ΣΕΒ: Η στροφή σε χαμηλές δεξιότητες και μισθούς υπονομεύει κάθε προοπτική

14:57 22/11/2018 - Πηγή: New Money

Του Στέλιου Μορφίδη

Στοχευμένες ενέργειες για να αυξηθούν μαζικά οι ιδιωτικές επενδύσεις, «που είναι η sine qua non προϋπόθεση για την αύξηση της παραγωγικότητας, των εισοδημάτων και της απασχόλησης», ζητά μεταξύ άλλων ο ΣΕΒ υπογραμμίζοντας στο τελευταίο εβδομαδιαίο δελτίο του πως στα χρόνια της προσαρμογής συντελέστηκε «μια άνευ προηγουμένου καταστροφή δεξιοτήτων και μετατόπιση των απασχολούμενων σε κατώτερο επίπεδο δεξιοτήτων». Γι αυτό και η χώρα, όπως σημειώνει, εξακολουθεί να καταγράφει πτώση της παραγωγικότητας

καθόλη τη διάρκεια της προσαρμογής, με εξαίρεση τον κλάδο της μεταποίησης.

«Η χώρα απώλεσε 377 χιλ. διευθυντικά στελέχη και 315 χιλ. ειδικευμένους τεχνίτες, που άλλοι έφυγαν για το εξωτερικό και άλλοι, όσοι δεν είναι άνεργοι, εργάζονται σε κατώτερες των δυνατοτήτων τους εργασίες, ή και τελείως άσχετες με το γνωστικό τους αντικείμενο», σημειώνει το εβδομαδιαίο δελτίο. Σύμφωνα με το Σύνδεσμο «πρόκειται για μια ανυπολόγιστη απώλεια δεξιοτήτων, που χρειάζεται τεράστια προσπάθεια για να επανακτηθεί».

Ο Σύνδεσμος ασκεί δριμεία κριτική στις πολιτικές ηγεσίες για το γεγονός ότι «μία δεκαετία απρόθυμης προσαρμογής με πολλές εκπτώσεις στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις υπέρ των διεθνώς εμπορεύσιμων κλάδων της οικονομίας, καθυστερήσεις στο άνοιγμα αγορών και τις ιδιωτικοποιήσεις, σοβαρές παλινδρομήσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα που καθιστούν την Ελλάδα ευρωπαϊκή εξαίρεση και άστοχη έμφαση στην υπερφορολόγηση εργαζομένων και επιχειρήσεων, οδήγησε σε περιορισμένα αποτελέσματα μετασχηματισμού της οικονομίας».

Ως αποτέλεσμα η απασχόληση, μετά την καθολική μείωση της απασχόλησης σε όλους τους κλάδους της οικονομίας μεταξύ 2008 και 2013, έχει αρχίσει και πάλι να αυξάνει. Ωστόσο αυτό γίνεται με χαμηλούς ρυθμούς.

Μάλιστα, σύμφωνα με το ΣΕΒ, οι κλάδοι που κερδίζουν περισσότερο σε προστιθέμενη αξία δεν είναι οι εξωστρεφείς κλάδοι, αλλά μάλλον οι κλάδοι που παράγουν διεθνώς μη εμπορεύσιμα αγαθά. Και δεν είναι επειδή κερδίζουν σε παραγωγικότητα (τουναντίον χάνουν) αλλά επειδή αυξάνεται περισσότερο η απασχόλησή τους. Έχουμε δηλαδή ένα φαινόμενο όπου η αύξηση της απασχόλησης την περίοδο 2013-2017 κατευθύνεται στους παραδοσιακούς κλάδους χαμηλής προστιθέμενης αξίας.

Την ίδια περίοδο, παρατηρείται μια τεράστια απομείωση της βάσης δεξιοτήτων της χώρας. Από στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού, προκύπτει ότι, ενώ το 2008 υπήρχαν στη χώρα 482 χιλ. διευθυντικά στελέχη, δέκα χρόνια αργότερα έχουν μείνει μόνο 105 χιλ. (κυρίως λόγω απωλειών στο εμπόριο και τον τουρισμό), έχοντας μάλιστα μειωθεί και κατά 77 χιλ. άτομα από το 2013 και μετά. Ενώ το 2008 υπήρχαν 668 χιλ. ειδικευμένοι τεχνίτες, το 2018 έχουν απομείνει μόνο 353 χιλ., έχοντας αυξηθεί μόλις κατά 1,8 χιλ. άτομα από το 2013 και μετά. Επίσης, οι τεχνικοί και βοηθοί επιστήμονες, ενώ ανέρχονταν σε 397 χιλ. άτομα το 2008, δέκα χρόνια αργότερα ήταν 304 χιλ., αν και οι αριθμοί τους αυξήθηκαν κατά 34 χιλ. άτομα από το 2013 και μετά. Τέλος, οι χειριστές μηχανημάτων, από 331 χιλ. άτομα το 2008, έχουν μειωθεί σε 257 χιλ. το 2018, αν και αυξήθηκαν κατά 34 χιλ. άτομα από το 2013 και μετά. Έχουν, τέλος, μειωθεί και οι υπάλληλοι γραφείου, από 546 χιλ. άτομα το 2008 σε 419 χιλ. το 2018, έχοντας, όμως, αυξηθεί κατά 70 χιλ. άτομα από το 2013 και μετά.

Από την άλλη μεριά, παρατηρείται μια υπερπληθώρα πωλητών και υπαλλήλων παροχής υπηρεσιών, που από 678 χιλ. άτομα το 2008 ανέρχονται πλέον σε 909 χιλ. άτομα το 2018. Παράλληλα, οι επαγγελματίες αυτοαπασχολούμενοι αυξήθηκαν και αυτοί μονοτονικά, καθόλη τη διάρκεια της προσαρμογής, από 674 χιλ. άτομα το 2008 σε 741 χιλ. το 2018. Τα μεγέθη αυτά δημιουργούν έντονο προβληματισμό για την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας, καθώς μεταξύ 2008 και 2018 χάθηκαν από την παραγωγή 1.083 χιλ. άτομα σε επαγγέλματα κατά κανόνα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και προστέθηκαν ταυτόχρονα 307 χιλ. άτομα, κυρίως πωλητές και υπάλληλοι παροχής υπηρεσιών (+231 χιλ.) και ελεύθεροι επαγγελματίες (+67 χιλ.).

Κοινώς, όπως σημειώνει ο ΣΕΒ, «αυτό που συνέβη στη χώρα, είναι ότι όχι μόνο δεν μετατοπίσθηκαν οι εργαζόμενοι στους δυναμικούς κλάδους της οικονομίας, αλλά, όσοι δεν έφυγαν στο εξωτερικό και δεν είναι ακόμη άνεργοι, μετατοπίσθηκαν σε εργασίες για τις οποίες έχουν πολύ περισσότερα προσόντα από αυτά που απαιτούνται, και συνεπώς υποαπασχολούνται». Κάτι που εξηγεί γιατί πέφτει σε όλους τους κλάδους σχεδόν η παραγωγικότητα καθόλη τη διάρκεια της προσαρμογής, με μοναδική εξαίρεση την μεταποίηση.

Όπως σημειώνει η μελέτη, «μια χώρα δεν μπορεί να δεχθεί μοιρολατρικά τις επιπτώσεις των ανωτέρω υπολογισμών. Οφείλει να ανατρέψει τα δεδομένα». Ως εκ τούτου απαιτούνται στοχευμένες ενέργειες για να αυξηθούν μαζικά οι ιδιωτικές επενδύσεις, που είναι η sine qua nonπροϋπόθεση για την αύξηση της παραγωγικότητας, των εισοδημάτων και της απασχόλησης. Κάτι τέτοιο, σε τελική ανάλυση, ανάγεται στη διαμόρφωση φιλοεπενδυτικού θεσμικού πλαισίου, που να στοχεύει στην αύξηση της αποδοτικότητας των επενδύσεων (μείωση μη μισθολογικού κόστους, διαμόρφωση χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών, σταθερό και εποικοδομητικό περιβάλλον εργασιακών σχέσεων, που να στηρίζει, και όχι να αντιστρατεύεται, την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, κ.ο.κ.).

Τέλος, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, «απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές αύξησης του εργατικού δυναμικού, είτε με μείωση της υπογεννητικότητας, είτε με αύξηση της συμμετοχής των νέων, των γυναικών και των ηλικιωμένων στο εργατικό δυναμικό, είτε, τέλος, ενδεχομένως και με την προσέλκυση μεταναστευτικών ροών ανθρώπων με αυξημένες δεξιότητες στην αγορά εργασίας. Το πιθανό έλλειμμα δεξιοτήτων στην αναπτυξιακή διαδικασία είναι κρίσιμης σημασίας, ιδίως ενόψει των κοσμογονικών αλλαγών που κυοφορούνται με την έλευση της ψηφιακής οικονομίας και της 4ης βιομηχανικής επανάστασης».

Για να διαβάσετε το εβδομαδιαίο δελτίο πατήστε ΕΔΩ