Η ώρα της κρίσης για το μέλλον του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης

19:49 7/12/2016 - Πηγή: New Money

Τα μεγάλα διλήμματα της ΕΚΤ και τα εναλλακτικά σενάρια – Ο αστάθμητος παράγοντας Τραμπ και το στοίχημα του πληθωρισμού στην ΕΕ

του Παναγιώτη Γκρουμούτη

Ημέρα με αδιαμφισβήτητο πρωταγωνιστή σήμερα, καθώς ο Ευρωπαίος Κεντρικός Τραπεζίτης Μάριο Ντράγκι και οι ομόλογοί του κεντρικοί τραπεζίτες των χωρών της ΕΕ, μέλη της νομισματικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας,

καλούνται μέχρι το μεσημέρι να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.

Κι ενώ θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι εν τέλει η ευρωτράπεζα θα «φορτωθεί» επιπλέον ομόλογα αξίας 2,4 τρισ. ευρώ, από την άλλη παραμένουν τα ερωτήματα της πιθανής αύξησης του πληθωρισμού και το δίλημμα για το ρυθμό αύξησης της αγοράς.

Επί του πρακτέου οι φορείς χάραξης νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης θα συναντηθούν για να αποφασίσουν ως προς το τρίτο σκέλος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, με το δίλημμα να εστιάζεται όχι στο αν, αλλά στο πότε θα επιβραδύνουν τις αγορές περιουσιακών στοιχείων.

Μέχρι στιγμής, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει υποσχεθεί να αγοράζει κυβερνητικά ομόλογα αξίας 80 δισ. ευρώ κάθε μήνα μέχρι το Μάρτιο του 2017. Σε πρώτη ανάγνωση η απάντηση στο εάν ήρθε τώρα η ώρα της λήξης του προγράμματος QE είναι προς το παρόν γνωστή: το πρόγραμμα πιθανότατα θα συνεχισθεί, με μόνη εκκρεμότητα το κατά πόσον θα αποφασισθεί η χρονική επέκταση των αγορών ομολόγων με τον ίδιο ρυθμό για άλλους έξι μήνες, ή θα περιορισθεί το ποσό στα 60 δισ. ευρώ το μήνα αλλά θα επιμηκυνθεί η περίοδος όχι για έξι αλλά για μια περίοδο εννέα μηνών από τον Μάρτιο του 2017 και μετά.

Όποια κι αν είναι πάντως η απόφαση, πάντα σύμφωνα με τους αναλυτές, καμία από τις δύο επιλογές δε θα κάνει σημαντική διαφορά για το απόθεμα χρέους με το οποίο θα καταλήξει η ΕΚΤ στα χέρια της και το οποίο θα είναι μεταξύ 2,2 και 2,4 τρισ. ευρώ, με δυο λόγια τα ταμεία της τράπεζας θα επιβαρυνθούν περαιτέρω με ένα τεράστιο κομμάτι του συνολικού κυβερνητικού χρέους της Ευρώπης.

Ωστόσο, εκείνο το οποίο θα είχε πραγματικά σημασία και θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα είναι να αρχίσουν να εμφανίζονται παράγοντες που θα οδηγούσαν σε μια επιβράδυνση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Παράγοντες που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη σταδιακή απομείωση των ποσών που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ ως "ενέσεις" ρευστότητας.

Κάτι τέτοιο συνεπάγεται μια οικονομία σε φάση ανόρθωσης. Αν όχι ανάπτυξης, τουλάχιστον σταθεροποιημένη με τάσεις αυξητικές. Στοιχεία που δεν καταγράφονται ακόμα. Καθότι μπορεί η ευρωοικονομία να άντεξε τις αναταράξεις από το δημοψήφισμα για το Brexit και στη συνέχεια από τις αμερικανικές εκλογές και τη νίκη Τραμπ, αλλά εξακολουθεί να είναι εύθραυστη και το κλίμα παραμένει... 'τοξικό' λόγω πολιτικής αβεβαιότητας.

Για του λόγου το αληθές και το ευρώ έχει υποχωρήσει έναντι του δολαρίου από την αμέσως προηγούμενη ψηφοφορία του νομισματικού συμβουλίου της ΕΚΤ, στα τέλη Οκτωβρίου, το κοινό νόμισμα έχει υποχωρήσει έναντι του δολαρίου. Προς ώρας βεβαίως αυτό είναι καλό καθώς το πιο αδύναμο ευρώ κάνει τις εξαγωγές της ευρωζώνης πιο ανταγωνιστικές και μειώνοντας αντιστοίχως τις πιο ακριβές εισαγωγές αυξάνει την εσωτερική ζήτηση και κατανάλωση, άρα αυξάνει τον πληθωρισμό, ο οποίος στην ευρωζώνη παραμένει υπερβολικά χαμηλός για τα δεδομένα της ΕΚΤ. Από την άλλη οι ισορροπίες θα αλλάξουν άρδην από τον επόμενο μήνα, λόγω της αλλαγής πολιτικής που ευαγγελίζεται ο νέος Αμερικανός πρόεδρος.

Ως εκ τούτου το κυρίαρχο σενάριο θέλει την ΕΚΤ να διατηρεί τον τωρινό ρυθμό αγορών περιουσιακών στοιχείων, τουλάχιστον για ένα εξάμηνο ώστε να έχει το χρόνο να δει τις επιπτώσεις τυχόν αλλαγών στην παγκόσμια σκηνή και να κοστολογήσει τις επιδράσεις των νέων δεδομένων ιδίως στα πιο αδύναμα κράτη της ευρωζώνης.

Αξιωματούχοι της ΕΚΤ δεν διστάζουν να παραδεχθούν πως όλα έχουν μόλις έναν στόχο: ο πληθωρισμός στην ενιαία αγορά πρέπει να είναι χαμηλότερα αλλά κοντά στο 2% «μεσοπρόθεσμα». Υπάρχει ασάφεια σχετικά με το τι διάρκεια καλύπτει η «μεσοπρόθεσμη» περίοδος, αλλά οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν καταστήσει σαφές ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία οι αγορές και άλλοι οικονομικοί παίκτες να πιστεύουν ότι είναι αξιόπιστοι ώστε να πετύχουν το στόχο τους.