Μάθημα σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας 101: Γιατί η απόφαση Roe v. Wade είναι τόσο σημαντική;

11:07 5/5/2022 - Πηγή: InStyle

Η υπόθεση Roe v. Wade αφορά μια απόφαση ορόσημο του 1973, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έκρινε με ψηφοφορία 7 προς 2 ότι η κρατική – αδικαιολόγητα περιοριστική – ρύθμιση των αμβλώσεων είναι αντισυνταγματική.

Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο αποφάσισε ότι οι νόμοι της πολιτείας του Τέξας – ίσως της πιο συντηρητικής πολιτείας των ΗΠΑ

– που ποινικοποιούν την άμβλωση, παραβιάζουν το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των γυναικών στην ιδιωτικότητα, το οποίο καλύπτεται από την 14η Τροπολογία του Συντάγματος. Σύμφωνα με αυτό, καμία πολιτεία δεν μπορεί να στερήσει από πολίτη της το θεμελιώδες δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την περιουσία, χωρίς νόμιμη διαδικασία.

Η Norma McCorvey, που ήταν και το πραγματικό όνομα τής ενάγουσας στην υπόθεση Roe v. Wade, με τη μια από τις δικηγόρους της, Sarah Weddington, την ημέρα της απόφασης

Με βάση την αρχή της αναλογικότητας, οι δικαστές έκριναν τότε ότι θεωρείται πιο σημαντική η υγεία της εγκύου, έναντι της δυνητικής ζωής του εμβρύου, μέχρι στις 24 περίπου εβδομάδες της κύησης. Πέραν αυτών, η διακοπή καθίσταται παράνομη, καθώς το έμβρυο μπορεί να επιζήσει και εκτός της μήτρας.

Το 1992, σε μια εξίσου σημαντική απόφαση, το Ανώτατο Δικαστήριο όρισε ότι οι περιορισμοί στις αμβλώσεις είναι αντισυνταγματικοί, αν επιβαρύνουν αδικαιολόγητα την έγκυο, πάντα πριν τις 24 εβδομάδες.

Εντούτοις, τη Δευτέρα διέρρευσε, από το ειδησεογραφικό site Politico, μια πρόταση του ανώτατου δικαστή Samuel Alito – που βέβαια δεν αποτελεί το τελικό κείμενο – η οποία θέλει να αυστηροποιήσει τους νόμους αυτούς. Ο Alito στηρίζει την άποψή του στο ότι το δικαίωμα στην άμβλωση δεν έχει τις ρίζες του στον αμερικανικό νόμο και ότι δεν υπάρχει ισχυρή συνταγματική βάση.

Βέβαια, όπως επεσήμανε χθες το βράδυ σε άρθρο της στο The New Yorker, η γνωστή ιστορικός και δημοσιογράφος, Jill Lepore:

Ο δικαστής Samuel Alito φαίνεται απορημένος με το ότι έχουν γραφτεί τόσα λίγα για την άμβλωση σε ένα κείμενο 4000 λέξεων, που συντάχθηκε από 55 άνδρες το 1787!

View this post on Instagram

A post shared by The New Yorker (@newyorkermag)

Η συγκεκριμένη πρόταση, αν οριστικοποιηθεί, σημαίνει ότι το δικαίωμα αυτό, καθώς και οι προϋποθέσεις τέλεσής του, εναπόκεινται πλέον στο Κοινοβούλιο τής εκάστοτε πολιτείας.

Αφορμή για τη νέα εξέλιξη, είναι η εκκρεμούσα υπόθεση Dobbs v. Jackson Women’s Health Οrganization του Mississippi, που κρίνεται τώρα σε ανώτατο βαθμό. Εδώ βέβαια, το Supreme Court καλείται να αποφασίσει για τη νομιμότητα των αμβλώσεων πολύ νωρίτερα, από τις 15 εβδομάδες της κύησης.

Στην πολιτεία του Τέξας, τον περασμένο Μάιο, θεσπίστηκε ο νόμος TX SB.8, ο όποιος απαγορεύει σχεδόν όλες τις αμβλώσεις, πέραν του χρόνου που διαπιστώνεται καρδιακή λειτουργία του εμβρύου, δηλαδή στις 6 περίπου εβδομάδες. Το ακραίο με το νόμο αυτό είναι ότι ισχύει και για περιπτώσεις εγκυμοσύνης που είναι αποτέλεσμα βιασμού ή αιμομιξίας. Εξίσου αμφιλεγόμενη είναι και η επέκταση της ευθύνης για την επιβολή της απαγόρευσης. Η πολιτεία εξουσιοδοτεί κάθε πολίτη να ενάγει οποιονδήποτε προβαίνει, βοηθά ή υποβοηθά την άμβλωση με το χρηματικό έπαθλο των 10,000 δολαρίων, συν τα δικαστικά έξοδα, το οποίο είναι μάλιστα επιβαρύνει τον εναγόμενο.

Το 1973, οι γυναίκες των ΗΠΑ είχαν πολλούς λόγους για να γιορτάσουν. Δυστυχώς 50 χρόνια αργότερα είναι πλέον αμφίβολο αν θα μπορούν να αποφασίζουν, οι ίδιες, αυτεξούσια για τη διάθεση του σώματός τους.

Διαδηλώσεις κατά την διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης Roe v. Wade

Οι επίμονες και συντονισμένες προσπάθειες των συντηρητικών εδώ και χρόνια προσπαθούν να ανατρέψουν την ιστορική αυτή απόφαση της Roe v. Wade και η δυσοίωνη πραγματικότητα δείχνει ότι η παρούσα σύσταση του δικαστηρίου με πλειοψηφία συντηρητικών δικαστών έχει τη διάθεση να ακυρώσει ή να περιορίσει δραστικά την εφαρμογή των αποφάσεων που στόχο έχουν να προστατεύσουν την άμβλωση.

Ήδη από το 1990, έχουν επιβληθεί εκατοντάδες νέοι περιορισμοί, όπως είναι οι υποχρεωτικές περίοδοι αναμονής, η χωρίς επιλογή κρατική συμβουλευτική πριν τη διαδικασία, οι αποκλίσεις από οποιαδήποτε δημόσια ασφαλιστική χρηματοδότηση.

Ταυτόχρονα, το Κίνημα Υπέρ της Ζωής ( Pro Life Movement ) έχει συμβάλει δραστικά ώστε να περιοριστεί κατά πολύ, η πρόσβαση στις κλινικές αμβλώσεων, με την αμέριστη συνδρομή των κοινοβουλίων των ομόσπονδων πολιτειών, οι οποίες έχουν περάσει αντίστοιχους νόμους.

Διαδήλωση κατά των καλλιστείων στο Atlantic City, New Jersey, το 1968 / Φωτογραφία του Grant / Getty Images

Χωρίς να υπάρχει νόμος που να την καθιστά παράνομη, τουλάχιστον όσο γράφονται αυτές οι γραμμές, εντούτοις ο υπέρμετρα τιμωρητικός χαρακτήρας τής διαδικασίας κάνει ακριβώς αυτό. Την καθιστά ταπεινωτική και στιγματίζει όλους όσους συμμετέχουν σε αυτή. Σε μια τόσο προηγμένη χώρα όπως οι ΗΠΑ, το κράτος δεν έχει φροντίσει ώστε να είναι παντού μια ασφαλής, και με τους προβλεπόμενους όρους της ιατρικής δεοντολογίας, διαδικασία.

Οι αμβλώσεις δεν πραγματοποιούνται σε νοσοκομεία-μαιευτήρια, αλλά σε ειδικές κλινικές, τις περιβόητες “planned parenthood clinics”, οι οποίες εκτός του ότι έχουν περιοριστεί δραματικά σε ολόκληρη τη χώρα, πλησιάζοντας σε αριθμό αυτές του 1973, θεωρούνται επίσης υποβαθμισμένα μέρη. Πολέμιοι των αμβλώσεων βρίσκονται σε μόνιμη βάση έξω από αυτές, εξαπολύοντας κατάρες. Οι γιατροί που εργάζονται εκεί είναι υποχρεωτικό να είναι εγγεγραμμένοι και στο νοσοκομείο της περιοχής, κάτι το οποίο είναι πρακτικά αδύνατο, λόγω της κοινωνικής κατακραυγής.

Άμβλωση: Οι αυστηρότεροι νόμοι στον κόσμο

Επιπλέον, οι υπέρμαχοι της απαγόρευσης επικαλούνται το πλέον επώδυνο “Woman’s Right to Know”, ισχυριζόμενοι ότι οι γυναίκες που επιλέγουν την άμβλωση, το κάνουν από άγνοια. Γι’ αυτό πρέπει να τους γίνεται απολύτως κατανοητό και γλαφυρά περιγραφικό αυτό που πάνε να κάνουν, ώστε να μην έχουν καμία αμφιβολία. Κατά τη διάρκεια των υπερήχων, οι γιατροί οφείλουν να μιλούν με κάθε λεπτομέρεια για το έμβρυο, δημιουργώντας ακόμα περισσότερο στρες με μια ήδη βεβαρημένη, ψυχολογικά, γυναίκα.

Γυναίκες διαδηλώνουν κάτω από το Άγαλμα της Ελευθερίας τον Αύγουστο του 1970 / Φωτογραφία από Bettmann Archive/Getty Images

Και να υπενθυμίσουμε, ότι όλα αυτά δεν συμβαίνουν σε κάποιο χωριό του Πακιστάν, ή στην υποσαχάρια Αφρική, μέρη όπου η θέση της γυναίκας ακόμα αμφισβητείται ή λείπουν οι απαραίτητες ιατρικές δομές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέχουν τη θλιβερή πρώτη θέση, ανάμεσα στις χώρες του δυτικού κόσμου, στη θνησιμότητα εγκύων, γυναικών κατά τον τοκετό, καθώς και νεογνών. Ένα τεράστιο ποσοστό Αμερικανίδων δεν γνωρίζει ακόμα το σωτήριο τεστ ΠΑΠ, ούτε τις βασικές μεθόδους αντισύλληψης. Σε μια χώρα που η κοινωνική πρόνοια είναι σχεδόν ανύπαρκτη, έρχεται ένα νέο κύμα συντηρητισμού να χειροτερεύσει ακόμα περισσότερο μια ήδη πολύ δύσκολη συνθήκη για το γυναικείο φύλο.