Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια για το ναυάγιο της Πύλου: Το σκάφος δεν έλαβε βοήθεια

08:39 29/2/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΠΟΥ ΝΑΥΑΓΗΣΕ ΑΝΟΙΧΤΑ ΤΗΣ ΠΥΛΟΥ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΤΟΥ 2023  (ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΣΩΜΑ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗ/EUROKINISSI)

Η Frontex εξαρτάται υπερβολικά από τα κράτη μέλη για να δράσει όταν σκάφη που μεταφέρουν μετανάστες βρίσκονται σε κίνδυνο και αδυνατεί να εκπληρώσει πλήρως τις υποχρεώσεις του όσον αφορά τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, διαπίστωσε έρευνα του γραφείου της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας (European Ombudsman) Emily O’Reilly για το ναυάγιο της Πύλου

του Ιουνίου του 2023 στο οποίο έχασαν τη ζωή τους πάνω από 600 άτομα που επέβαιναν στο σκάφος «Adriana».

Σύμφωνα με την έκθεση και βάσει των εγγράφων που αναλύθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας η Frontex προσέγγισε τις ελληνικές αρχές τέσσερις φορές για να συνδράμει στις προσπάθειες έρευνας και διάσωσης μέσω εναέριας επιτήρησης ωστόσο δεν έλαβε καμία απάντηση. «Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες η Frontex δεν είχε άδεια για να προσεγγίσει το «Adriana» χωρίς την άδεια των ελληνικών αρχών.».  

«Κατά συνέπεια, η Frontex βρέθηκε κοντά στο Adriana μόνο δύο φορές - μία φορά με αεροπλάνο δύο ώρες αφότου οι ιταλικές αρχές σήμαναν για πρώτη φορά συναγερμό για το σκάφος και στη συνέχεια, 18 ώρες αργότερα με drone αφού το σκάφος είχε ήδη βυθιστεί, τονίζεται στην ανακοίνωση.

Επιπλέον από την έρευνα προκύπτει ότι η Frontex δεν έχει εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές για την έκδοση σημάτων έκτακτης ανάγκης (π.χ. κλήσεις Mayday) και ότι δεν διασφαλίζεται επαρκώς η συμμετοχή των παρατηρητών του οργανισμού για την τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στη λήψη αποφάσεων για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στη θάλασσα.

Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ζητά από τη Frontex να αντιμετωπίσει τις όποιες ελλείψεις και πρόσθεσε ότι δεδομένης της αυξανόμενης ανησυχίας για παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων σε ένα κράτος μέλος, η Frontex θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να τερματίζει τη συνεργασία της με το κράτος μέλος που παραβιάζει αυτά τα θεμελιώδη δικαιώματα.

«Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί ένα σκάφος το οποίο ήταν πασιφανές ότι χρειαζόταν βοήθεια δεν την έλαβε ποτέ παρά το γεγονός ότι ένας οργανισμός της ΕΕ, οι αρχές δύο κρατών μελών, η κοινωνία των πολιτών και ιδιωτικά πλοία γνώριζαν την ύπαρξή του» ανέφερε η O’Reilly σε δήλωσή της και πρόσθεσε: «Γιατί οι αναφορές για υπεράριθμους επιβάτες, έλλειψη σωσίβιων γιλέκων, για την ύπαρξη παιδιά στο πλοίο και την πιθανότητα ύπαρξης θυμάτων, απέτυχαν να ενεργοποιήσουν τις διαδικασίες για άμεση επιχείρηση διάσωσης που θα μπορούσε να έχει σώσει εκατοντάδες ζωές».

Ακόμη η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια επεσήμανε πως στο όνομα της Frontex περιλαμβάνεται ο όρος «ακτοφυλακή», αλλά σημείωσε πως η τρέχουσα εντολή και αποστολή του οργανισμού δεν του επιτρέπει να αποτελεί ακτοφυλακή.

Σύμφωνα με την ίδια υπάρχει εμφανής δυσκολία μεταξύ των σχετικών με τα θεμελιώδη δικαιώματα υποχρεώσεων της Frontex και του καθήκοντός της να υποστηρίζει τα κράτη μέλη στον έλεγχο της διαχείρισης των συνόρων.

«Η συνεργασία με τις εθνικές αρχές όταν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων έρευνας και διάσωσης από αυτές, ενέχει τον κίνδυνο να καταστήσει την ΕΕ συνένοχη σε ενέργειες που παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα και κοστίζουν ζωές» επισημαίνει η O’Reilly.

Γενικά συμπεράσμα και θάνατοι στη Μεσόγειο

Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια σημειώνει στην έκθεση πως αν και το γραφείο του Συνήγορου του Πολίτη στην Ελλάδα διερευνά τις ενέργειες της ελληνικής ακτοφυλακής, δεν υπάρχει ένας ενιαίος μηχανισμός λογοδοσίας σε επίπεδο ΕΕ που θα μπορούσε να διερευνήσει ανεξάρτητα τον ρόλο των ελληνικών αρχών, τον ρόλο της Frontex και τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις διατάξεις περί θεμελιωδών δικαιωμάτων βάσει των συνθηκών της ΕΕ.

Τέλος καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Επιτροπή να συστήσουν μια ανεξάρτητη επιτροπή έρευνας για να αξιολογήσει τους λόγους για τον μεγάλο αριθμό θανάτων στη Μεσόγειο, αλλά και να αντλήσει διδάγματα από το ναυάγιο του Adriana.

«Σχεδόν οκτώ μήνες μετά το περιστατικό του Adriana, δεν έχουν γίνει αλλαγές για να αποφευχθεί η επανάληψη ενός τέτοιου περιστατικού», καταλήγει.