Timothy Snyder στη HuffPost Greece: Η προεδρία Τραμπ είναι το αρχικό στάδιο σε μια απολυταρχική αλλαγή καθεστώτος

12:53 30/5/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Όντας πεπεισμένος ο συγγραφέας Timothy Snyder ότι η αμερικανική δημοκρατία έχει λιγότερο από ένα χρόνο για να σωθεί, συγκεντρώνει στο πρόσφατο βιβλίο του «Απέναντι στην τυραννία», είκοσι συμβουλές, είκοσι κεφάλαια, τα οποία όπως ο ίδιος υποστηρίζει στη HuffPost Greece, μπορούν να αλλάξουν την πολιτική πραγματικότητα που μας περιβάλλει. «Αν ο κύριος πυλώνας ενός συστήματος είναι το να ζεις μέσα στο ψέμα», έγραψε ο Χάβελ, «τότε είναι αυτονόητο ότι η θεμελιώδης απειλή την οποία αντιμετωπίζει το σύστημα αυτό είναι η αλήθεια». Καθώς την εποχή του διαδικτύου

δημοσιεύουμε οι πάντες, ο καθένας από μας φέρει προσωπική ευθύνη για τη δημόσια αντίληψη περί αληθείας. Εάν διερευνούμε και αναζητάμε με σοβαρότητα τα γεγονότα, μπορούμε να κάνουμε μια μικρή επανάσταση ο καθένας μας, μια επανάσταση που αφορά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το διαδίκτυο, διαβάζουμε για παράδειγμα στο κεφάλαιο 11. «Σεβαστείτε τη γλώσσα μας», «Κοιτάξτε τους άλλους και συνομιλήστε μαζί τους», «Οικοδομήστε μια ιδιωτική ζωή», είναι μερικά από τα βήματα που κατά τον ίδιο μπορούν να οδηγήσουν στην επαγρύπνηση των πολιτών.

-Γιατί ένα βιβλίο για την τυραννία αυτή τη χρονική στιγμή;

Η δουλειά μου αφορά τις ιστορικές καταβολές και τις ανθρώπινες συνέπειες του ακραίου κακού στην πολιτική. Είμαι ιστορικός που μελετά την Ανατολική Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα, τα καθεστώτα τρόμου που προκλήθηκαν από τους Ναζί και τους Σοβιετικούς. Για να γίνω αυτός ο ιστορικός, έπρεπε να μιλήσω με ανθρώπους που είχαν βιώσει αυτά τα δύο συστήματα. Για να γίνω καθηγητής έπρεπε προηγουμένως να συναντήσω και να μιλήσω με νεότερους ανθρώπους σε κοινωνίες που η δημοκρατία αποδυναμώνεται. Αποτέλεσμα αυτών είναι ότι η πολιτική μου «φαντασία» είναι λίγο πιο... ευρεία από αυτή των περισσότερων Αμερικανών. Μου ήταν ξεκάθαρο το 2016 πως ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ένας επίδοξος τύραννος. Έγραψα το βιβλίο μετά τις εκλογές σαν απόσταγμα της σοφίας προηγούμενων γενεών με μια μορφή που θα μπορούσε να είναι άμεσα χρήσιμη στον αναγνώστη.

-Δεν είναι δεδομένη η δημοκρατία στις μέρες μας; Από τι κινδυνεύει;

Φυσικά και όχι. Η δημοκρατία θέλει σκληρή δουλειά. Αν τη θεωρούμε δεδομένη, θα εξαφανιστεί. Πρέπει να αποτελεί μια επιδίωξη, ένα στόχο για το μέλλον, διαφορετικά δεν έχει καμία τύχη. Ο βασικός της αντίπαλος είναι μια χαλαρή και κονφορμιστική τάση που έχουμε όλοι μας. Η βασική αιτία ανησυχίας είναι η ευρέως αυξανόμενη ανισότητα σε μεγάλες δημοκρατικές κοινωνίες. Η Ρωσία έχει δείξει πως διαθέτει μια κλεπτοκρατική ελίτ που μπορεί να χρησιμοποιήσει μια εναλλακτική πραγματικότητα για να ακινητοποιήσει την αντιπολίτευση. Το ρωσικό μοντέλο εξάγεται από τις ρωσικές αρχές και είναι πολύ ελκυστικό σε μορφές όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.

-Γιατί έχουμε την τάση να υπακούμε στους κανόνες;

Έχουμε μια γενική τάση να προσαρμοζόμαστε σε νέες καταστάσεις. Συνήθως αυτό είναι και το πρέπον. Όμως κάποια στιγμή έχει πολύ μεγάλη σημασία να σταματήσουμε και να αναρωτηθούμε αν δεχόμαστε τη νέα κατάσταση. Επιπλέον, το πιο σημαντικό μάθημα που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι το να μην υπακούμε εκ των προτέρων. Αυτό κάνει δυνατές όλες τις μορφές αντίστασης. Αν αποτύχουμε να θυμόμαστε αυτόν τον κανόνα, οι μορφές αντίστασης γίνονται αδύνατες.

-Πώς μπορούν να αντισταθούν οι πολίτες στο λαϊκισμό και τον απολυταρχισμό;

Πρώτα από όλα με το να ξεκινήσουν να βλέπουν τους εαυτούς τους σαν πολίτες. Σαν άτομα που ανακαλύπτουν μόνοι τους τα πράγματα και να μη φοβούνται να μιλήσουν στους συμπολίτες τους κατ' ιδίαν. Το βιβλίο αυτό παρέχει 20 τρόπους, οι πιο πολλοί από αυτούς σχετικά απλοί, με τους οποίους μπορούμε να αλλάξουμε την πολιτική πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες είμαστε ακόμη σε ένα σημείο όπου όχι τόσο σημαντικές επιλογές όπως το να συζητάμε, να ασχολούμαστε με τα κοινά, να διαμαρτυρόμαστε, να γινόμαστε συνδρομητές σε έγκριτες εφημερίδες, μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου έχει να κάνει με το να αναγνωρίζεις τα σημάδια ότι τα πράγματα γίνονται χειρότερα και προσφέρει μερικές ακόμη κρίσιμες οδηγίες. Γενικά όμως είναι σημαντικό να καταλαβαίνουμε ότι ακόμα και τα απολυταρχικά καθεστώτα ζητούν τη συναίνεσή μας, ιδίως στην αρχή κι ότι εμείς έχουμε την εξουσία να μην παραχωρούμε αυτή τη συναίνεση.

Δεν είναι και τόσο μεγάλο μυστήριο. Ο Κόμεϊ διερευνούσε το τι συνδέει τη Ρωσία και την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ. Απολύοντας τον Κόμεϊ, ο Τραμπ παραδέχεται την ενοχή του.

-Τι το επικίνδυνο κρύβει η λέξη «ελίτ»;

Το φασιστικό όνειρο είναι ένας ενωμένος λαός που όμως με κάποιο τρόπο εκπροσωπείται ευθέως από έναν «Ηγέτη». Σε αυτό το σχέδιο, «ελίτ» είναι όλοι οι άνθρωποι που επιμένουν να υπακούν στους κανόνες, τους νόμους και τη λογική, όλα αυτά που αποτελούν προβλήματα για το όνειρο της ενότητας που περιγράψαμε.

-Πώς μπορεί να επηρεάσει το Brexit τη δημοκρατία στην Ευρώπη; Πιστεύετε ότι η Ε.Ε. αντιμετωπίζει την πιθανότητα κατάρρευσης;

Η πιο πιθανή συνέπεια ενός Brexit, αν συμβεί, είναι το τέλος της Μ. Βρετανίας. Δεν υπάρχει δικαιολογία να πιστεύουμε ότι οι ευρωπαϊκές πολιτείες μπορούν να επιβιώσουν χωρίς το ευρύτερο πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαι αισιόδοξος ότι οι άνθρωποι θα καταλάβουν ότι η επιστροφή στα έθνη-κράτη είναι αυτο-αντιφατική. Η Ευρώπη δεν έζησε ποτέ κάποια περίοδο με επιτυχημένα έθνη-κράτη. Είχε αυτοκρατορία και ύστερα είχε ολοκλήρωση. Η αυτοκρατορία είναι πλέον αδύνατη, συνεπώς η ολοκλήρωση κάποιας μορφής είναι αυτό που απέμεινε.

-Πώς βαθμολογείτε την προεδρία Τραμπ μέχρι τώρα;

Είναι το αρχικό στάδιο σε μια απολυταρχική αλλαγή καθεστώτος κι έτσι δε θα ήθελα να τη βαθμολογήσω με βάση τα παραδοσιακά πρότυπα. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρόκειται για μια εξαιρετική κατάσταση και να μην υποκρινόμαστε για το αντίθετο.

-Τι πιστεύετε ότι συνέβη στα αλήθεια με την απόλυση Κόμεϊ από τον Ντ. Τραμπ;

Δεν είναι και τόσο μεγάλο μυστήριο. Ο Κόμεϊ διερευνούσε το τι συνδέει τη Ρωσία και την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ. Απολύοντας τον Κόμεϊ, ο Τραμπ παραδέχεται την ενοχή του.

-Είστε αισιόδοξος ότι οι ΗΠΑ θα δουν καλύτερες μέρες;

Δεν πιστεύω στην αισιοδοξία και την απαισιοδοξία. Πιστεύω στην ανάληψη δεσμεύσεων με βάση την ενημέρωση που παίρνουμε από την ιστορία και στη δράση.

-Έχετε δηλώσει ότι μένει λιγότερο από ένας χρόνος για να σωθεί η αμερικανική δημοκρατία. Το πιστεύετε όντως;

Ναι. Έχουμε λιγότερο από ένα χρόνο για να δράσουμε. Όμως οι άνθρωποι έχουν ξεκινήσει να δρουν από τη στιγμή που έδωσα αυτή τη συνέντευξη.

*Το βιβλίο του Timothy Snyder «Απέναντι στην τυραννία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.