει νέα σώματα ασφαλείας, χωρίς τη συγκατάθεση του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους.

Τα προβλήματα της Ιταλίας δεν θα είναι τόσο δραματικά όσο της Ελλάδας, ωστόσο θα βάλουν το λιθαράκι τους στον κίνδυνο διάλυσης της ΕΕ. Κι όσο η ΕΕ θα προσπαθεί να κλείσει μια καλή συμφωνία με την Τουρκία ώστε να αναχαιτιστεί η ροή στην Ελλάδα, οι διάδρομοι σε Μεσόγειο και Αδριατική θα ανοίξουν νέο πεδίο προβληματισμού όσο θα εξελίσσεται η προσφυγική κρίση μιας ολόκληρης ηπείρου.

Χ.Ρ.