Το σύμπαν του Ντέιβιντ Λιντς θα ζει αιώνια κι ας έφυγε στα 78 του

19:03 17/1/2025 - Πηγή: Provocateur

«Η μοίρα παίζει τόσο τεράστιο ρόλο στη ζωή μας. Δείτε όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες εκεί έξω, των οποίων η δουλειά είναι τόσο καλή και δεν τα καταφέρνουν ποτέ. Απλώς έτυχε να με ευλογήσουν δίνοντάς μου το πράσινο φώς» έλεγε ο Ντέιβιντ Λιντς σε μια συνέντευξή του στον Χάουαρντ Φίσμαν τον Φεβρουάριο του 2021, για τον New Yorker.

Όπως αφηγείται στο «Room to Dream», τα απομνημονεύματά του που κυκλοφόρησαν το 2018, ο Λιντς μπόρεσε να κάνει το ξεπέταγμά του όταν ο Μελ Μπρουκς τζόγορε πάνω του για να σκηνοθετήσει

το «The Elephant Man», μιας μεγάλου προϋπολογισμού ταινίας του 1980 στην οποία συμπαραγωγός ήταν ο Μπρουκς, με πρωταγωνιστές τους Άντονι Χόπκινς, Αν Μπάνκροφτ και Τζον Χαρτ. Η ταινία απέσπασε οκτώ υποψηφιότητες για Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένης και Καλύτερης Σκηνοθεσίας.

Ο Λιντς ήταν ένας άγνωστος τότε, είχε στο ένεργητικό του μια μόλις ταινία: το αυτοχρηματοδοτούμενο, avant-garde freak-out «Eraserhead», μια ταινία που του είχε πάρει επτά χρόνια για να φτιάξει και που λίγοι είχαν δει.

Τι έκανε μοναδικό τον Ντέβιντ Λιντς; Αντί να μπλέξει με νόρμες, να καταναλωθεί σε ένα σπιράλ συμβιβασμών και να τυποποιηθεί, εκείνος επέλεξε να εξελίξει την αυθεντικότητά του.

Ντέιβιντς Λιντς: Ακολουθώντας το ένστικτό του μέχρι τέλους

Η πρώιμη επιτυχία του δεν λείανε τις γωνίες του – ούτε καν προσπάθησε. Ο Λιντς αναδύθηκε από τον κόσμο της πειραματικής εικαστικής τέχνης (τα πρώτα του shorts, «Six Men Getting Sick» και «The Alphabet», ήταν απόπειρες να δημιουργήσει «κινούμενους πίνακες») και παρέμεινε πιστός στα πανκ, μη εμπορικά ένστικτά του.

Αν και κατάφερε να βρει μια… πλαϊνή πόρτα στη mainstream σκηνή με το «The Elephant Man», συνέχισε να είναι ένας παρεκκλίνων καλλιτέχνης, στεκόμενος ανάμεσά μας αλλά όχι ένας από εμάς. Οι παραγωγές του ήταν τόσο προκλητικές και μοναδικές όσο υπήρξαν στο ξεκίνημά του.

Νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε τους κανόνες όταν ενηλικιωνόμαστε, αλλά αυτό που πραγματικά βιώνουμε είναι ένα περιορισμός της φαντασίας.

Υπήρξαν και οι φορές που αυτές οι παραγωγές έχουν διασταυρωθεί με έναν πιο pop χαρακτήρα («Mulholland Drive», «Blue Velvet»), άλλες φορές όχι («Lost Highway», «Twin Peaks: Fire Walk with Me»). Ούτε μια φορά, πάντως, ο Λιντς δεν πρόδωσε αυτό το απρόβλεπτο της σύλληψης.

Υπήρχαν φυσικά και κάποιες αναποδιές στην πορεία. Το «Dune», του 1984, πέρασε σχεδόν απαρατήρητο. (Για να είμαστε δίκαιοι, είναι η μόνη από τις ταινίες του Λιντς για την οποία παρέδωσε το final cut, μια εμπειρία που την περιγράφει ως «εφιάλτη».) Όπως και η «εισβολή» του Λιντς στο θέατρο, με το «Industrial Symphony No. 1» το οποίο παρουσιάστηκε στην Ακαδημία Μουσικής του Μπρούκλιν το 1989, ως μέρος του Next Wave Festival. Ο διευθυντής του φεστιβάλ, Τζόζεφ Μελίλο, θυμάται ότι η μοναδική παράσταση «ανέβηκε» κυρίως για την κάμερα.

Το «Twin Peaks: The Return» είναι ένα εντελώς άλλο θέμα. Σε αντίθεση με τις σεζόν 1 και 2 της σειράς, οι οποίες περιλαμβάνουν μόνο λίγα επεισόδια που ο Lynch έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος, το «The Return» είναι αυτό που αποκαλούσε, «βασικά μια ταινία δεκαοκτώ ωρών».

Ο Ρίτσαρντ Μπρόντι δικαίως το υπερασπίστηκε ως μια οραματική δύναμη της φύσης. Ο Λιντς ήταν ο συν-συγγραφέας του σεναρίου και σκηνοθέτησε ολόκληρη τη σεζόν, ήταν προεξέχων ηθοποιός σε όλη τη διάρκεια και δημιούργησε τον άψογο, απειλητικό σχεδιασμό ήχου της σειράς.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Fire Walk with Me», το «The Return» περιέχει στιγμές που εξαλείφουν τις σύγχρονες αντιλήψεις για το τι πρέπει ή μπορεί να είναι η τηλεοπτική ψυχαγωγία, με όμορφες ονειρολογικές σεκάνς που ξαφνιάζουν — στο mise en scene μεταξύ του Κούπερ και της γυναίκας χωρίς μάτια, το πολύ μπερδεμένο εφιαλτικό μπαλέτο του επεισοδίου 8.

Όταν ο Lynch αφήνει το σημάδι του, το έργο του δονείται, μεταδίδοντας την ίδια ανατριχίλα που νιώθουμε όταν παρατηρούμε το «Saturn Devouring His Son» του Γκόγια ή διαβάζοντας μυθοπλασία του Πολ Μπόουλς ή ακούγοντας τον Skip James να τραγουδά το «Devil Got My Woman».

Αυτό μπορεί να είναι το πιο παράξενο ταλέντο του Λιντς: η ικανότητά του να συνδέεται με το συλλογικό μας ασυνείδητο, δημιουργώντας σπίθες που φωτίζουν το σκοτάδι της ζωής μας, προσφέροντας αναλαμπές του μεγάλου αγνώστου που κουβαλάμε μέσα μας.

Ίσως αυτό είναι μια ψυχή… Ίσως είναι μια αίσθηση αυτού που βρίσκεται πιο πέρα. Ο Λιντς το αναφέρει ως «καθαρή συνείδηση», ένα «θησαυροφυλάκιο» που όπως είπε είναι διαθέσιμο σε όλους μας και κάτι στο οποίο έχει πρόσβαση καθημερινά μέσω του Υπερβατικού Διαλογισμού.

Ο Λιντς άρχισε να κάθεται για δύο εικοσάλεπτες συνεδρίες την ημέρα, κάθε μέρα, πριν από περισσότερα από σαράντα επτά χρόνια. «Ανεξάρτητα από το πόσο απασχολημένος ήμουν», είπε, «Ποτέ δεν έχασα μια συνεδρία».

Χαρακτήρισε τον Υπερβατικό Διαλογισμό «το κλειδί για τα πάντα», μια επιδίωξη που ξεκλειδώνει «απεριόριστη νοημοσύνη, απεριόριστη δημιουργικότητα, απεριόριστη ευτυχία, απεριόριστη ενέργεια, απεριόριστη αγάπη, απεριόριστη δύναμη, απεριόριστη ειρήνη. Είναι σαν να πηγαίνεις στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας και να βγάζεις ράβδους χρυσού και μετά να τις παίρνεις σπίτι και να τις στοιβάζεις στην ντουλάπα σου». Και πρόσθεσε: «Και δεν φεύγει ποτέ! Μπορείτε ακόμη και να αρχίσετε να απολαμβάνετε πολύ περίεργα πράγματα που παλιότερα σας τρέλαιναν. Και τα πράγματα θυμίζουν περισσότερο παιχνίδι παρά μαρτύριο».

Όταν ρωτήθηκε, στην ίδια συνέντευξη, εάν υπάρχουν πράγματα που τον κάνουν χαρούμενο, ο Λιντς δεν δίστασε να μοιραστεί ψήγματα της σοφίας του… «Υπάρχουν πράγματα που μας κάνουν ευτυχισμένους, αλλά η πραγματική ευτυχία δεν είναι κάτι που κάνεις εκεί έξω – είναι κάτι που συλλέγεις από μέσα».

Πάτησε εδώ για να διαβάσεις δέκα συμβουλές του Ντέιβιντ Λιντς για να δεις τον κόσμο με άλλη ματιά.

O άνθρωπος που ήθελε να γίνει ζωγράφος, που τον καιρό της πανδημίας ξεκίνησε να ανεβάζει βιντεάκια στο YouTube με το δελτίο καιρού, εκείνος που κατάφερε να συντονίσει το ασυνείδητο εκατομμυρίων ανθρώπων, που γέμισε με τρόμο και ευδαιμονία, χρώματα και μελωδίες τις οθόνες και τις ζωές μας, έφυγε από τη ζωή στα 78 του. Ίσως να απολαμβάνει τον κόσμο που για τόσα χρόνια έπλαθε στο μυαλό του.

Με πληροφορίες από τον New Yorker.