Γιατί ο Χίτλερ και ο Στάλιν μίσησαν την γλώσσα Εσπεράντο

08:11 31/7/2022 - Πηγή: Huffington Post Greece

.

Στα τέλη του 1800, η πόλη του Μπιαλιστόκ -που κάποτε ήταν πολωνική, μετά πρωσική, μετά ρωσική και σήμερα είναι και πάλι μέρος της Πολωνίας- ήταν ένα μοσαικό πολιτισμών, με μεγάλο αριθμό Πολωνών, Γερμανών, Ρώσων και Εβραίων Ασκενάζι που μιλούσαν Γίντις. Κάθε κοινώτητα μιλούσε διαφορετική γλώσσα και έβλεπε τα μέλη των άλλων κοινοτήτων με καχυποψία.

Για χρόνια, ο Λουδοβίκος Λάζαρος Ζαμένχοφ - ένας Εβραίος από το Μπιαλιστόκ που είχε σπουδάσει ιατρική στη Μόσχα - ονειρευόταν έναν τρόπο ώστε διαφορετικές κοινώτητες ανθρώπων να επικοινωνούν εύκολα και ειρηνικά, αναφέρει το Smithsonianmag.

Στις

26 Ιουλίου 1887, δημοσίευσε αυτό που σήμερα αναφέρεται ως Unua Libro, ή Πρώτο Βιβλίο, το οποίο εισήγαγε και περιέγραψε την Εσπεράντο, μια γλώσσα που ο Ζαμένχοφ είχε περάσει χρόνια σχεδιάζοντας με την ελπίδα να προωθήσει την ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων του κόσμου.

Το λεξιλόγιο της Εσπεράντο προέρχεται κυρίως από Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ελληνικά, Ιταλικά, Λατινικά, Πολωνικά, Ρωσικά και Γίντις, καθώς αυτές ήταν οι γλώσσες με τις οποίες ο Ζαμένχοφ ήταν περισσότερο εξοικειωμένος.

Γραμματικά, η Εσπεράντο επηρεάστηκε κυρίως από τις ευρωπαϊκές γλώσσες, αλλά είναι ενδιαφέρον ότι ορισμένες από τις καινοτομίες της Εσπεράντο μοιάζουν εντυπωσιακά με χαρακτηριστικά που συναντώνται σε ορισμένες ασιατικές γλώσσες, όπως τα κινέζικα.

Μια γλώσσα για όλους

Έχοντας μεγαλώσει στο πολυπολιτισμικό αλλά γεμάτο καχυποψια περιβάλλον του Μπιαλιστόκ, ο Ζαμένχοφ αφιέρωσε τη ζωή του στην δημιουργία μιας γλώσσας που ήλπιζε ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην ενίσχυση της αρμονίας μεταξύ των κοινοτήτων. Ο στόχος δεν ήταν να αντικαταστήσει την πρώτη γλώσσα κανενός. Αντίθετα, η Εσπεράντο θα χρησίμευε ως παγκόσμια δεύτερη γλώσσα που θα βοηθούσε στην προώθηση της διεθνούς κατανόησης.

Η εσπεράντο μαθαίνεται εύκολα. Τα ουσιαστικά δεν έχουν γραμματικό γένος, επομένως δεν χρειάζεται ποτέ να αναρωτιέστε αν για παράδειγμα η λέξη πίνακας είναι αρσενικό ή θηλυκό.

Δεν υπάρχουν ακανόνιστα ρήματα, επομένως δεν χρειάζεται να απομνημονεύετε σύνθετους πίνακες σύζευξης.

Επίσης, η ορθογραφία είναι εξ ολοκλήρου φωνητική, επομένως δεν θα μπερδευτείτε ποτέ με βουβά γράμματα ή γράμματα που παράγουν διαφορετικούς ήχους σε διαφορετικά περιβάλλοντα.

Στο Unua Libro, ο Ζαμένχοφ περιέγραψε τους 16 βασικούς κανόνες της Εσπεράντο. Αυτό το βιβλίο μεταφράστηκε σε περισσότερες από δώδεκα γλώσσες. Στην αρχή κάθε έκδοσης, ο Ζαμένχοφ παραιτήθηκε οριστικά από όλα τα προσωπικά δικαιώματα στη δημιουργία της γλώσσας και δήλωσε ότι η Εσπεράντο είναι «κτήμα της κοινωνίας».

Σύντομα, η Εσπεράντο εξαπλώθηκε στην Ασία, τη Βόρεια και Νότια Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ξεκινώντας το 1905, οι ομιλητές της Εσπεράντο από όλο τον κόσμο άρχισαν να συγκεντρώνονται μια φορά το χρόνο για να συμμετάσχουν στο Παγκόσμιο Συνέδριο Εσπεράντο, όπου γιόρταζαν - και χρησιμοποιούσαν - τη γλώσσα.

Μεταξύ του 1907 και του θανάτου του το 1917, ο Ζαμένχοφ έλαβε 14 υποψηφιότητες για το Νόμπελ Ειρήνης, αν και δεν κέρδισε ποτέ το βραβείο.

Συνεχίζοντας το έργο του Ζαμένχοφ, η Universal Esperanto Association, ένας οργανισμός που επιδιώκει να ενθαρρύνει τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων μέσω της χρήσης της Εσπεράντο, έχει προταθεί για το Νόμπελ Ειρήνης περισσότερες από 100 φορές ως αναγνώριση της «συμβολής του στην παγκόσμια ειρήνη επιτρέποντας σε ανθρώπους διαφορετικών χώρες να συνάψουν άμεσες σχέσεις χωρίς γλωσσικούς φραγμούς». Μέχρι στιγμής δεν έχει κερδίσει ποτέ το βραβείο.

Αγώνες και επιτυχίες

Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ιδρύθηκε η Κοινωνία των Εθνών - ο προκάτοχος των Ηνωμένων Εθνών - με την ελπίδα να αποτραπεί μελλοντική σύγκρουση. Λίγο αργότερα, ο Ιρανός εκπρόσωπος στην Κοινωνία των Εθνών πρότεινε να υιοθετηθεί η Εσπεράντο ως γλώσσα των διεθνών σχέσεων.

Στη πρόταση αυτή άσκησε βέτο ο Γάλλος εκπρόσωπος, ο οποίος φοβόταν ότι η γαλλική γλώσσα θα έχανε τη θέση του κύρους της στη διπλωματία. Το 1922, η γαλλική κυβέρνηση προχώρησε ένα βήμα παραπέρα και απαγόρευσε τη διδασκαλία της Εσπεράντο σε όλα τα γαλλικά πανεπιστήμια ως δήθεν εργαλείο για τη διάδοση της κομμουνιστικής προπαγάνδας.

Κατά ειρωνικό τρόπο, η ζωή πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα δεν ήταν πολύ πιο εύκολη για τους ομιλητές της Εσπεράντο. Στη Σοβιετική Ένωση, οι Εσπεραντιστές φέρεται να ήταν μέρος μιας «διεθνούς οργάνωσης κατασκοπείας». Πολλοί διώχθηκαν και αργότερα χάθηκαν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εκκαθάρισης του Ιωσήφ Στάλιν.

Σύμφωνα με τον ηγέτη της Ναζιστικής Γερμανίας, Αδόλφο Χίτλερ, η Εσπεράντο αποτελούσε απόδειξη μιας εβραϊκής συνωμοσίας για την κατάληψη του κόσμου. Υπό το Τρίτο Ράιχ, η Γκεστάπο έλαβε συγκεκριμένες εντολές να αναζητήσει τους απογόνους του Ζάμενχοφ. Και τα τρία παιδιά του πέθαναν στο Ολοκαύτωμα, όπως και πολλοί ομιλητές της Εσπεράντο.

Παρά αυτά τα γεγονότα, το 1954, ο Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (περισσότερο γνωστός ως Unesco) ψήφισε ένα ψήφισμα που αναγνωρίζει - και συνάπτει σχέση με - το κίνημα της Εσπεράντο. Το ψήφισμα άνοιξε την πόρτα στο κίνημα να εκπροσωπηθεί σε εκδηλώσεις της Unesco σχετικά με τη γλώσσα.

Το 1985, η Unesco ψήφισε ένα ψήφισμα που ενθαρρύνει τις χώρες να προσθέσουν την Εσπεράντο στα σχολικά τους προγράμματα. Για χρόνια, η Κίνα προσφέρει την Εσπεράντο ως επιλογή ξένης γλώσσας σε πολλά από τα πανεπιστήμιά της, ένα από τα οποία στεγάζει ένα μουσείο Εσπεράντο.Σε  ένα πρόγραμμα διαγλωσσολογίας που προσφέρεται στο Πανεπιστήμιο Άνταμ Μικσκέφσκις στην Πολωνία διδάσκεται στην Εσπεράντο.

.

Πιο πρόσφατα, η Unesco ανακήρυξε το 2017 ως έτος Ζαμένχοφ και έκτοτε, το κορυφαίο περιοδικό της, η Unesco Courier, έχει μια έκδοση στην Εσπεράντο που εκδίδεται κάθε τρίμηνο.

Δώστε στην ειρήνη μια ευκαιρία

Σήμερα, η Εσπεράντο ομιλείται  σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ανταρκτικής. Ένα ευρύ φάσμα δωρεάν πηγών Εσπεράντο είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο, όπως το Duolingo, το lernu!, το Πλήρες Εικονογραφημένο Λεξικό της Εσπεράντο, το Πλήρες Εγχειρίδιο της Εσπεράντο Γραμματικής και το Google Translate.

Η Εσπεράντο έχει επίσης τη δική της έκδοση της Wikipedia, η οποία, προς το παρόν, περιέχει περισσότερα λήμματα από τις εκδόσεις της Βικιπαίδειας στη Δανία, την Ελληνική και την Ουαλική.

Στην Εσπεράντο, η λέξη «Esperanto» σημαίνει «αυτός που ελπίζει».

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΟκτώ+1 συναρπαστικά στοιχεία για την Ιντερπόλ: Από τη γλώσσα Εσπεράντο στις «12 ευχές»Ο Ισαάκ Νεύτωνας είχε προσπαθήσει να δημιουργήσει μια νέα γλώσσα