Κομισιόν: «Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν»

15:39 13/11/2017 - Πηγή: New Money

Του Ιωάννη Αντύπα

Στη σημερινή της έκθεση σχετικά με τις δύο πρώτες αξιολογήσεις του τρίτου ελληνικού προγράμματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει πως η Ελλάδα έχει καταβάλει σημαντικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες «σε όλους τους τομείς πολιτικής» μεν, αλλά οι προσπάθειες «θα πρέπει να συνεχιστούν» και σημαντικότερο κομμάτι αποτελεί η εφαρμογή των εν λόγω μεταρρυθμίσεων για το προσεχές έτος δε.

Οι θεσμοί βρίσκουν πως με την εκκίνηση

του τρίτου προγράμματος του ΕΜΣ, η ελληνική οικονομία έδειξε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από ότι αρχικά αναμενόταν. Το ΑΕΠ ξεκίνησε να ανακάμπτει σε τριμηνιαία βάση στα μέσα του 2016. Η ανάκαμψη παραμένει όμως εύθραυστη και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ολοκλήρωση των αξιολογήσεων του προγράμματος στήριξης του ΕΜΣ. Παράλληλα η Επιτροπή βρίσκει ότι οι συνθήκες της αγοράς εργασίας βελτιώνονται και η απασχόληση αυξήθηκε κατά το 1.5% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017, ενώ η ανεργία μειώθηκε στο 21% τον Ιούλιο του 2017, αν και το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό (ιδίως στους νέους).

Ανάπτυξη

Η Επιτροπή σημειώνει πως η ανάπτυξη ενδέχεται να επιταχυνθεί το 2017 φθάνοντας στο 2,5% το 2018. Η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις αναμένεται να είναι οι κύριοι μοχλοί ανάπτυξης το 2017-2018. Η συμβολή των καθαρών εξαγωγών αναμένεται να είναι θετική και λόγω της αυξημένης ζήτησης του ελληνικού τουριστικού τομέα. Τούτου λεχθέντος, η ανάκαμψη εξακολουθεί να υπόκειται σε κινδύνους, που σχετίζονται κυρίως με την εφαρμογή του προγράμματος, όπως αποδεικνύεται από τις αρνητικές συνέπειες των καθυστερήσεων στη δεύτερη αξιολόγηση στο πρώτο εξάμηνο του 2017.

Ωστόσο, η βασική φορολογική βάση υπόκειται σε σημαντική αβεβαιότητα. Η πρόβλεψη δεν περιλαμβάνει αποδόσεις από τον μεγάλο αριθμό διοικητικών και διαρθρωτικών δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων στο Συμπληρωματικό Μνημόνιο Συμφωνίας - το έγγραφο που επικαιροποιεί το μνημόνιο συμφωνίας μετά την ολοκλήρωση της επανεξέτασης - ιδίως εκείνα που αποσκοπούν στη βελτίωση της διαχείρισης των εσόδων.

Ληξιπρόθεσμες οφειλές

Αναφορικά με τα ληξιπρόθεσμα, το πρόγραμμα εκκαθάρισης τους ενισχύθηκε τον Ιούνιο του 2016 χρησιμοποιώντας κεφάλαια που εκταμιεύθηκαν στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης. Η εφαρμογή του μείωσε το απόθεμα οφειλών από 9,7 δισεκατομμύρια ευρώ τον Ιούνιο του 2016 σε 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ τον Ιούλιο του 2017, δηλαδή μια καθαρή μείωση κατά 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό έγινε εφικτό χάρη στις εκταμιεύσεις της πρώτη αξιολόγησης (3,5 δισ. ευρώ) και της δεύτερης (1,6 δισ. ευρώ) που προορίζονταν ειδικά για την εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Παρά την πρόοδο όσον αφορά την εκκαθάριση των καθαρών καθυστερήσεων, θα απαιτηθούν περαιτέρω προσπάθειες για την εκκαθάριση του υπολοίπου καθυστερούμενων οφειλών και την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων που οδηγούν στη συσσώρευση νέων καθυστερούμενων οφειλών.

Κόκκινα δάνεια

Η έκθεση σημειώνει πως καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες για τη δημιουργία ενός πλαισίου για την επίλυση σημαντικών μη λειτουργικών ανοιγμάτων (NPEs), τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν ως αποστράγγιση της οικονομίας και να παρεμποδίσουν τα κανάλια πίστωσης. Ο λόγος NPE των τεσσάρων συστημικού ελληνικών τραπεζών παρέμεινε σε υψηλό επίπεδο 45% από τα τέλη του 2016, παρά την πρόοδο που σημειώθηκε στην επίλυση του NPE κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016. Αυτό ευθυγραμμίζεται σε γενικές γραμμές με τους συμφωνημένους στόχους, NPE από περίπου 100 δισ. ευρώ σε λίγο πάνω από 60 δισ. ευρώ από τα τέλη του 2016 έως τα τέλη του 2019.

Η έκθεση καταλήγει πως η συνέχιση της εφαρμογής των πολιτικών αυτών, με πλήρη δέσμευση και ανάληψη ευθύνης σε όλα τα τμήματα της διοίκησης, θα παραμείνει καθοριστικής σημασίας για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος

Ιστορικό

Στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου, για να επιδείξει η κυβέρνηση τη δέσμευσή της στα μέτρα του, θέσπισε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2015, φορολογικά μέτρα συνολικού ύψους 1,5% του ΑΕΠ έως το 2018. Αυτά αποτελούσαν κυρίως μεταρρύθμιση του ΦΠΑ και των συντάξεων.

Τα πρόσθετα μέτρα που αναμένεται να αποδώσουν περαιτέρω 3% του ΑΕΠ έως το 2018 εγκρίθηκαν ως προηγούμενες ενέργειες για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης τον Ιούνιο του 2016.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν κυρίως οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα των συντάξεων και των φόρων εισοδήματος φυσικών προσώπων, καθώς και άλλα μέτρα για τους μισθούς και την έμμεση φορολογία. Εν συντομία, η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα θεσπίσει παραμετρικά μέτρα που αναμένεται να αποδώσουν 4,5% του ΑΕΠ έως το 2018.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένες μεταρρυθμίσεις - όπως η αυτή του συνταξιοδοτικού συστήματος - θα έχουν σωρευτικές επιπτώσεις και πέραν του χρονικού ορίζοντα του προγράμματος, καθώς οι αλλαγές θα ισχύουν με την πάροδο του χρόνου. Υποστηριζόμενο από αυτά τα μέτρα και τις ευνοϊκές μακροοικονομικές εξελίξεις, η Ελλάδα υπερέβη το δημοσιονομικό της στόχο κατά περισσότερο από 3% του ΑΕΠ το 2016.