Επιχειρηματική Ηθική, συμμόρφωση και συλλογική δράση: Aντίβαρο στη διαφθορά;

18:12 9/5/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Με τα φαινόμενα διαφθοράς να επεκτείνονται διεθνώς από τις... καλύτερες οικογένειες έως και σε συνηθισμένους ανθρώπους o Δρ. Νίκος Πασσάς, Καθηγητής Εγκληματολογίας και Ποινικής Δικαιοσύνης στο Νοrtheastern University, Διευθυντής του Ινστιτούτου Ασφάλειας και Δημόσιας Πολιτικής, Επισκέπτης Καθηγητής σε μεγάλα ΑΕΙ Βιέννη, Βασιλεία) και πρόσφατα βραβευμένος με το Dr. Jean Mayer Global Citizenship Award για το 2017, αναλύει το φαινόμενο

και προτείνει λύσεις για την αντιμετώπισή του.

-Kύριε Καθηγητά, έχετε αναπτύξει ένα επιστημονικό πλαίσιο όπου αναλύετε τα αίτια και τις πηγές της διαφθοράς. Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε λίγο για τη φιλοσοφία του;

-Ξέρετε, το ζήτημα είναι ότι δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ καλών ανθρώπων και εγκληματιών. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν παρανομήσει. Το θέμα είναι γιατί. Ποιες είναι οι συνθήκες που επέτρεψαν ή κατέστησαν ακόμη και αναμενόμενο το γεγονός, ώστε συνηθισμένοι άνθρωποι ή ευυπόληπτα μέλη μιας ομάδας ή της κοινωνίας να παραβούν το νόμο ή να εμπλακούν σε παράνομες πράξεις.

Το θεωρητικό πλαίσιο που έχω αναπτύξει εμβαθύνει σε διαπροσωπικές και οργανωσιακές δυναμικές, όπου οδηγίες και προσδοκίες αποδεικνύονται μη ρεαλιστικές. Οι πιέσεις, για να γίνει μια δουλειά, υπερισχύουν του κλίματος ηθικής που διαπνέει μια επιχείρηση, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν, όλοι να συμμορφώνονται με αυτό το κλίμα. Έτσι, είναι ενδεχόμενο κάποιοι από εμάς να θέλουμε να κόψουμε γωνίες ή να παραβιάσουμε το νόμο στην προσπάθεια εύρεσης λύσεων στο πρόβλημά μας. Σε αυτή τη διαδικασία, χρησιμοποιούμε υποσυνείδητα κάθε μορφής μηχανισμούς, ώστε να θέσουμε τη συνείδησή μας σε κατάσταση ύπνωσης για να μην αισθανόμαστε ιδιαίτερα δυσάρεστα, παραβαίνοντας τις αρχές μας. Εάν όμως δεν κάνουμε τίποτε για να διορθώσουμε αυτή την κακή συμπεριφορά κάτω από τις συνθήκες πίεσης που βιώνουμε, τότε η «αποκλίνουσα» λύση και ο ψυχολογικός μηχανισμός να δικαιολογήσουμε την πράξη μας, αποκτά κανονιστικό χαρακτήρα και φυσικά επεκτείνεται στην ομάδα.

Ο Νίκος Πασσάς παραλαμβάνει το βραβείο Dr. Jean Mayer Global Citizenship Award

-Τι σημαίνει για έναν οργανισμό, όταν πράξεις παραβατικότητας διαπράττονται ανεξαρτήτως ιεραρχίας, ακόμη και από απλούς εργαζόμενους; Ποιοι φέρουν την κύρια ευθύνη και τι θα συμβουλεύατε, ώστε να μη παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα;

-Οι ευθύνες των νομικών προσώπων συνιστούν πλέον συμβατική απαίτηση σε όλες τις διεθνείς συνθήκες και τα σύμφωνα. Τα κράτη έχουν λάβει εντολή να εφαρμόσουν αστικές, διοικητικές ή ποινικές ευθύνες των νομικών προσώπων ακόμη και εάν ένα φυσικό πρόσωπο επίσης τιμωρείται. Τα κύρια ζητήματα προκύπτουν από την πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής και την αύξηση των οργανωτικών δομών, όπου η λήψη αποφάσεων και δράσεων είναι διασπασμένη και κατατμημένη σε διάφορα τμήματα. Εάν το τελικό αποτέλεσμα είναι θετικό, τότε ο καθένας βγαίνει κερδισμένος - η τιμή της μετοχής ανεβαίνει, τα στελέχη προάγονται, τα κέρδη μεγαλώνουν κλπ. Ωστόσο, όταν το παραγόμενο αποτέλεσμα έχει σχέση με νομικές παραβιάσεις ή σοβαρές αξιόποινες πράξεις, δεν είναι πλέον αποδεκτό η επιχείρηση να συνεχίζει να «κερδίζει» από τις παραβάσεις για τις οποίες κανένας δεν αναγνωρίζεται ότι φέρει ευθύνη και δεν τιμωρείται. Στο κάτω κάτω, αποτελεί συλλογική ευθύνη η πρόσληψη των σωστών ατόμων, ο ενδελεχής έλεγχος συνεργατών και προμηθευτών, η ανάπτυξη μιας κουλτούρας ακεραιότητας και η διασφάλιση ότι ένα πρόγραμμα ηθικής και κανονιστικής συμμόρφωσης προλαμβάνει και διαχειρίζεται παράνομες και ανήθικες πρακτικές σε μια επιχείρηση.

'Oταν το φαινόμενο της «θυματοποίησης» είναι διαδεδομένο, η επιχείρηση έχει την υποχρέωση να αποκαταστήσει και να διορθώσει τη ζημιά, όσο το δυνατόν περισσότερο. Ειδικά, όταν η επιχείρηση δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της σχετικά με ζητήματα κανονιστικής συμμόρφωσης και εταιρικής κουλτούρας. Ωστόσο, σε ευαίσθητους τομείς, όπως περιβάλλον, δημόσια υγεία φυσική ασφάλεια κλπ. η εταιρική υπευθυνότητα είναι μεγαλύτερη και οι αυστηρές ευθύνες αποτελούν τμήμα του νομικού πλαισίου που διασφαλίζει ότι η «θυματοποίηση» ατόμων με δύναμη και επιρροή δεν παραγράφονται ή δεν τιμωρούνται.

Ισχυρή ηθική ηγεσία, κανονιστική συμμόρφωση που βασίζεται σε αρχές και αξίες, οργανωσιακή κουλτούρα ακεραιότητας, «ψαγμένο» και ικανό κανονιστικό πρόγραμμα είναι τμήμα της απάντησης και η λύση, ούτως ώστε οι επιχειρήσεις να μη βρεθούν σε τέτοιες δυσκολίες.

-Τι θα συμβουλεύατε σε εργαζόμενο οργανωμένης ιδιωτικής επιχείρησης που ενώ στην εταιρεία του οφείλει να ακολουθεί αρχές και πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης, ως απλός Έλληνας πολίτης ενδεχομένως να πρέπει να καταστρατηγήσει τις αρχές του, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις διάφορες «νόμιμες ανομίες» από πλευράς δημοσίου και κράτους;

-Kατά την άποψή μου, η μόνη δυνατή και αποτελεσματική αντιμετώπιση διαδεδομένων και γενικευμένων φαινομένων παραβατικής συμπεριφοράς από πλευράς δημοσίων λειτουργών, φορέων κλπ. είναι η συλλογική δράση, όπου ο μέγιστος δυνατός αριθμός επιχειρήσεων πρέπει να συνασπισθούν, να βρουν λύσεις και να συμφωνήσουν στην κατάρτιση των δικών τους ενιαίων αρχών και δεσμεύσεων, να αρνηθούν συλλογικά τέτοιου είδους «απαιτήσεις και χάρες», να δεσμευθούν όλοι ότι θα ακολουθήσουν αυτές τις αρχές και να καταδικάσουν ανοικτά παράνομες απαιτήσεις και ενέργειες. Από τη στιγμή που θα επιτευχθεί μια κρίσιμη μάζα από πλευράς ιδιωτικού τομέα, θα ακολουθήσει και ένας μεγαλύτερος αριθμός επιχειρήσεων, και μάλιστα από τις μικρομεσαίες.

Αυτό το εγχείρημα μπορεί να συντονισθεί από μια ομάδα, μια επιτροπή, ένα πανεπιστημιακό φορέα ή μια ΜΚΟ με αντικείμενο την συμμόρφωση και την διαφάνεια .

Από τη στιγμή που ο καθένας αρνηθεί να υιοθετήσει παράνομες και ανήθικες πρακτικές, τότε τα οφέλη θα μπορέσουν να επεκταθούν σε άλλους τομείς, γεωγραφικές περιοχές κλπ.

O Nίκος Πασσάς θα είναι κύριος ομιλητής στο 3rd GRC Governance Risk and Compliance Conference με τίτλο Compliance and Ethics Σήμερα. Πυξίδα για Επιχειρηματική Αποτελεσματικότητα αύριο που διοργανώνουν το περιοδικό netweek της Boussias Communication και η Fidel &Fortis Management Consultants UK την Πέμπτη 11 Μαΐου 2017 στο Κέντρο Βιώσιμης Επιχειρηματικότητας Εξέλιξη στο Καστρί. Για περισσότερες πληροφορίες: www.grcforum.gr

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.