Hasta: Η νέα έκθεση του Κώστα Λάβδα στην Κύπρο

06:25 11/11/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

.

Ένας κόσμος ασφυκτικός, γεμάτος συμβολισμούς, στο μεταίχμιο φυσιολογικού και παράδοξου, εισβάλλει στην γκαλερί Stand in Line – Art Space. O ζωγράφος Κώστας Λάβδας στην πρώτη του ατομική έκθεση στην Κύπρο, ταξιδεύει μια δυστοπική κοινότητα όπου η απουσία και η κατάθλιψη, η απελπισία και η απόγνωση είναι τόσο απτές, ώστε μπορείς να τις κόψεις με το μαχαίρι.

Πρόσωπα αγωνιώδη και σκληρά, σχεδόν εκβιαστικά

ελκυστικά, μοιάζουν να πρωταγωνιστούν σε επεισόδια της «Ζώνης του Λυκόφωτος» που δεν είναι όμως ξένη προς εμάς, δεν είναι ανοίκεια. Είναι ήδη μια imago mundi, ένας καθρέφτης του πραγματικού.

.

Οι χαρακτήρες του Λάβδα δεν απευθύνονται στη διανόηση∙ κυριολεκτικά σε αρπάζουν, σου μιλάνε ως το μεδούλι, γιατί ξεγυμνώνονται είτε με διακριτικό είτε με πιο οξύ τρόπο. Προβάλλουν στα μάτια μας σε κατάσταση οριακή, αποκαλύπτονται μόλις ένα βήμα προτού συμβεί το «μοιραίο». Λυτρωτικό ή όχι, το τέλος επαφίεται στο βλέμμα του θεατή. «Hasta» τιτλοφορεί την έκθεση ο ζωγράφος, που σημαίνει «μέχρι», παραπέμποντας με πικρή ειρωνεία στην περίφημη φράση του Τσε Γκεβάρα «Hasta la Victoria siempre» («μέχρι την τελική νίκη»).

Ο ζωγράφος δεν ορίζει ούτε ποια είναι η νίκη, ούτε πώς θα έρθει. Ο άνθρωπος ορίζεται από τη χρονική απροσδιοριστία της συμπεριφοράς του – απροσδιοριστία που δεν γνωρίζει τέλος και θάνατο.

.

Την προσοχή του Λάβδα συγκεντρώνει το ερώτημα: πώς μπορεί να υπάρχει ένας κόσμος χωρίς λόγο; «Οι άνθρωποι ως έλλογα όντα, έχουμε την ανάγκη να βρίσκουμε ένα λόγο, προκειμένου να νοηματοδοτήσουμε τη συνθήκη στην οποία ζούμε» αποφαίνεται ο ίδιος σε μια εποχή που «η πολιτική ορθότητα υπονομεύει, αλλοιώνει ή και παραγνωρίζει οποιοδήποτε μέτρο προκύπτει από ανθρωπιστικές και πνευματικές αξίες». Η ζωγραφική του πραγματεύεται αυτό το κενό, την απουσία ενός σημείου αναφοράς που διαρρηγνύει τον εσωτερικό μας κόσμο, την ύπαρξή μας.  

.

Μέσα από ένα παιχνίδι συνειρμών, με εμφανείς ανατροπές της κλίμακας και των μεγεθών, με ιδιαίτερη οξύτητα στο σχέδιο, με καθαρά, πλακάτα χρώματα και παραμορφώσεις που φτάνουν στο γκροτέσκο, ο ζωγράφος πετυχαίνει μιαν ατμόσφαιρα υποβλητική, συνδυάζοντας την αγιογραφία και την ποπ αρτ. Το έργο του βρίσκει ευθείες αναφορές στα διδάγματα της βυζαντινής ζωγραφικής με θέματα σύγχρονα και εκκοσμικευμένα. Μετά τον αδόκητο θάνατο του Στέλιου Φαϊτάκη, ο Κώστας Λάβδας ηγείται στην Ελλάδα ενός νεοβυζαντινού μοντερνισμού, αντλώντας δάνεια από το φροϋδικό εργαστήριο και την ποπ κουλτούρα των κόμικς.  

Περσεφόνη

Η βυζαντινή ζωγραφική είναι μια τέχνη με ρίζες βαθιές, που μεταφερμένη στο χέρι του σύγχρονου καλλιτέχνη, προσφέρει ευφάνταστες συνθετικές λύσεις. «Δεν λειτουργεί ελιτίστικα απέναντι στο θεατή, φέρνοντάς τον σε αμηχανία. Αντιθέτως, του είναι οικεία και άμεση»πιστεύει ο Λάβδας και με τόλμη τη μπολιάζει σε έναν τρόπο που από πολύ νωρίς οριοθέτησε και έκτοτε καλλιεργεί εξελισσόμενος. «Αυτό το χαρακτηριστικό της σε συνδυασμό με τη διαχρονική της ευελιξία να προσλαμβάνει σύγχρονά στοιχεία και να συνομιλεί δημιουργικά με ποικίλα ζωγραφικά ρεύματα, χωρίς να καταστρατηγεί τα προσωπικά υφολογικά χαρακτηριστικά του ζωγράφου, μου φαίνεται πολύ γοητευτικό και απελευθερωτικό».

.

Ο τρόπος του Λάβδα δεν φιλοδοξεί να γίνει ύφος. Δεν είναι προϊόν μιας μεθόδου κατασκευασμένης μέσα σε διανοητικά εργαστήρια. Είναι στάση ψυχής.

.

Σε ένα γράμμα προς την ανιψιά του Σοφία Ιβάνωφ, ο Ντοστογιέφσκι που αγωνίζεται για τη δύσκολη κύηση του μυθιστορήματος ο «Ηλίθιος», γράφει: «Η πρωταρχική ιδέα του μυθιστορήματος συνίσταται στο να παρουσιάσω έναν άνθρωπο θετικά ωραίο. Τίποτε στον κόσμο δεν είναι πιο δύσκολο κυρίως σήμερα… Δεν υπάρχει στον κόσμο παρά μόνο ένα θετικά ωραίο πρόσωπο, ο Χριστός, σε τρόπο που η εμφάνιση αυτού του άπειρα όμορφου προσώπου είναι ένα θαύμα καθ’ εαυτό». Το πρόσωπο του Μίσκιν, του ευαίσθητου και καλοσυνάτου πρίγκιπα που φέρει χαρακτηριστικά αυταπάρνησης και ιερότητας, όμοια με του Χριστού, έφερε πάλι στον κόσμο μας ο Κώστας Λάβδας.

Ο Μίσκιν του ζωγράφου, όμως, δεν φοράει τις πούδρες του Τζεφιρέλλι. Τα πρόσωπα του ζωγράφου είναι γυμνά, βρώμικα, ακαλαίσθητα, στρεβλά – αλλ’ όχι λιγότερο θεία. Η δικαίωσή τους δεν είναι αποτέλεσμα ωραίων ενεργειών. Γι’ αυτό και δεν τους εξωραΐζει. Τα έργα του Λάβδα είναι μια σειρά φοβερών εξομολογήσεων.

Περισσότερα για τον Κώστα Λάβδα εδώ

https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-orime-efeveia-toe-kosta-lavda_gr_5f60ac18c5b6fd3d05293ab2

Stand in Line - Art Space, 26A oδός Μετοχίου, Άγιος Ανδρέας, Λευκωσία.