«Γέρικοι καπνιστές»: Ανακαλύφθηκαν «κρυμμένα» άστρα

08:12 4/2/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

.

«Κρυμμένα» άστρα, περιλαμβανομένου ενός τύπου ηλικιωμένων γιγάντων που είναι γνωστοί ως «γέρικοι καπνιστές» εντοπίστηκαν για πρώτη φορά από αστρονόμους.

Τα μυστηριώδη αντικείμενα βρίσκονται στο κέντρο του γαλαξία μας και μπορούν να παραμένουν «σιωπηλά» για δεκαετίες, ξεθωριάζοντας σε βαθμό που γίνονται αόρατα, μέχρι που κάποια στιγμή εκλύουν σύννεφα καπνών, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Monthly Notices of the Royal

Astronomical Society.

Διεθνής ομάδα επιστημόνων της οποίας ηγήθηκε ο καθηγητής Φίλιπ Λούκας του Πανεπιστημίου του Χέρτφορντσαϊρ έκανε την ανακάλυψη αυτή μετά την παρατήρηση περίπου ενός δισεκατομμυρίου άστρων στο υπέρυθρο φάσμα στο πλαίσιο μιας δεκαετούς μελέτης του νυχτερινού ουρανού.

Επίσης εντόπισαν δεκάδες «νεογέννητα» άστρα (άστρα που σπάνια παρατηρούνται) γνωστά ως πρωτοάστρα, που βιώνουν ακραία «ξεσπάσματα» σε περιόδους μηνών, ετών ή δεκαετιών στο πλαίσιο του σχηματισμού ενός νέου ηλιακού συστήματος. Τα περισσότερα από αυτά τα άστρα είναι κρυμμένα στο φάσμα του ορατού φωτός από μεγάλες ποσότητες σκόνης και αερίου στον γαλαξία μας, μα το υπέρυθρο φως περνά, επιτρέποντας σε επιστήμονες να τα βλέπουν για πρώτη φορά.

Αστρονόμοι από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Χιλή, τη Νότια Κορέα, τη Βραζιλία, τη Γερμανία και την Ιταλία έκαναν την έρευνα με τη βοήθεια του VISTA (Visible and Infrared Survey Telescope). Η ομάδα παρατηρούσε προσεκτικά εκατοντάδες εκατομμύρια άστρα και ανέλυσε 222 που έδειχναν τις μεγαλύτερες αλλαγές στη φωτεινότητά τους. Ο καθηγητής Λούκας είπε πως «περίπου τα δύο τρία των άστρων ήταν εύκολο να καταχωρηθούν ως καλά κατανοητά γεγονότα διαφόρων τύπων. ΤΑ υπόλοιπα ήταν λίγο πιο δύσκολα, οπότε χρησιμοποιήσαμε το Very Large Telescope του ESO για να πάρουμε μεμονωμένα φάσματα πολλών από αυτά. Ένα φάσμα μας δείχνει πόσο φως μπορούμε να δούμε σε εύρος διαφορετικών μηκών κύματος, δίνοντας μια πολύ πιο ξεκάθαρη ιδέα ως προς το τι παρατηρούμε».

Η ομάδα εντόπισε 32 πρωτοάστρα που εκρήγνυνταν και αυξάνονταν σε φωτεινότητα κατά τουλάχιστον 40 φορές, και σε κάποιες περιπτώσεις πάνω από 300. Οι περισσότερες εκρήξεις είναι ακόμα σε εξέλιξη, επιτρέποντας σε αστρονόμους για πρώτη φορά να αναλύσουν μια μεγάλη «δόση» αυτών των μυστηριωδών γεγονότων κατά την εξέλιξή τους.

Ωστόσο η έρευνα έδειξε επίσης κάτι απρόσμενο: Υπήρχαν 21 ερυθρά άστρα κοντά στο κέντρο του Γαλαξία που έδειχναν διφορούμενες αλλαγές στη φωτεινότητά τους κατά τη δεκαετή έρευνα. Ο καθηγητής Λούκας εξήγησε πως «δεν ήμασταν σίγουροι αν αυτά τα 21 άστρα ήταν πρωτοάστρα που άρχιζαν μια έκρηξη, νεογέννητα που έκλαιγαν, αν προτιμάτε, ή ανάρρωναν από μια πτώση φωτεινότητας που προκαλείται από δίσκο ή κέλυφος σκόνης μπροστά στο άστρο. Μια τρίτη επιλογή ήταν πως ήταν γηραιότερα γιγαντιαία άστρα που έδιωχναν ύλη στα ύστερα στάδια της ζωής τους, ξεφυσώντας αέρια σαν γέρικοι καπνιστές».

Ανάλυση του φάσματος για επτά από αυτά τα άστρα, συγκριτικά με δεδομένα από προηγούμενες έρευνες, κατέληξε στο συμπέρασμα πως ήταν ένας νέος τύπος ερυθρού γίγαντα.