Φρένο στις άτυπες θανατικές καταδίκες των κρατουμένων

11:58 14/4/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Oι απαράδεκτες και απάνθρωπες συνθήκες στις ελληνικές φυλακές οδήγησαν τη χώρα τα τελευταία χρόνια, σε δεκάδες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και συστηματικές επικρίσεις της Επιτροπής κατά των βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) ορίζει ότι "κανένα πρόσωπο δεν πρέπει να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ή σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία".

Φαίνεται για κάποιους στην Ελλάδα ότι η ζωή και η αξιοπρέπεια των

κρατουμένων έχει περιορισμένη αξία και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές αποτελούν ένα είδος συμπληρωματικής τιμωρίας. Ενώ, οι υπέρμαχοι του εγκλεισμού διαμαρτύρονται για το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης που συζητείται στη Βουλής, ίσως να μην έχουν επισκεφθεί ελληνικές φυλακές, για να δουν εικόνες που θυμίζουν ανθρώπινα κολαστήρια και χωματερές σωμάτων και ψυχών. Υπόγεια «μπλε» κελιά απομόνωσης στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού για συμμόρφωση και «προστασία» των ψυχικά ασθενών, βρώμικοι θάλαμοι με μούχλα και χωρίς εξαερισμό στο Νοσοκομείο Κρατουμένων «Άγιος Παύλος» για τη «φροντίδα» της υγείας των ασθενών, φυλακές πλήρους απομόνωσης στον Δομοκό για καλύτερη φύλαξη και «αναμόρφωση», όσων έχουν καταδικαστεί για τρομοκρατία.

Η Ελλάδα συστηματικά επίσης, παραβιάζει το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα που έχει συνυπογράψει, στο οποίο αναφέρεται ότι: «Κάθε πρόσωπο που στερείται της ελευθερίας του αντιμετωπίζεται με ανθρωπισμό και σεβασμό της εγγενούς ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Οι δε ελληνικές αρμόδιες Αρχές παραβιάζουν το ίδιο το Σύνταγμα της χώρας που αναφέρει ότι «τα βασανιστήρια, οποιαδήποτε σωματική κάκωση, βλάβη υγείας ή άσκηση ψυχολογικής βίας, καθώς και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας απαγορεύονται και τιμωρούνται, όπως ο νόμος ορίζει».

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι παραπάνω αρχές που αφορούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αποτελούν γενικότητες και λεπτομέρειες, άχρηστες ιδιαίτερα για την περίοδο της κρίσης που διανύουμε, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών προσβάλλεται και υποφέρει χωρίς να έχει διαπράξει κανενός είδους αδίκημα. Όσοι σκότωσαν και πολύ περισσότερο εκείνοι που έχουν καταδικαστεί για τρομοκρατία, θα πρέπει να υποφέρουν και να σαπίσουν στη φυλακή για να δικαιωθεί το «κοινό» αίσθημα, ανεξαρτήτως με το τι πρεσβεύει το Σύνταγμα και οι διεθνείς συμβάσεις.

Η αναζήτηση σύγχρονων βασανιστηρίων και τιμωριών με τη λειτουργία ειδικής ή μερικής νομιμότητας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ειδικό καθεστώς, φαίνεται να εξυπηρετεί τις προσδοκίες μέρους της ελληνικής κοινωνίας που θέλει να εκδικηθεί όσους διέπραξαν σοβαρά αδικήματα. Ίσως και να καλύπτει κάποιες βαθύτερες ανάγκες εκτόνωσης της οργής, της επιθετικότητας και του μίσους μέσω της δαιμονοποίησης και εξόντωσης του «κακού», προκειμένου να εξασφαλιστεί η ψυχική και κοινωνική ισορροπία και συνοχή που διαταράχθηκε με το έγκλημα. Επομένως, όσο πιο σκληρή είναι η τιμωρία τόσο περισσότερο αυξάνεται η ικανοποίηση. Επιδιώκεται η επιβολή μιας επιπλέον σύνθετης και πολλαπλής ποινής που υπερβαίνει αυτή που έχει επιβάλλει το δικαστήριο, αλλά που είναι άτυπη και βασίζεται σε βαθύτερα ένστικτα και προκαταλήψεις. Η πλήρης απομόνωση, η ουσιαστική άρνηση του δικαιώματος πρόσβασης στην υγεία και στην εκπαίδευση, η αφαίρεση άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων εκτός της στέρησης της ελευθερίας, οδηγούν στην επιβάρυνση της σωματικής και ψυχικής υγείας των κρατουμένων, στην προσβολή της προσωπικότητάς τους και στοχεύουν στην αποστέρηση της ελπίδας για επιστροφή στην κοινωνία.

Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης, η εξευτελιστική μεταχείριση, ο συνωστισμός των κρατουμένων, η απουσία ουσιαστικών μηχανισμών ελέγχου για την παραβίαση των δικαιωμάτων, η εξαθλίωση, ενισχύουν το φόβο και τη βία που κυριαρχεί στις φυλακές. Οι πιο αδύναμοι και ευάλωτοι την πληρώνουν περισσότερο. Άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα υγείας, προχωρημένη αναπηρία, υπερήλικες είναι δύσκολο να επιβιώσουν και η κατάστασή τους συνεχώς επιδεινώνεται και η αξία της ζωής τους απαξιώνεται. Δεν είναι τυχαίο ότι στο διάστημα των δυο τελευταίων μηνών, έξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις ελληνικές φυλακές, σε ακατάλληλες συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης.

Ένα πολιτισμένο κράτος δεν μπορεί να λειτουργεί εκδικητικά, ακόμη και απέναντι σε εκείνους που διέπραξαν επαχθή εγκλήματα. Ο τιμωρητικός χαρακτήρας της στερητικής της ελευθερίας ποινής αφορά μόνο τον εγκλεισμό και όχι την περαιτέρω επιβάρυνση της υγείας των κρατουμένων και απαιτεί θεσμικά και πρακτικά μέτρα συμβατά με την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Το Σύνταγμα της χώρας μας αναφέρει ότι «ο σεβασμός και η προστασία του ανθρώπου αποτελούν πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας», χωρίς να κάνει διακρίσεις. Αυτό το άρθρο, που αποτελεί και θεμελιώδη αρχή του Συντάγματος υποχρεώνει την πολιτεία να εφαρμόσει στην πράξη συγκεκριμένα μέτρα και στην περίπτωση των κρατουμένων, ιδιαίτερα όταν η κατάσταση εδώ και χρόνια, είναι επισήμως γνωστή.

Εκτός από τις καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εκθέτουν διεθνώς την χώρα, από το 2011 ο Συνήγορος του Πολίτη με πόρισμα του αναφέρεται στις αναξιοπρεπείς και απάνθρωπες συνθήκες των κρατουμένων και προτείνει την κατ` οίκον έκτιση ποινής για άτομα με ιατρικώς πιστοποιημένα σοβαρά προβλήματα υγείας, με βαριά αναπηρία (άνω του 80%) και για όσους είναι άνω των 75 ετών. Διαπιστώνει δε, ότι η διαβίωση αυτών των ανθρώπων στο σωφρονιστικό σύστημα καθίσταται ανυπόφορη.

Επίσης, το 2012 αναφέρει ότι το Νοσοκομείο Κρατουμένων έχει μετατραπεί «σε ειδική φυλακή» χωρίς να εξασφαλίζονται οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές για τις συνθήκες κράτησης ασθενών και το 2014 ζητά από την πολιτεία να λάβει ριζοσπαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Ήδη από το 2009, οι συστάσεις του ΟΗΕ προς τις κυβερνήσεις είναι να επιλέγουν εναλλακτικούς τρόπους έκτισης ποινής για τους κρατούμενους, τους οποίους δεν μπορούν να φροντίσουν στις φυλακές.

Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης λοιπόν, έρχεται σε συνέχεια των παραπάνω διαπιστώσεων, για ανθρωπιστικούς λόγους και με σεβασμό στο Σύνταγμα και τις Διεθνείς Συμβάσεις, να αντικαταστήσει την κράτηση αυτών των ανθρώπων που η ζωή τους βρίσκεται σε κίνδυνο από το σωφρονιστικό κατάστημα, σε κατ' οίκον περιορισμό. Συνεχίζεται ο περιορισμός της φυσικής τους ελευθερίας , αλλά σε συνθήκες τέτοιες ώστε να μπορούν να φροντίσουν την υγεία τους με αξιοπρέπεια, δεδομένου ότι λόγω έλλειψης υποδομών και ανθρώπινου δυναμικού στη φυλακή αυτό καθίσταται αδύνατο. Σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει αθώωση για τις πράξεις τους ούτε κατάργηση της στερητικής της ελευθερίας ποινής. Παράλληλα το Υπουργείο παίρνει μέτρα για την βελτίωση του σωφρονιστικού συστήματος και τις συνθήκες κράτησης και νοσηλείας όλων των κρατουμένων. Αυτή η πολιτική είναι, που δείχνει ότι διασφαλίζεται στην πράξη από την πολιτεία, ο σεβασμός της αξίας της ζωής και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ενισχύεται ο αυτοσεβασμός των κρατουμένων.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.