Η επιστημονική φαντασία κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων: Defiance και άλλες ιστορίες

23:07 26/3/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η επιστημονική φαντασία εξ ορισμού είχε ανέκαθεν να κάνει με το μέλλον: ποια θα ήταν η πορεία και εξέλιξη της ανθρωπότητας κατά τα ερχόμενα χρόνια. Παραδοσιακά, το κύριο αντικείμενό της ήταν η τεχνολογική εξέλιξη και η πρόοδος της επιστήμης, καθώς αποτελούν βασικά κριτήρια όσον αφορά στο πόσο προηγμένος μπορεί να θεωρηθεί ένας πολιτισμός. Ωστόσο, η έννοια του εξελιγμένου πολιτισμού εμπεριέχει και άλλες διαστάσεις, και βασική εξ αυτών είναι το είδος των αντιλήψεων που διακατέχουν μια κοινωνία, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τις όποιες διακρίσεις μπορεί να υφίστανται σε αυτήν.

Η μάχη της

ΕΦ εναντίον του ρατσισμού είναι πολύ παλιά ιστορία. Αφήνοντας πίσω παλαιότερα και πολύ αξιόλογα έργα συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας και περνώντας απευθείας στην εποχή της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, εμβληματικό είναι το Star Trek, το οποίο, και μόνο με την ιδέα της United Federation of Planets, στην οποία συμμετείχαν με ίσα δικαιώματα πολλά διαφορετικά είδη, αποτελούσε ένα δυνατό παράδειγμα συμβολισμού όσον αφορά στο πώς θα οραματιζόταν καλοπροαίρετα κάποιος ένα ουτοπικό μέλλον. Η κεντρική αυτή ιδέα, της συνύπαρξης και συνεργασίας μεταξύ μελών διαφορετικών ειδών διέπει και άλλα δημιουργήματα του Gene Roddenberry, πέρα από το Star Trek: το Final Conflict είναι ένα από αυτά, όπου μια ανθρωπότητα – στην αρχή παραπλανημένη και υποχείριο της φυλής των Taelons, οι οποίοι εμφανίζονται αρχικά ως «συνοδοιπόροι», διατηρώντας όμως κρυφές ατζέντες- αγωνίζεται να βρει τον δρόμο της σε μια «παγκόσμια κοινωνία» στο Σύμπαν.

Σε αντίστοιχο πλαίσιο κινείται και το Andromeda, όπου το ετερόκλητο πλήρωμα ενός αρχαίου διαστημοπλοίου που είχε παγιδευτεί στον ορίζοντα μιας μαύρης τρύπας, «παγώνοντας» στον χρόνο, αγωνίζεται για την ανάσταση της Κοινοπολιτείας- ενός ουτοπικού διαγαλαξιακού πολιτισμού στον οποίο όλα τα είδη ζούσαν ισότιμα.

Το όνειρο αυτό δεν ήταν μόνο του Roddenberry: ένα από τα πιο «φωτεινά» παραδείγματα επιστημονικής φαντασίας των τελευταίων δεκαετιών ήταν το Babylon 5, διαδραματιζόμενο σε έναν ουδέτερο διαστημικό σταθμό, όπου εκπρόσωποι όλων των φυλών- ισχυρότερων ή μη δυνάμεων στη γαλαξιακή σκηνή- καλούνταν να συνυπάρξουν, ξεπερνώντας τις διαφορές τους και ερχόμενοι σε ειρηνική συνεννόηση για τη διασφάλιση της επιβίωσής τους σε έναν επικίνδυνο γαλαξία- ένα όραμα το οποίο, όπως εξελίχθηκε η σειρά, σφυρηλατήθηκε στις φωτιές του πολέμου και έγινε εν τέλει πραγματικότητα στην κοσμογονικών διαστάσεων αναμέτρηση με την αρχαία απειλή των «Σκιών», απέναντι στις οποίες όλοι (ή σχεδόν όλοι, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία) ήταν εκ των πραγμάτων...ίσοι. Το Alien Nation κινούνταν επίσης σε αντίστοιχο πλαίσιο, έχοντας στο επίκεντρό του την προσπάθεια συνύπαρξης στον πλανήτη μας της ανθρωπότητας και μιας φυλής εξωγήινων μεταναστών, μοτίβο που πήρε και εξέλιξε κινηματογραφικά πολλά χρόνια αργότερα το District 9. Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα δεν αποτελεί σίγουρα το Battlestar Galactica (στην reimagined εκδοχή του) όπου δύο φυλές- άσπονδοι εχθροί, οι Άνθρωποι και οι Cylons, οι οποίοι εν τέλει έμοιαζαν περισσότερο από ό,τι θα περίμενε κανείς, αναγκαστικά προσπαθούν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους προκειμένου να επιβιώσουν εν μέσω ενός σκληρού, γενοκτονικού πολέμου σε ένα σύμπαν που διακατέχεται από αινιγματικές δυνάμεις που ορίζουν άγνωστα πεπρωμένα. Το πρόσφατο, αλλά δυστυχώς βραχύβιο, Almost Human, έπιανε το θέμα των ρομπότ και της τεχνητής νοημοσύνης, και το πώς θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε έναν κόσμο ο οποίος θεωρεί ότι δεν έχουν «ψυχή».

Η λίστα είναι τεράστια, ειδικά εάν κάποιος περιλάβει και τον κινηματογράφο, με πολύ πρόσφατα παραδείγματα τα Ex Machina, The Machine, Automata και άλλα, που πραγματεύονται μεν το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης, δίνουν έμφαση στο τι θεωρείται «ζωή» και πώς θα αντιμετωπιζόταν ένα νέο «είδος» της δε. Το Defiance κινείται ξεκάθαρα σε αυτό το πλαίσιο. Το πρόσωπο της Γης έχει αλλάξει, και ο πλανήτης μας είναι terra incognita ακόμα και για τα «παιδιά» του. Οι νεοφερμένοι Votans, οι οποίοι αποκλείστηκαν θέλοντας και μη εδώ, μετά από έναν καταστροφικό πόλεμο, δεν αποτελούν μια ενιαία «φράξια», αλλά ένα πολυφυλετικό και πολυπολιτισμικό ψηφιδωτό, που με τη σειρά του διαμορφώθηκε βιαστικά για να εξασφαλιστεί η διαφυγή από ένα ηλιακό σύστημα που ήταν καταδικασμένο να πεθάνει. Άλλοι αγωνίζονται για να διατηρήσουν τους παλιούς τρόπους, και άλλοι για να θεμελιώσουν καινούριους, διαμορφώνοντας νέες αξίες και ιδανικά. Και η ανθρωπότητα, με τη σειρά της, προσπαθεί να προσαρμοστεί σε ένα νέο περιβάλλον, στις στάχτες του παλιού, επιλέγοντας την προοπτική για ένα μέλλον συνεργασίας και συνύπαρξης προκειμένου να αποφευχθεί άλλος ένας καταστροφικός πόλεμος, ο οποίος κόντεψε να αφανίσει μια σειρά από νοήμονα είδη, τα οποία είχαν όλα έναν κοινό σκοπό: να επιβιώσουν.

Το Defiance από μόνο του, η ίδια η πόλη και το όραμα πίσω από αυτήν, αποτελεί μια δήλωση υπέρ αυτής της υπέρβασης: η πόλη σχηματίστηκε κοντά στο σημείο της μάχης που σήμανε το τέλος των Pale Wars, κατά την οποία η καταστροφή ήταν τόσο μεγάλη που άνθρωποι και Votan στρατιώτες σταμάτησαν να μάχονται για να βοηθήσουν τους αμάχους όλων των φυλών που ήταν παγιδευμένοι στην εμπόλεμη ζώνη. Η σειρά είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα: ο Nolan και η υιοθετημένη Irathient κόρη του, Irisa. Η Castithan οικογένεια των Tarr, με τον «πατριάρχη» πατέρα, τη δολοπλόκα μητέρα που προσπαθεί να ξεφύγει με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της από μια καταπιεστική για τις γυναίκες κουλτούρα, και τον γιο που είναι ερωτευμένος με μια Γήινη. Η δήμαρχος, που προσπαθεί να εξασφαλίσει τη συμβίωση ανάμεσα σε μέλη φυλών που χωρίζονται από φαινομενικά αγεφύρωτες διαφορές. Η κυνική γιατρός που πίσω από το ξερό χιούμορ και την ειρωνεία κρύβει ένα μυστηριώδες και ύποπτο παρελθόν. Και μέσα σε όλα η πόλη του Defiance, την οποία εποφθαλμιούν γύρω δυνάμεις, επιδιώκοντας την προσάρτηση ή καταστροφή της, για τους δικούς τους σκοπούς.

Η επιστημονική φαντασία πάντοτε έβλεπε μπροστά, σε κάθε τομέα. Το ερώτημα είναι κατά πόσο κάποιος είναι πρόθυμος να δει και να εμπνευστεί από αυτήν ξεφεύγοντας από τα θεωρούμενα σήματα- κατατεθέντα της, δηλαδή τα διαστημόπλοια, τα λέιζερ, τα ρομπότ κ.ο.κ και να κοιτάξει παραπέρα- στην πολιτική, στην κοινωνία, στην τέχνη, ακόμα και σε συναισθηματικές έννοιες, όπως η αγάπη μεταξύ ατόμων «διαφορετικών». Ίσως τελικά αυτό να είναι το βαθύτερο νόημα της ΕΦ: το πώς θα αντιδράσουμε και προσαρμοστούμε ως άνθρωποι στην έλευση του αύριο, και όχι το με τι μέσα θα το κάνουμε...

Μην χάσετε κάθε Παρασκευή το Defiance στις 23.00 στη ζώνη Friday Fiction αποκλειστικά στο ΟΤE CINEMA 1HD στον ΟΤΕ ΤV.