Αύξηση 1,4 δισ. στα έσοδα από ΦΠΑ

19:24 15/6/2014 - Πηγή: Παραπολιτικά

Με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις για την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και τον περιορισμό του παραγωγικού κενού και με αμετάβλητους συντελεστές ΦΠΑ την περίοδο 2014-2016, εκτιμάται ότι είναι δυνατόν να προκύψει σωρευτική αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ (κατά περίπου 1,4 δις. ευρώ (ή 0,8% του 2013), που μπορεί να είναι και μεγαλύτερη εφόσον η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας επιτευχθεί

γρηγορότερα, εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) στην έκθεση της για την Νομισματική Πολιτική για το 2013-2014.

Σε ειδική αναφορά για την επίπτωση της οικονομικής δραστηριότητας στη φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ, επισημαίνεται ότι στην αύξηση αυτή δεν περιλαμβάνονται επιπλέον έσοδα που μπορεί να προκύψουν λόγω βελτίωσης της αποδοτικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.

Η ΤτΕ στην ανάλυση της αναφέρει ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που πραγματοποιείται στη χώρα μας τα τελευταία έτη έχει συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης της χώρας, γεγονός που εν μέρει αποδίδεται και στις εφαρμοσθείσες (κυρίως τα πρώτα έτη της δημοσιονομικής εξυγίανσης 2010-2011) αυξήσεις των έμμεσων φόρων και ειδικότερα του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Ωστόσο παρά τις διαδοχικές αυξήσεις στους συντελεστές ΦΠΑ από το Μάρτιο του 2010 και έπειτα, η φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ ακολουθεί πτωτική πορεία.

Όπως επισημαίνει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Απριλίου 2014, η εν λόγω αποδοτικότητα μειώνεται, καθώς από 50% το διάστημα 2007-2008 διαμορφώθηκε περίπου στο επίπεδο του 40% το 2011-2012, με αποτέλεσμα να είναι μεταξύ των χαμηλότερων στην ΕΕ, ενώ εμφανίζει σημάδια οριακής ανάκαμψης το 2013.

Όπως έχει επισημανθεί σε διεθνείς μελέτες, καθώς και από την Τράπεζα της Ελλάδος, η φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ επηρεάζεται σημαντικά από τη φάση του οικονομικού κύκλου.

Σε συνέπεια με τις ανωτέρω αναφορές, η κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα μας τα τελευταία έτη συνέβαλε στη μείωση της φορολογικής αποδοτικότητας του ΦΠΑ, ενώ η σταδιακή υποχώρηση της ύφεσης και η προβλεπόμενη ανάκαμψη εκτιμάται ότι θα συμβάλουν στην αύξησή της.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερθείσες μελέτες και χρησιμοποιώντας τριμηνιαία εθνικολογιστικά στοιχεία για τα έσοδα ΦΠΑ, την ιδιωτική κατανάλωση, το πραγματικό ΑΕΠ, τους συντελεστές ΦΠΑ, αλλά και προσεγγιστικές μεταβλητές για την εξέλιξη του παραγωγικού κενού για την περίοδο α' τριμήνου 2000-δ' τριμήνου 2013, εξετάστηκε οικονομετρικά η σχέση μεταξύ φορολογικής αποδοτικότητας του ΦΠΑ και οικονομικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προκύπτουν, μια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1% αυξάνει τη φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ από 0,20 έως 0,43 εκατοστιαίες μονάδες περίπου. Παράλληλα, ο περιορισμός του παραγωγικού κενού κατά 1 εκατοστιαία μονάδα του δυνητικού ΑΕΠ συμβάλλει σε αύξηση της φορολογικής αποδοτικότητας του ΦΠΑ κατά 0,29-0,55 εκατοστιαίες μονάδες περίπου.

Με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις για την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και τον περιορισμό του παραγωγικού κενού και με αμετάβλητους συντελεστές ΦΠΑ την περίοδο 2014-2016, εκτιμάται ότι είναι δυνατόν να προκύψει σωρευτική αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ (tax buoyancy effects) κατά περίπου 1,4 δισεκ. ευρώ (ή 0,8% του 2013), που μπορεί να είναι και μεγαλύτερη εφόσον η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας επιτευχθεί γρηγορότερα.

Στην αύξηση αυτή δεν περιλαμβάνονται επιπλέον έσοδα που μπορεί να προκύψουν λόγω βελτίωσης της αποδοτικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.

Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η μεταβολή των καταναλωτικών προτύπων υπέρ των αγαθών και υπηρεσιών πρώτης ανάγκης (που συνήθως επιβαρύνονται με χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ) η οποία έλαβε χώρα στα χρόνια της κρίσης έχει μέχρι σήμερα επιδράσει αρνητικά στα έσοδα από ΦΠΑ.

Από την άλλη πλευρά, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που αφορούν την Παρακολούθηση της Φορολογικής ∆ιοίκησης και ειδικά το πλήθος των ολοκληρωμένων ελέγχων για παραβάσεις ΦΠΑ της περιόδου Ιανουαρίου 2012-∆εκεμβρίου 2013,6 προκύπτει μια έντονα θετική σχέση μεταξύ της φορολογικής αποδοτικότητας του ΦΠΑ και της εντατικοποίησης των φορολογικών ελέγχων.

Συνεπώς, η εντατικοποίηση των ελέγχων αναμένεται να επηρεάσει θετικά τη φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ τα επόμενα έτη.

Συμπεράσματα: Η προβλεπόμενη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών την τριετία 2014-2016, η ενδεχόμενη σταδιακή μείωση του μεριδίου της κατανάλωσης αγαθών πρώτης ανάγκης (ως συνέπεια της αύξησης των εισοδημάτων) και η αποτελεσματικότερη προσπάθεια αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής, μέσω της εντατικοποίησης των φορολογικών ελέγχων, μπορούν να συντελέσουν στη βελτίωση της φορολογικής αποδοτικότητας του ΦΠΑ και ακολούθως στην περαιτέρω αύξηση των φορολογικών εισπράξεων από ΦΠΑ. Εν κατακλείδι, όλα τα ανωτέρω μπορούν να συμβάλουν σε καλύτερα του αναμενόμενου δημοσιονομικά αποτελέσματα και ταχύτερη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του ΑΕΠ .