Από τον Φρύνιχο στον Κούνδουρο

12:24 24/2/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Με αφορμή το θάνατο του μεγάλου σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου θυμήθηκα ένα περιστατικό που μου είχε αφηγηθεί ο ίδιος, κάπου στα τέλη της δεκαετίας του '90. Είχαμε βρεθεί σε μια ταβέρνα στους Θρακομακεδόνες μετά από κάποιες εκδηλώσεις ενός Πολιτιστικού Συλλόγου της περιοχής, στον οποίο σύλλογο πρωτοστατούσε τότε η σύζυγος του ζωγράφου Κώστα Τσόκλη. Στην παρέα μας, εκτός από τον Κούνδουρο βρισκόταν και η Αρβελέρ με τον σύζυγό της.

Το περιστατικό το δημοσίευσα εκείνη την εποχή στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», στο πλαίσιο ενός αφιερώματος για τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Το

παραθέτω όπως το δημοσίευσα:

«Μεγάλη είναι η έκπληξη του ιστορικού, όταν συναντά μέσα στην ιστορική διαδρομή ταυτόσημα γεγονότα και συμπεριφορές, ειδικά όταν αυτά απέχουν χιλιάδες χρόνια μεταξύ τους. Σ' αυτή λοιπόν την κατηγορία εντάσσονται ο Φρύνιχος και ο Κούνδουρος, παρότι τους χωρίζουν περί τα 2.500 χρόνια.

Ο Ηρόδοτος μας ενημερώνει (βιβλ. 6, κεφ. 21) ότι επί "επωνύμου άρχοντος" Θεμιστοκλέους, λίγο μετά την καταστολή της επανάστασης των ιωνικών πόλεων εναντίον των Περσών κατακτητών στην Αθήνα απαγορεύτηκε η θεατρική παράσταση του έργου "Μιλήτου Άλωσις" του τραγωδού Φρύνιχου. Το θέμα της τραγωδίας ήταν η καταστροφή της Μιλήτου από τους Πέρσες. Οι τότε Αθηναίοι, που είχαν εγκαταλείψει τους Ίωνες στο έλεος των Περσών, προτίμησαν να απαγορεύσουν την παράσταση. Τιμώρησαν επί πλέον τον Φρύνιχο με υψηλό χρηματικό πρόστιμο γιατί τους θύμιζε "οικεία κακά". Πίσω από την απαγόρευση βρισκόταν η ολιγαρχική παράταξη, η οποία είχε βρει φιλόξενη στέγη στα περσικά ανάκτορα μετά την κατάλυση της τυραννίας το 510 π.χ.

Η ίδια συμπεριφορά με αυτή των ολιγαρχικών επαναλήφθηκε 2.500 χρόνια μετά, με αφορμή την ταινία "1922" του Νίκου Κούνδουρου. Η ταινία αυτή γυρίστηκε το 1977-1978 με τη χρηματοδότηση του κρατικού Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ). Από την εποχή των γυρισμάτων (τρία μόλις χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο) η "Χουριέτ" είχε καταγγείλει την ταινία, υποστηρίζοντας ότι έτσι "υπονομεύονται" οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες. Φυσικά το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών γνώριζε καλύτερους και αποτελεσματικότερους τρόπους διαμαρτυρίας. Οι τουρκικές αντιδράσεις απέδωσαν! Το ελληνικό Υπουργείο Προεδρίας αρνήθηκε να δώσει άδεια προβολής στην ταινία, κάτι που ήταν απαραίτητο για να βγει στις αίθουσες. Επί πλέον, το ΕΚΚ, το οποίο ήταν ιδιοκτήτης της ταινίας και είχε ως προϊστάμενη αρχή το Υπουργείο Βιομηχανίας, δέσμευσε την ταινία στο εργαστήριο. Μια κόπια που παρανόμως κατάφερε να εξασφαλίσει ο Κούνδουρος προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αποσπώντας 9 βραβεία.

To Υπουργείο Προεδρίας, φοβούμενο την κατακραυγή δεν τόλμησε να απαγορεύσει την προβολή της ταινίας, η οποία παρέμενε δεσμευμένη στα συρτάρια του ΕΚΚ. Η λαθραία κόπια σταλθηκε το 1982 (οκτώ χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο) στο Διεθνές Φεστιβάλ Βουδαπέστης. Μισή ώρα πριν την προβολή της, κατέφθασε από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών εντολή προς τον Έλληνα πρέσβη να εμποδίσει την προβολή της ταινίας. Ο Έλληνας πρέσβης ζήτησε με τη σειρά του από το ουγγρικό Υπουργείο Εξωτερικών να εμποδίσει την προβολή της ταινίας. Πράγμα που έγινε. Λίγο αργότερα, με παρέμβαση του Μικρασιάτη, τότε υπουργού, Γιάννη Καψή έλαβε τέλος η ομηρία της ταινίας και το ΕΚΚ την παρέδωσε στο Νίκο Κούνδουρο...».

Ευτυχώς η δημοσίευση αυτή διασώθηκε από το HRNet και μπορείτε να τη βρείτε στο διαδίκτυο.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.