Η ΕΕ σε αχαρτογράφητα νερά;

08:14 5/7/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και οι αμέτρητες καταστροφές που προκάλεσε σε όλη τη Γηραιά Ήπειρο, έμελλε να αλλάξουν ριζικά τις πολιτικές επιλογές των χωρών της Ευρώπης. Όταν στις 9 Μαΐου 1950, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν, πρότεινε τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (μετέπειτα εξελίχθη στην σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση), με στόχο να αφήσουν στο παρελθόν τα φαντάσματα των πολιτικών επιλογών του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο, κανείς δεν πίστευε ότι 74 χρόνια μετά, ο κίνδυνος αναβίωσης

μιας παρόμοιας κατάστασης θα ήταν τόσο μεγάλος.

Η συνεχόμενη αύξηση της ακροδεξιάς τόσο σε κρατικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δημιουργεί πολλά ερωτηματικά και προβληματισμούς, που σε καμία των περιπτώσεων δεν πρέπει να αναγνωστούν και να οριοθετηθούν λανθασμένα. Η ανασφάλεια που επικρατεί στο παγκόσμιο περιβάλλον, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η μετάλλαξη του κοινωνικού ιστού αρκετών κρατών απόρροια της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, αποτελούν μερικά μόνο από δεδομένα που πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι κεντρώες πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης.

Μετά και τα πρόσφατα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στην Γαλλία, έναν από τους βασικότερους -αν όχι ο βασικότερος- πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μοναδική πυρηνική δύναμη στην Ευρώπη, 2η οικονομία στην Ήπειρο και 7η παγκοσμίως), φαίνεται πως περισσότερα από τα μισά κράτη μέλη της Ένωσης, έχουν σοβαρό θέμα με την άνοδο της ακροδεξιάς. Σε μια συγκυρία, όπου την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.αναλαμβάνει η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν και η επανεμφάνιση του Ντόναλντ Τράμπ για την προεδρία στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού είναι ισχυρή,  η υπαρξιακή κρίση που αντιμετωπίζουν τόσο η Γαλλία όσο κι άλλα κράτη της ευρωζώνης, μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνους ατραπούς την εύθραυστη πολιτική ισορροπία στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων, η άνοδος των ποσοστών της ακροδεξιάς σε αρκετά κράτη της ευρωζώνης, δημιουργούν νέες προοπτικές για τους νεαρότερους σε ηλικία ευρωπαίους πολίτες, ενώ επαναφέρει αρκετές μνήμες στους γηραιότερους, οι οποίοι πριν λίγες μέρες γιόρτασαν την επέτειο των 80 ετών από την έναρξη της ημέρας D στην Νορμανδία. Μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, οι ακροδεξιοί σχηματισμοί σε πέντε χώρες της Ένωσης, ήρθαν πρώτοι στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Η συγκεκριμένη τάση καταγράφηκε σε Αυστρία, Τσεχία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία και Βέλγιο, την ώρα που οι εν λόγω σχηματισμοί κατακτούσαν τη δεύτερη ή την τρίτη θέση στις προτιμήσεις των πολιτών στην Ολλανδία, την Πολωνία, τη Λετονία, τη Ρουμανία, την Ισπανία, την Γερμανία, την Σλοβακία, την Πορτογαλία και την Κροατία. 

Από τα παραπάνω, καταλαβαίνει κανείς ότι οι περισσότεροι αναρωτιούνται που βαδίζει τελικά η Ευρώπη. Σε μία ήπειρο που υπερηφανευόταν ότι μεταπολεμικά βιώνει μια ειρηνική πορεία, με ισορροπημένες πολιτικές, η αυξητική τάση της ακροδεξιάς τα τελευταία χρόνια, οδηγεί την Ευρωπαϊκή Ένωση σε αχαρτογράφητα νερά. Η στροφή των πολιτών ωστόσο, προς αυτές τις πολιτικές κατευθύνσεις, αποτελεί μια διέξοδο στις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση σαν ένωση αλλά και τα κράτη μέλη αυτής μεμονωμένα.

Χαρακτηριστικά, για τα κράτη του βορρά, τα μεγαλύτερα προβλήματα φαίνεται πως είναι το μεταναστευτικό και το ενεργειακό (απόρροια του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου), ενώ για τις χώρες του νότου, η οικονομική κρίση και οι συνέπειες αυτής, αποτελούν το νούμερο ένα ζήτημα. Επιπρόσθετα, η αυξημένη εισροή μεταναστευτικών ροών (κυρίως ισλαμικών) στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης και η δυσκολία αφομοίωσης τους, αλλά και οι συνέπειες της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, αποτελούν κι αυτά σημαίνοντα προβλήματα για πολλά κράτη της ευρωζώνης. Σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η αντιμετώπιση της μετανάστευσης στην Ευρώπη και η εναντίωση στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ο Βίκτορ Όρμπαν, στοχεύει να δημιουργήσει μια ομάδα, με την ονομασία «Πατριώτες της Ευρώπης», προκειμένου να ομαδοποιηθούν τα ακροδεξιά στοιχεία του Ευρωκοινοβουλίου. Μέχρι στιγμής, τα κόμματα Fidenz (Ουγγαρία), FPÖ (Αυστρία) και ΑΝΟ (Τσεχία), προχωρούν στην προσπάθεια υλοποίησης της συγκεκριμένης ομάδος, με την ελπίδα να αποτελέσουν έναν νέο ισχυρό πόλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. .

Οι δυο πολεμικές συγκρούσεις στα σύνορα της Ευρώπης, έχουν σαφώς δημιουργήσει νέα δεδομένα για τα περισσότερα από τα 27 κράτη της ένωσης. Η σύμπλευση αρκετών κρατών μελών της Ε.Ε. στο πλευρό της Ουκρανίας είναι εμφανής και ισχυρή, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται η αδυναμία των οργάνων της ένωσης να παίξουν σημαντικό ρόλο στο νέο πόλεμο της Γάζας και να καταγγείλουν τις ευθύνες του Ισραήλ έναντι των αμάχων, δημιουργώντας ένα μπερδεμένο πολιτικό σκηνικό.  

Οι επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και η επακόλουθη ενεργειακή -και οικονομική- κρίση δεν έχουν περάσει, ενώ κι ο κίνδυνος για έναν γενικευμένο πόλεμο στα εδάφη της Ευρώπης είναι ακόμα υπαρκτός. Παράλληλα, ο ατέρμονος κύκλος βίας στη Λωρίδα της Γάζας που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023, η επακόλουθη ανθρωπιστική κρίση αλλά και τα νέα χαρακτηριστικά της ανασφάλειας στον τομέα της ναυσιπλοΐας, από την δράση των Χούθι σε αντίδραση για τις πολεμικές επιχειρήσεις του Ισραήλ, δημιουργούν νέα δεδομένα στην ευρύτερη γεωπολιτική γειτονία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συναφώς, γίνεται κατανοητό, ότι οι συγκρούσεις και οι συνεχόμενες επιθετικές ενέργειες στο ευρύτερο περιφερειακό περιβάλλον της Ευρώπης, προκαλούν έντονους τριγμούς στην ενότητα, την ασφάλεια, την ευημερία και τις στρατηγικές επιλογές που πρέπει να ακολουθήσουν τα 27 κράτη μέλη, προκειμένου να αντιμετωπιστούν συνολικά οι επιπτώσεις των παραπάνω πολεμικών συρράξεων. 

Καταληκτικά, η -χρόνια- έλλειψη ομοφωνίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η πολιτική του κατευνασμού που ακολουθείται σε αρκετά από τα παραπάνω φλέγοντα ζητήματα, έχουν δημιουργήσει ένα επικίνδυνο πολιτικό σκηνικό, στο οποίο ωφελούνται όσοι δίνουν (έστω και φρούδες) ελπίδες στους δοκιμαζόμενους πολίτες της ηπείρου μας.  Οι άστοχες πολιτικές και οι δυσκίνητες επεμβάσεις των εκτελεστικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και των κυβερνήσεων των κρατών μελών της, στα καίρια ζητήματα που απασχολούν τους ευρωπαίους πολίτες, οδηγούν σε ακραίες -πολιτικές- αντιδράσεις.

Το μεγαλύτερο ζήτημα ωστόσο, δεν είναι ότι προσπαθούν να πολεμήσουν όπως μπορούν την άνοδο των ακραίων φωνών τόσο στο εσωτερικό τους, όσο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά το ότι έχουν δημιουργήσει το κενό που χρειάζεται για την πολιτική ανέλιξη τους. Η ανατροπή των παγκόσμιων και περιφερειακών ισορροπιών, ο αυξανόμενος στρατιωτικός εξοπλισμός των Ευρωπαϊκών κρατών και ταυτόχρονα ο εφησυχασμός και η πολιτική του κατευνασμού σε αρκετές προκλήσεις της εποχής μας, μπορούν να παρομοιαστούν με τα δεδομένα της δεκαετίας 1929-1939, για τα οποία η Ευρώπη και ο κόσμος, έχουν άσχημες αναμνήσεις.

Related...Μια σειρά ατυχών συμπτώσεων στην ΕΕ