Ένα στοιχειωμένο πολιτικό σύστημα

08:15 24/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Εξωτερική άποψη του Προεδρικού Μεγάρου.

Είναι από όλους αποδεκτό το ότι, για να αντιμετωπιστούν τα καίρια κεφάλαια της χώρας και του Ελληνισμού, θα πρέπει να υπάρξει μια ευρεία πολιτική συναίνεση. Αυτή, ως ένα σημείο, θα είχε πιθανότητες να επιτευχθεί, σήμερα πια, αν κατ΄ αρχήν, θα επιτυγχάνονταν συναίνεση  στο προτεινόμενο πρόσωπο για Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Όμως δυστυχώς, με αποκλειστική ευθύνη του πρωθυπουργού, δεν επιτεύχθηκε. Έτσι, η ευκαιρία χάθηκε και δυστυχώς δεν γνωρίζουμε αν ποτέ πια, θα ξαναπαρουσιαστεί!  

Η έκπληξη

Η αφορμή για το άρθρο μας αυτό, μας δόθηκε από την πρόσφατη

απόφαση του πρωθυπουργού, να προτείνει για πρόεδρο της Δημοκρατίας τον καθ΄ όλα αξιοσέβαστο βουλευτή Ιωαννίνων και πρόεδρο της Βουλής, κ. Κωνσταντίνο Τασούλα. Η ανακοίνωση αυτή, σίγουρα αποτέλεσε μια έκπληξη, μιας και για αρκετό χρονικό διάστημα πριν, κυοφορούνταν η πεποίθηση ότι ο προτεινόμενος για τη θέση του προέδρου της Δημοκρατίας θα ήταν πολιτικό πρόσωπο προερχόμενο από την κεντροαριστερά.

Ο ρόλος και οι αρμοδιότητες 

Δεν θα διαφωνήσουμε ότι κατά τις νόρμες του πολιτικού συστήματος της προεδρευομένης  Δημοκρατίας που ισχύει και στη χώρα μας, ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι περισσότερο καταλυτικός στο να συντονίζει τις μεταξύ των κομμάτων σχέσεις σε ένα απόλυτα πρωθυπουργικοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης. Όμως αυτό δεν εμποδίζει και σαφώς δεν αφαιρεί την δυνατότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας στο να συμβάλει ενεργά και αποτελεσματικά τόσο στην αναβάθμιση της θέσης της χώρας μας στο διεθνή χώρο όσο και στην εδραίωση και στην ωρίμανση των θεσμών της Δημοκρατίας μας. Ιδιαίτερα πολύτιμη θα μπορούσε να υπάρξει η συνδρομή του Προέδρου τόσο σε περίπτωση απειλής της Δημοκρατίας μας από δυνάμεις εκτός του «συνταγματικού μας τόξου», όσο  και στην προσπάθεια επίλυσης  εκκρεμούντων Εθνικών μας θεμάτων. Η δυνατότητα αυτή βέβαια θα προέκυπτε ανάλογα και με το πολιτικό και το επιστημονικό ανάστημα του συγκεκριμένου πολιτικού προσώπου που θα θήτευε στη κορυφαία αυτή πολιτειακή θέση.

Οι μεταπολιτευτικές θητείες των προέδρων της Δημοκρατίας

Από την έναρξη της περιόδου της  3ης Ελληνικής Δημοκρατίας το 1974 και ως σήμερα, απαριθμούνται οκτώ πρόσωπα που διετέλεσαν πρόεδροι της Ελληνικής Δημοκρατίας. Και οι οκτώ διετέλεσαν σημαντικά πρόσωπα της πολιτικής, επιστημονικής και της ανώτατης δικαστικής κοινότητας της χώρας μας και όλοι τους διακρίθηκαν για τις επιτυχημένες θητείες τους. Κάποιοι από αυτούς διέθεταν πολύτιμη πολιτική εμπειρία όπως ο Κ. Τσάτσος, ο Κ. Καραμανλής, ο Κ. Στεφανόπουλος, ο Κ. Παπούλιας και ο Π. Παυλόπουλος. Οι άλλοι τρεις, ο Μ. Στασινόπουλος , ο  Χ. Σαρτζετάκης και η Κ.  Σακελλαροπούλου   διέθεταν πολύχρονη θητεία στους ανώτερους θεσμούς της δικαιοσύνης. Εκείνος βέβαια που υπήρξε πρόσωπο σύμβολο των Δημοκρατικών θεσμών και μάλιστα εξ αιτίας αυτής του της στάσης  επελέγει για την θέση του Προέδρου , ήταν ο Χρήστος Σαρτζετάκης. Ήταν εκείνος  που ως νεαρός δικαστικός, υπήρξε ο ανακριτής στην πολύκροτη υπόθεση της δίκης για τη δολοφονία στη Θεσσαλονίκη του Βουλευτή της ΕΔΑ τον Μάιο του 1963, του Γρηγόρη Λαμπράκη.  

Η κεντροαριστερή υποψηφιότητα που δεν ευοδώθηκε

Τα τελευταία 30 χρόνια ακριβώς από το 1995 και εντεύθεν, εντελώς άτυπα, τα ισχύοντα τότε πολιτικά δεδομένα προέτρεψαν τις δύο κυριαρχούσες πολιτικές παρατάξεις τόσο  της κεντροαριστερής όσο και της συντηρητικής κατεύθυνσης, να προτείνουν ως πρόεδρο της Δημοκρατίας, πρόσωπο από τον αντίθετο με αυτούς, πολιτικό χώρο. Είναι μία συνθήκη η οποία μάλιστα συνάδει και με  το πνεύμα του Συντάγματος  που επιτάσσει ευρείες συναινέσεις στις διαδικασίες επιλογής προσώπων στις ανώτερες θεσμικές θέσεις. Αυτή η νοητή και άτυπη συνθήκη τηρήθηκε ως και την τελευταία 5ετία της  σημερινής απερχόμενης προέδρου. Ανατράπηκε όμως μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, όταν ο σημερινός πρωθυπουργός ανακοίνωσε το  προτεινόμενο πρόσωπο για τη θέση του προέδρου. Η συνθήκη αυτή πέραν του πλεονεκτήματός της, ότι ανεδείκνυε μια προσπάθεια για μια κατάσταση εθνικής ενότητας που θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη σε τυχόν κατάσταση εθνικής απειλής, βρισκόταν και στη κατεύθυνση μιας γενικότερης αίσθησης ομαλοποίησης των πολιτικών αντιθέσεων που για πολλές δεκαετίες ταλανίζουν το πολιτικό μας σύστημα.

Ο ογδοντάχρονος  πολιτικός διχασμός

Όσο και αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε καθότι μας πονάει, στην Ελλάδα εδώ και μια ολόκληρη 80ετία από το 1945 και εντεύθεν επικρατεί ένας ιδιότυπος πολιτικός διχασμός που χαρακτηρίζεται ως η διαίρεση των πολιτικών μας σχηματισμών στον αριστερό ή κεντροαριστερό χώρο από τη μία και στον συντηρητικό χώρο από την άλλη. Ο διχασμός αυτός που προέκυψε ως  επακόλουθο του εμφύλιου πολέμου, άφησε βαθιά το αποτύπωμα του στη πλάτη του Ελληνικού λαού. Η νεότερη ιστορία μας στιγματίστηκε με τις σκοτεινότερες τις περιόδους  όπως , «τις εκλογές της βίας και της νοθείας» του 1961, την «αποστασία» του 1965, αλλά και την πλέον επώδυνη, την  δικτατορία των συνταγματαρχών του 1967. Η κατάρρευση της δικτατορίας και η περίοδος της μεταπολίτευσης που ξεκίνησε το 1974 και που  αποτέλεσε την λαμπρότερη περίοδο της Ελληνικής Δημοκρατίας, έβαλε τα θεμέλια για να οικοδομηθεί ένα άλλο οικοδόμημα απαλλαγμένο από τα παλιά πάθη και τις πολιτικές εχθρότητες που είχαν ριζώσει εν είδη  «κοινωνικών αποστημάτων». Εκτίμησή μας είναι ότι έχει διανυθεί αρκετός δρόμος προς αυτή τη  κατεύθυνση, αλλά  υπάρχει εξ ίσου πολύ μεγάλη απόσταση που πρέπει ακόμη να διανυθεί.

Η έλλειψη «πολιτικής λεβεντιάς»

Εκτίμησή μας είναι ότι η ως απόδειξη του υφέρποντος ακόμη και σήμερα πολιτικού αυτού διχασμού, αποτελεί η αδυναμία του πρωθυπουργού να προτείνει πρόσωπο το οποίο θα υπερέβαινε τις στενές κομματικές επιλογές της συντηρητικής παράταξης. Και όπως είχε διαφανεί από τις πολιτικές εκτιμήσεις, υπήρχε πολιτικό πρόσωπο πέραν της συντηρητικής παράταξης το οποίο θα συγκέντρωνε τόσο ευρύτατη  κοινοβουλευτική πλειοψηφία στη βουλή κατά τη διαδικασία επιλογής, όσο όμως και στο σύνολο των Ελλήνων πολιτών. Όμως η έλλειψη «πολιτικής λεβεντιάς» δεν επέτρεψε στον Πρωθυπουργό να προχωρήσει στην πρωτοβουλία του αυτή.

Η ευκαιρία που χάθηκε

Είναι γενικά παραδεκτό, το ότι διανύουμε μια κρίσιμη περίοδο για ολόκληρο τον Ελληνισμό που συνοψίζεται στα  εξής τουλάχιστον τρία κεφάλαια:

A. Το πρώτο είναι, η εδραίωση της οικονομικής θέσης της χώρας μετά την σκληρή δοκιμασία της οικονομικής κρίσης που βιώσαμε. Το θέμα αυτό συνδυάζεται αναπόσπαστα και με την αποκατάσταση της προσωπικής οικονομικής θέσης για τον κάθε ένα από τους μη προνομιούχους Έλληνες πολίτες που ομολογουμένως βρίσκεται σε οικτρά επίπεδα. 

Β. Το  δεύτερο είναι η υπόθεση των σχέσεων με τη γείτονα χώρα, όπου η τωρινή κατάσταση κρατεί σε πραγματική ομηρεία τη χώρα μας, έναντι των επιθετικών βλέψεων της Τουρκίας και των αναθεωρητικών της σχεδίων. Η εκκρεμότητα αυτή δημιουργεί τα προβλήματα τόσο της επίλυσης του Κυπριακού, όσο όμως και τα θέματα του καθορισμού της ΑΟΖ της χώρας μας, αλλά και κατ’  επέκταση  της έρευνας των βεβαιωμένων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης.  

Γ. Το τρίτο εξ ίσου σοβαρό θέμα, είναι η εξεύρεση κοινού βηματισμού από τις πολιτικές δυνάμεις του «συνταγματικού τόξου» για την αντιμετώπιση του ακροδεξιού πολιτικού ρεύματος το οποίο αφού ήδη «σαρώνει» την Ευρώπη δημιουργεί και κινδύνους δυναμικής εμφάνισης και στη χώρα μας.

Εκτίμησή μας είναι πως και τα τρία αυτά θέματα αποτελούν Εθνικά κεφάλαια, που επιζητούν άμεση και δυναμική αντιμετώπιση. Για να μπορέσουν όμως  να ανακινηθούν, χρειάζεται να υπάρξει μια μίνιμουμ τουλάχιστον συμφωνία- συναίνεση των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων. Η συναίνεση αυτή εκτιμούμε ότι θα είχε πιθανότητες να  επιτευχθεί, αν  κατ΄ αρχήν, εγκαινιάζονταν τουλάχιστον  μια αρχική συμφωνία με την επιλογή ενός  προσώπου που θα συγκέντρωνε την ευρεία πλειοψηφία για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας μας. Όμως η ευκαιρία χάθηκε και δυστυχώς δεν γνωρίζουμε αν ποτέ πια, αυτή θα ξαναπαρουσιαστεί.