Ας μιλήσουμε για την Αναθεώρηση του Συντάγματος

07:58 4/7/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

.

Το Σύνταγμα αποτελεί το θεμελιώδη νόμο κάθε κράτους και στα ευνομούμενα κράτη αναθεωρείται με μεγάλη περίσκεψη και ανά πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Σε μας κάθε δέκα με είκοσι χρόνια αναθεωρούνται κάποιες διατάξεις του με τελευταία αναθεώρηση το 2020. Η παρούσα Κυβέρνηση πριν από αρκετό χρόνο, αλλά και πρόσφατα, έχει εξαγγείλει τη πρόθεση της για την έναρξη της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος από τη παρούσα Βουλή.

Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να  αρχίσει μόλις περάσει πενταετία από τη προηγούμενη αναθεώρηση, δηλαδή από τις αρχές του 2025, ώστε η επόμενη Βουλή, που θα εκλεγεί το αργότερο το2027 να είναι αναθεωρητική.

Σύμφωνα με το άρθρο 110 του Συντάγματος κατά τη διαδικασία και με τις πλειοψηφίες, που προβλέπονται από αυτό, μπορεί να αποφασισθεί από την Ολομέλεια της Βουλής η αναθεώρηση των διατάξεων, που σύμφωνα με το Σύνταγμα μπορούν να αναθεωρηθούν.

Φυσικά για την αναθεώρηση  κάθε άρθρου του Συντάγματος απαιτούνται αυξημένες πλειοψηφίες, είτε στη πρώτη φάση, είτε στη δεύτερη αυτής, που είναι ζήτημα πολιτικών συγκυριών και συναινέσεων, δηλαδή μελλοντικών και αβέβαιων γεγονότων. Σαφώς η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος για την ιδιωτική εκπαίδευση, μετά τη ψήφιση του νόμου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια,  έχει εξασφαλίσει τη πλήρη πολιτική κάλυψη σχεδόν από όλες τις πολιτικές παρατάξεις.

Φαίνεται, ότι η Κυβέρνηση προτίθεται να ζητήσει την αναθεώρηση των άρθρων: Α) 16, για την ιδιωτική εκπαίδευση, Β) 24, για τη προστασία  του περιβάλλοντος , Γ) 25, για τα δικαιώματα του ανθρώπου και το κοινωνικό κράτος, Δ) 78 και 79 για τη φορολογία και τη δημοσιονομική διαχείριση του Κράτους χωρίς όμως να αποκλείεται  η αναθεώρηση και άλλων άρθρων. Άλλωστε η Κυβέρνηση εξήγγειλε τη πρόθεση της σε γενικές γραμμές χωρίς να έχει εξειδικεύσει τις νέες ρυθμίσεις με συνέπεια το θέμα να παραμένει ανοικτό.

Προσωπικά πιστεύω, ότι πρέπει να αναθεωρηθούν οι διατάξεις των άρθρων 85 και 86 του Συντάγματος περί της ποινικής ευθύνης των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου και των Υφυπουργών και να  δικάζονται από το Ειδικό Δικαστήριο μόνο για τις κυβερνητικές ευθύνες και των άρθρων 61 και 62 του Συντάγματος για τη βουλευτική ασυλία, που στη πράξη καλύπτει όλες τις μη νόμιμες δραστηριότητες των βουλευτών, όπως το επεισόδιο με τον βουλευτή Αυγενάκηστο αεροδρόμιο..

Συνήθως η Βουλή για λόγους συναδερφικής αλληλεγγύης δεν αίρει την ασυλία των βουλευτών. Σε κάθε περίπτωση η ευνοική μεταχείριση των βουλευτών αντίκειται στην αρχή της ισότητας. Κατά κανόνα ενώ η μη  άρση της ασυλίας απλά αναστέλλει τη ποινική διαδικασία, όταν ο βουλευτής δεν επανεκλεγεί οι δικογραφίες δεν επιστρέφουν στον Εισαγγελέα για τη συνέχιση της ποινικής διαδικασίας.

Εξάλλου με την αναθεώρηση των συνταγματικών προβλέψεων θεσπίζονται νέοι εκτελεστικοί νόμοι αυτών, που υλοποιούν τις νέες προβλέψεις και σε κάθε περίπτωση τις προσδιορίζουν.

Πιστεύω, ότι μετά το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών η Κυβέρνηση θα επισπεύσει την αναθεωρητική διαδικασία, γιατί  αφενός διατηρεί τις πολιτικές δυνάμεις τουλάχιστον για  να επιτύχει τη πρώτη φάση της διαδικασίας, αφετέρου με τη αναθεώρηση κάποιων άρθρων του Συντάγματος θα δυνηθεί να υλοποιήσει τους στόχους  του νεοφιλελεύθερου  προγράμματος  της ιδίως για τη προστασία του περιβάλλοντος.

Φυσικά δεν είμαι ειδήμων να προτείνω στη Κυβέρνηση ποιες συνταγματικές διατάξεις πρέπει να αναθεωρηθούν, εκτός από τις διατάξεις του Ε τμήματος του Συντάγματος, που αφορά τη «δικαστική εξουσία» και μόνο για αυτές, που επιτρέπεται η αναθεώρηση τους. 

Τα άρθρα 87επ Σ. ρυθμίζουν και κατοχυρώνουν πλήρως τη δικαστική ανεξαρτησία και το αυτοδιοίκητο της δικαστικής εξουσίας. Στο θεωρητικά τέλειο αυτό σύστημα υπάρχουν κάποια γκρίζα σημεία, για τα οποία έχουν διατυπωθεί αιτιάσεις, ότι διευκολύνουν στη πράξη κάποιες παρεμβάσεις στην απονομή της δικαιοσύνης, όπως είναι η επιλογή της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων, που γίνεται με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου μετά διαδικασία ενώπιον επιτροπής της Βουλής και εισήγησης του Υπουργού Δικαιοσύνης.  

Το ζήτημα αυτό τέθηκε κυρίως μετά τη πτώση της Χούντας λόγω της συμμετοχής δικαστών σε αυτή, αλλά παρά την έντονη παραφιλολογία με δημόσιες συζητήσεις, άρθρα, συνέδρια δεν τέθηκε ποτέ προς συζήτηση από καμιά  πολιτική παράταξη σε όλες τις μέχρι τώρα αναθεωρήσεις του Συντάγματος.  Κατά τα φαινόμενα ούτε και τώρα  πρόκειται να τεθεί, γιατί κάθε κυβέρνηση θέλει φιλική προς αυτή δικαιοσύνη, που νομίζει, ότι το επιτυγχάνει με την επιλογή της ηγεσίας της και το άρθρο 87 ώστε να επιτρέπεται η αξιολόγηση των δικαστών από δικαστικούς σχηματισμούς.

***

Λέανδρος Τ.Ρακιντζής, Αρεοπαγίτης ε.τ.

Ας μιλήσομε για Αναθεώρηση του Συντάγματος

     Το Σύνταγμα αποτελεί το θεμελιώδη νόμο κάθε κράτους και στα ευνομούμενα κράτη αναθεωρείται με μεγάλη περίσκεψη και ανά πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Σε μας κάθε δέκα με είκοσι χρόνια αναθεωρούνται κάποιες διατάξεις του με τελευταία αναθεώρηση το 2020. Η παρούσα Κυβέρνηση πριν από αρκετό χρόνο αλλά και πρόσφατα  έχει εξαγγείλει τη πρόθεση της για την έναρξη της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος από τη παρούσα Βουλή , που μπορεί να  αρχίσει μόλις περάσει πενταετία από τη προηγούμενη αναθεώρηση δηλαδή από τις αρχές του 2025, ώστε η επόμενη Βουλή, που θα εκλεγεί το αργότερο το2027 να είναι αναθεωρητική. Σύμφωνα με το άρθρο 110 του Συντάγματος κατά τη διαδικασία και με τις πλειοψηφίες, που προβλέπονται από αυτό, μπορεί να αποφασισθεί από την Ολομέλεια της Βουλής η αναθεώρηση των διατάξεων, που σύμφωνα με το Σ. μπορούν να αναθεωρηθούν.

       Φυσικά για την αναθεώρηση  κάθε άρθρου του Σ. απαιτούνται αυξημένες πλειοψηφίες είτε στη πρώτη φάση είτε στη δεύτερη αυτής , που είναι ζήτημα πολιτικών συγκυριών και συναινέσεων δηλαδή μελλοντικών και αβέβαιων γεγονότων.   Σαφώς η αναθεώρηση του άρθρου 16 Σ. για την ιδιωτική εκπαίδευση μετά τη ψήφιση του νόμου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια  έχει εξασφαλίσει τη πλήρη πολιτική κάλυψη σχεδόν από όλες τις πολιτικές παρατάξεις.

    Φαίνεται, ότι η Κυβέρνηση προτίθεται να ζητήσει την αναθεώρηση των άρθρων : Α)16, για την ιδιωτική εκπαίδευση, Β) 24, για τη προστασία  του περιβάλλοντος ,Γ) 25, για τα δικαιώματα του ανθρώπου και το κοινωνικό κράτος, Δ) 78 και 79 για τη φορολογία και τη δημοσιονομική διαχείριση του Κράτους χωρίς όμως να αποκλείεται  η αναθεώρηση και άλλων άρθρων. Άλλωστε η Κυβέρνηση εξάγγειλε τη πρόθεση της σε γενικές γραμμές χωρίς να έχει εξειδικεύσει τις νέες ρυθμίσεις με συνέπεια το θέμα να παραμένει ανοικτό. Προσωπικά πιστεύω, ότι πρέπει να αναθεωρηθούν οι διατάξεις των άρθρων 85 και 86 του Σ. περί της ποινικής ευθύνης των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου και των Υφυπουργών και να  δικάζονται από το Ειδικό Δικαστήριο μόνο για τις κυβερνητικές ευθύνες και των άρθρων 61 και 62του Σ για τη βουλευτική ασυλία, που στη πράξη καλύπτει όλες τις μη νόμιμες δραστηριότητες των βουλευτών, όπως το επεισόδιο με τον βουλευτή Αυγενάκη στο αεροδρόμιο. Συνήθως η Βουλή για λόγους συναδερφικής αλληλεγγύης δεν αίρει την ασυλία των βουλευτών. Σε κάθε περίπτωση η ευνοική μεταχείριση των βουλευτών αντίκειται στην αρχή της ισότητας. Κατά κανόνα ενώ η μη  άρση της ασυλίας απλά αναστέλλει τη ποινική διαδικασία, όταν ο βουλευτής δεν επανεκλεγεί οι δικογραφίες δεν επιστρέφουν στον Εισαγγελέα για τη συνέχιση της ποινικής διαδικασίας..  Εξάλλου με την αναθεώρηση των συνταγματικών προβλέψεων θεσπίζονται νέοι εκτελεστικοί νόμοι αυτών, που υλοποιούν τις νέες προβλέψεις και σε κάθε περίπτωση τις προσδιορίζουν.

      Πιστεύω, ότι μετά το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών η Κυβέρνηση θα επισπεύσει την αναθεωρητική διαδικασία, γιατί  αφενός διατηρεί τις πολιτικές δυνάμεις τουλάχιστον για  να επιτύχει τη πρώτη φάση της διαδικασίας, αφετέρου με τη αναθεώρηση κάποιων άρθρων του Σ. θα δυνηθεί να υλοποιήσει τους στόχους  του νεοφιλελεύθερου  προγράμματος  της ιδίως για τη προστασία του περιβάλλοντος.

     Φυσικά δεν είμαι ειδήμων να προτείνω στη  Κυβέρνηση ποιες συνταγματικές διατάξεις πρέπει να αναθεωρηθούν εκτός από τις διατάξεις του Ε τμήματος του Σ. που αφορά τη « δικαστική εξουσία» και μόνο για αυτές, που επιτρέπεται η αναθεώρηση τους.  Τα άρθρα 87επ Σ. ρυθμίζουν και κατοχυρώνουν πλήρως τη δικαστική ανεξαρτησία και το αυτοδιοίκητο της δικαστικής εξουσίας. Στο θεωρητικά τέλειο αυτό σύστημα υπάρχουν κάποια γκρίζα σημεία, για τα οποία έχουν διατυπωθεί αιτιάσεις, ότι διευκολύνουν στη πράξη κάποιες παρεμβάσεις στην απονομή της δικαιοσύνης, όπως είναι η επιλογή της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων, που γίνεται με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου μετά διαδικασία ενώπιον επιτροπής της Βουλής και εισήγησης του Υπουργού Δικαιοσύνης.  Το ζήτημα αυτό τέθηκε κυρίως μετά τη πτώση της Χούντας  λόγω της συμμετοχής δικαστών σε αυτή , αλλά παρά την έντονη παραφιλολογία με δημόσιες συζητήσεις, άρθρα, συνέδρια δεν τέθηκε ποτέ προς συζήτηση από καμιά  πολιτική παράταξη σε όλες τις μέχρι τώρα αναθεωρήσεις του Σ.  Κατά τα φαινόμενα ούτε και τώρα  πρόκειται να τεθεί, γιατί κάθε κυβέρνηση θέλει φιλική προς αυτή δικαιοσύνη, που νομίζει, ότι το επιτυγχάνει με την επιλογή της ηγεσίας της και το άρθρο 87Σ ώστε να επιτρέπεται η αξιολόγηση των δικαστών από δικαστικούς σχηματισμούς. 

Λέανδρος Τ.Ρακιντζής

Αρεοπαγίτης ε.τ.