Αλλαγή προτύπου

11:39 7/2/2018 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έλεγε ότι «ο χαρισματικός ηγέτης συμπορεύεται με την κοινή γνώμη, όχι σαν οπαδός, σαν τελευταίος τροχός της αμάξης, αλλά σαν αμαξάς κρατώντας σφιχτά χαλινάρια οδηγώντας το Έθνος εκεί που πρέπει». Στη σημερινή Ελλάδα, η έννοια της χαρισματικής ηγεσία τείνει να εκλείψει. Το πολιτικό σύστημα λειτουργεί και απευθύνεται στην κοινωνία με αναχρονιστικούς όρους και συμπεριφορές,

αρνούμενο να αναλάβει τις ευθύνες του και να κατανοήσει το περιεχόμενο της έννοιας της ηγεσίας. Σε μία στιγμή, κατά την οποία πολίτες παγιδεύονται σε συναισθηματικές επικλήσεις, που συνειδητά διαιρούν την ελληνική κοινωνία και διαβρώνουν τη σχέση της με τον ορθό λόγο και την ανάγνωση της πραγματικότητας, το πολιτικό σύστημα συντηρεί και συντηρείται από τις νόρμες που κατέστησαν την ηθική διάσταση της κρίσης κυρίαρχη.

Σε αυτό το περιβάλλον, οι επιπτώσεις διαδοχικών ελλειμματικών ηγεσιών και αντιπολιτευόμενων δυνάμεων, άφησαν ελεύθερο το πεδίο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης σε περιθωριοποιημένες προσωπικότητες και επικίνδυνες φιγούρες, που παρασιτούν εξαργυρώνοντας την αδράνεια του πολιτικού συστήματος. Οι πολιτικοί αρνούνται να δεχτούν πως ρόλος τους δεν είναι η συνάντηση με την κοινή γνώμη σε ζητήματα που απαιτούν ειδικούς χειρισμούς, ούτε η εκπροσώπηση μιας θορυβώδους πλειοψηφίας που συγκροτείται κάθε φορά σε διαφορετική βάση, εργαλειοποιώντας την ανομοιογένειά της. Αρνούνται να αποδεχτούν την ευθύνη και το βάρος που έχει η ιδιότητα του ηγέτη.

Από την άλλη, μία μερίδα πολιτικών στελεχών, υιοθετούν για τους εαυτούς τους το ρόλο μίας «ελίτ», που εναντιώνεται στη λαϊκή ιδιοσυγκρασία με τέτοιο τρόπο που αποξενώνει τους πολίτες από την πολιτική διαδικασία. Η ευθύνη, όμως, όσων επιθυμούν να εκφράσουν ορθολογικά επιχειρήματα, χωρίς υπερβολές, ερείδεται στην ικανότητά τους να πείθουν την ελληνική κοινωνία χωρίς να τη θέτουν απέναντι και να συνομιλούν μαζί της χωρίς έπαρση.

Ο συνωστισμός και η αγανάκτηση δεν είναι οι λέξεις που θα έπρεπε να καθορίζουν την πολιτική διαδικασία. Είναι πλέον φανερό ότι από την κρίση δε διδαχτήκαμε πολλά. Το πρότυπο του πολιτικού, σήμερα, συνιστά συμπύκνωση των παθογενειών της ελληνικής κοινωνίας των προηγούμενων δεκαετιών. Όσο προτάσσεται η πρόσκαιρη ικανοποίηση της πλειονότητας, τόσο θα πληγώνεται βαθιά η λειτουργία των θεσμών και της δημοκρατίας, τόσο θα διολισθαίνει η χώρα και οι πολίτες θα βιώνουν τις επιπτώσεις της ανεπάρκειας των πολιτικών προσώπων και του πολιτικού συστήματος -στο σύνολό του- να αρθρώσει και να καταστήσει την αλήθεια, θεμέλιο του διαλόγου του με την κοινωνία.

Η πρώτη αγανακτισμένη πλατεία που γνωρίσαμε έσπειρε την ασέβεια απέναντι στους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου, οδήγησε στην ταυτόχρονη ανάδυση «αυταπατημένων» δημαγωγών και επικίνδυνων εγκληματιών. Η επανάληψη μιας τακτικής με αμφίβολα αποτελέσματα δεν δικαιώνει ούτε την ουσία ενός σημαντικού αιτήματος που απευθύνεται στην ιστορική συνείδηση των Ελλήνων, ούτε συμβάλλει εποικοδομητικά στο διάλογο προς την επίλυση ενός ζητήματος, που απασχολεί μία κρίσιμη γεωγραφική περιοχή της ευρωπαϊκής ηπείρου. Δεν δικαιώνει τον γνήσιο πατριωτισμό που επέδειξαν πολιτικές ηγεσίες και πολίτες κατά το παρελθόν.

Οι βερμπαλισμοί και οι μεγάλες κουβέντες δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου κόσμου, που έχει άλλες προτεραιότητες από αυτές που αντιμετώπιζαν τα εθνικά κράτη μέχρι πρόσφατα. Η αλλαγή προτύπου είναι σημαντική πρόκληση για τη μετάβαση σε ένα αύριο, που δεν θα περιμένει όσους ανακυκλώνουν φθαρμένες τακτικές για την εξυπηρέτηση ιδιοτελών σκοπών. Είναι σαφές ότι το διακύβευμα είναι η ενότητα της κοινωνίας, η σοβαρότητα και η υπευθυνότητα που απαιτούνται για τη διαχείριση κρίσιμων ζητημάτων.