Εκλογικοί προσδιορισμοί, δημοκρατία vs λαϊκισμός, το παράδειγμα της Αμερικής

07:33 30/10/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η σημαία της Αμερικής ανεμίζει μπροστά από το Καπιτώλιο

Τι σημαίνουν και τι προσδιορίζουν οι εκλογικές αναμετρήσεις που λαμβάνουν χώρα μέσα στο 2024, σε σημαντικές χώρες του Δυτικού κόσμου, όπως στην Αγγλία που ήδη επέφεραν πολιτική αλλαγή; Αλλά και η φθινοπωρινή αναμέτρηση στις ΗΠΑ. Ακόμα και οι ευρωπαϊκές εκλογές του περασμένου Ιουνίου, που φέτος συμπληρώθηκαν 45 χρόνια από

την πρώτη άμεση και καθολική εκλογή των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τους πολίτες. Ακόμα όμως και οι «εκλογές» που πραγματοποιήθηκαν στην Ρωσία του καθεστώτος Πούτιν, εκλογές που όπως αποδείχθηκε δεν διασφαλίζουν εδώ και χρόνια, καμία στοιχειώδη δημοκρατική αντίληψη.

Σε ποιο βαθμό από το αποτέλεσμα τους μπορεί να επηρεασθεί η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, αλλά και πολιτικές που επηρεάζουν το σύνολο της παγκόσμιας κοινότητας, όπως η κλιματική αλλαγή. Μια παγκόσμια κοινότητα που έχει βιώσει την άνοδο λαϊκιστικών και δημαγωγικών κινημάτων και κομμάτων, αλλά και απειλών για την φιλελεύθερη δυτική δημοκρατία. Λαϊκιστικές δυνάμεις που δρούν και ασκούν εξουσία ακόμα και στην γεωγραφική καρδιά της Ευρώπης, σε χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, με την άνοδο αυταρχικών πολιτικών προσώπων, όπως ο Βίκτορ Όρμπαν.

Χώρες όπως η Τουρκία και η Ρωσία, έχουν μια κατ’ επίφαση δημοκρατία, όταν απλά υπάρχει μια εναλλαγή από την θέση του Πρωθυπουργού και του Προέδρου της Δημοκρατίας, ειδικά στην Ρωσία χωρίς ουσιαστική αντιπολίτευση. Στις ΗΠΑ, η εκλογή του υποψηφίου των Δημοκρατικών Μπάϊντεν, προκάλεσε κάτι το πρωτοφανές για την αμερικανική δημοκρατία, την εισβολή ακραίων αντιδημοκρατικών στοιχείων, υποστηρικτών του Τράμπ στο Καπιτώλιο.

Εισβολείς, καθοδηγούμενοι από τον ίδιο τον Τράμπ, ο οποίος σε ένα κρεσέντο τυχοδιωκτικού λαϊκισμού, καλούσε σε εξέγερση εναντίον της ίδιας της Δημοκρατίας, αρνούμενος να αποδεχθεί την ήττα του. Αλλά και επιχειρώντας να διαβρώσει τα θεμέλια της μακρόχρονης παράδοσης της Αμερικής, προτρέποντας σε εκδήλωση πράξεων βίας, επιτιθέμενος με βαρύτατες εκφράσεις σε πολιτικούς του αντιπάλους.

Αμετροεπής στο να αποδεχθεί την ήττα του, στο να αποδεχθεί την λειτουργία των θεσμικών αντίβαρων των πολιτικών εξουσιών. Ήταν η πρώτη φορά στην αμερικανική ιστορία που διατελέσας εκλεγμένος Πρόεδρος, ξεσπούσε με πολεμικές κραυγές εναντίον της ύπαρξης του ελεγκτικού μηχανισμού των checks and balances, επιτιθέμενος κατά της Δικαιοσύνης, του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Η εισβολή προ ετών ακραίων αντιδημοκρατικών, ριζοσπαστικών στοιχείων, υποστηρικτών της τραμπικής ιδεολογίας, οι επιθέσεις τους εναντίον εμβληματικών κτιρίων, όπως η Γερουσία, λίγο έλειψε να παρασύρουν την Αμερική σε μια απροσδιόριστη εμφύλια σύγκρουση. Είχε προηγηθεί ένα μεγάλο διάστημα έντονης πόλωσης, με ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Πόλωση με εμφανείς διαιρετικές αντιλήψεις, σε περισσότερο και λιγότερους πατριώτες, μια περιθωριακή, αντιδημοκρατική νοοτροπία, να επιτίθεται εναντίον των αρχών και των αξιών της ελευθερίας.

Η Αμερική σήμερα δεν σχετίζεται με το έθνος των προηγούμενων μεταπολεμικών 10ετιών, ειδικά από το 1950 και εντεύθεν. Ακόμα και το 1963, έτος δολοφονίας του Προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, με τον Ψυχρό Πόλεμο στο απόγειο του, τα δυο πολιτικά κόμματα-ρεύματα, οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι, καθόριζαν και μέσω του Αμερικανικού Συντάγματος την πολιτική εξέλιξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μακροχρόνιες δομημένες πρόνοιες του Συνταγματικού Χάρτη των ΗΠΑ, δεν οριοθετούνται προς την κατεύθυνση ύπαρξης ενός  συστήματος με κοινοβουλευτικά πολυκομματικά χαρακτηριστικά. Η εκλογή είτε δημοκρατικού είτε ρεπουμπλικάνου Προέδρου, περιείχε παραδοσιακά σημαντικές βασικές πολιτικές συμφωνίες από τις οποίες δεν υπήρχαν ουσιώδεις παρεκκλίσεις. Το 2024 αυτό το χαρακτηριστικό δείχνει ότι έχει υποχωρήσει κατά κόρον, από την στιγμή που οι Ρεπουμπλικάνοι του Τράμπ έχουν αλλοιώσει βασικά πολιτικά χαρακτηριστικά και έχουν παραδοθεί σε μια απομάκρυνση από αυτά, εφαρμόζοντας αλλοπρόσαλλες πρακτικές και θεωρίες.

Η Αμερική όμως πρέπει να ξαναβρεί τον δρόμο της, τις πολιτικές της κατευθύνσεις. Να απομακρυνθεί από όσους εκφράζονται με διαιρετικές, οπισθοδρομικές αντιλήψεις, που έχουν αλλοιώσει την αμερικανική πολιτική κουλτούρα, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του σώματος του Κογκρέσου, η πολιτική λειτουργία και παρουσία του οποίου αποτύπωνε το παραδοσιακό, συμβιβαστικό, πολιτικό πλαίσιο, το οποίο ήταν εμφανές στις συζητήσεις και στις υιοθετήσεις των νομοσχεδίων. Η μεγάλη, δημοκρατική χώρα της Αμερικής δεν έχει περιθώρια να παρασύρεται από μια διχαστική κουλτούρα, από την πόλωση που εκπέμπεται από πολιτικούς, πολίτες και κοινωνικά δίκτυα, η Αμερική μπορεί και πρέπει να βρεί ξανά την επιστροφή στις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της που χαρακτήρισαν την ιστορική της διαδρομή.