Η Κυκλαδική Κοινωνία και τα πράγματα που δεν έχουν αλλάξει τα τελευταία 5.000 χρόνια

16:22 3/2/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Επισκεφθήκαμε την έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 πριν» και συνειδητοποιήσαμε ότι ορισμένες συνήθειες και ανάγκες της καθημερινότητας είναι απλά, διαχρονικές.

Η Eurolife ERB (χορηγός της έκθεσης) μας κάλεσε σε μια πραγματικά μοναδική ξενάγηση κι εμείς δεν μπορούσαμε παρά να δεχθούμε. '5000 χρόνια πριν'. Το ακούς και κοκαλώνεις. Ασυνείδητα κάνεις ένα βήμα πίσω, ψαχουλεύεις ένα στήριγμα να ρίξεις την πλάτη σου και αρχίζεις τους υπολογισμούς. Πρακτικά, σου είναι δύσκολο να αναλογιστείς ότι πριν από 5000 χρόνια μπορεί να υπήρχαν

ανθρώπινοι πολιτισμοί. Θεωρητικά, η πιθανότητα να έχεις με αυτές τις κοινωνίες κοινές συνήθειες, ανάγκες, ήθη και έθιμα φαντάζει τουλάχιστον μηδαμινή. Πώς στην ευχή είναι δυνατόν με έναν άνθρωπο που σήμερα θα ήταν 5000 ετών και κάτι ωρών θα μπορούσατε να έχετε φέρε ειπείν κοινό γλέντι γάμου;

Μία επίσκεψη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και συγκεκριμένα την έκθεσή του για τις όψεις τις Κυκλαδικής Κοινωνίας 5000 χρόνια πριν, θα σε διαβεβαιώσει με τον πιο ενδιαφέροντα τρόπο ότι με τον Αξιώτη των 5000 ετών δεν είχατε απλώς κοινό γλέντι γάμου αλλά και μία σειρά από συνήθειες που (όπως θα διαπιστώσεις με περίσσια θαυμασμού) επιβιβώνουν μέχρι σήμερα.

Με μία λίστα στόχων όπως το να ωθήσει τον επισκέπτη της να εξερευνήσει μέσα στο χρόνο και την ιστορία την εξέλιξη της τέχνης παράλληλα με την εξέλιξη της ζωής, μέσα από το αφαιρετικό και μινιμαλιστικό πρίσμα των κυκλαδίτικων ειδωλίων, μας προ(σ)καλεί να γνωρίσουμε τον 5000χρονο εαυτό μας.

Πρόκειται άλλωστε για μια υποστήριξη που βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τη συνολική φιλοσοφία της Eurolife ERB για ανάληψη πρωτοβουλιών με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, το οποίο είναι άρρηκτα δεμένο με το παρελθόν και την ιστορία του τόπου και των ανθρώπων του. Έτσι, μέσα από τις συγκεκριμένες δράσεις, γονείς και παιδιά καλλιεργούν την αισθητική και τις γνώσεις τους, διεγείρουν την φαντασία και την κριτική τους σκέψη και βελτιώνουν τις γνωστικές και δημιουργικές ικανότητές τους.

Τα ειδώλια, μακρυπρόσωπα και σκυθρωπά κοσμούν κάθε σημείο της έκθεσης από την πρώτη έως και την τελευταία της ενότητα και επιβλητικά, συνοδεύουν την περιήγηση του επισκέπτη τους στο χώρο. Αξιοπρόσεχτη σε αυτά, πέρα από την σχεδόν παρόμοια μορφή τους, είναι η στάση τους με τα χέρια να σταυρώνουν το ένα πάνω από το άλλο στο ύψος της κοιλιάς (πάντοτε πάνω το αριστερό)*.

*Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των μελετητών εκείνης της περιόδου είναι ότι δυστυχώς, δεν έχουν διασωθεί γραπτά που να πιστοποιούν τόσο την προέλευση των αντικειμένων όσο και τη χρήση ή την ερμηνεία που τους έχει δωθεί. Παρόλα αυτά, οι υποθέσεις μοιάζουν αρκετά αληθοφανείς.

Ενότητα 1η: Πυρήνες της Κοινωνίας

Σε μία πρώτη γνωριμία με την κυκλαδική νοοτροπία γνωριζόμαστε εξαρχής με την πίστη της στη δύναμη της γονιμότητας μέσα από τα διάφορα διασωσμένα ειδώλια τα οποία ουσιαστικά δείχνουν έναν ανθρωποκεντρισμό και συγκεκριμένα μία ιδιαίτερη προσοχή απέναντι στη γυναίκα που εγκυμονεί.

Γεγονός που φυσικά, επιβιώνει ανά τους αιώνες.

Ενότητα 2η: Ασχολίες, Τέχνες &Τεχνικές

Καλλιέργεια δημητριακών, όσπριων, αμπελιών και ψάρεμα παραμένουν αναλοίωτες ως ασχολίες στο χρόνο μέχρι σήμερα. (Εκτός και αν πιστεύει κάποιος εδώ ότι νησιώτες όπως οι Κυκλαδίτες άφησαν τις πετονιές τους να σκουριάσουν). Στην ίδια ενότητα, ωστόσο, είμαστε σε θέση να δούμε ένα μικροσκοπικό αγγείο -που φέρει ίχνη επαργύρωσης ικανά να αποδείξουν ότι πρόκειται για πολύτιμο σκεύος- εντός του οποίου βρέθηκαν ίχνη ελαιόλαδου. Το γεγονός ότι το αγγείο ήταν τόσο μικρό και έχαιρε τέτοιας φροντίδας γι αυτό και επαργυρώθηκε μας δίνει τη δυνατότητα να συμπεράνουμε ότι το λάδι ήταν μία πλούσια πρώτη ύλη και πολύτιμη για τη διατροφή.

Ακριβώς όπως συμβαίνει και σήμερα. Με τη διαφορά ίσως ότι εμείς έχουμε λίγο μεγαλύτερα δοχεία για την αποθήκευσή του.

Σε άλλα, μπορεί για τους Κυκλαδίτες να θεωρείτο επανάσταση η μετάβαση από την εποχή του λίθου σε εκείνη του χαλκού, κατά τα άλλα τα αντικείμενα που έφτιαχναν αξιοποιώντας αυτά τα υλικά από μαχαίρια μέχρι κόπτες επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Στις κουζίνες και τις εργαλειοθήκες μας.

Ενότητα 3η: Μία ματιά στην κοινωνική ζωή

Το χρώμα. Οι Κυκλαδίτες έδιναν έντονη σημασία στα χρώματα και τη χρήση τους πάνω στα ειδώλια. Πολλοί μελετητές αργότερα έκριναν ότι ενδεχομένως ήταν ένα είδος τατουάζ, κάποιοι άλλοι έκριναν ότι χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες και κάποιοι ακόμα έβλεπαν την ύπαρξη χρώματος ως ένδειξη είδους κοινωνικής τάξης του κατόχου.

Οι δύο από τις τρεις εικασίες, ιδίως η πρώτη επιβιώνουν έως και σήμερα. Για να μην πούμε ότι θεωρούνται και μόδα.

Κοινωνική Ιεραρχεία

Όσο πιο πολύτιμο ήταν το αντικείμενο τόσο υψηλότερη ήταν η κοινωνική θέση του κατόχου τους. Κατά την ίδια λογική, και σήμερα, ανάλογα με την αξία των υπαρχόντων ενός ατόμου μπορούμε να το κατατάξουμε στις διάφορες κοινωνικές τάξεις.

Τα κοσμήματά τους για παράδειγμα, από ημιπολύτιμους λίθους και όστρακα ήταν ένδειξη υψηλής κοινωνικής θέσης κατά τον ίδιο τρόπο που σήμερα, τα κοσμήματα θεωρούνται είδος υψηλής πολυτέλειας αναλόγως το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα.

Πίστες και Δοξασίες

Ένας αρπιστής, δύο σώματα πιασμένα από τις πλάτες, ένας άντρας που υψώνει το ποτήρι απεικονίζουν ένα γλέντι ακριβώς όπως αυτά που στήνονται σήμερα σε γάμους και γιορτές. Ιδιαίτερα στα νησιά.

Και αν κάπου εδώ έχεις ήδη πεισθεί περί ορθότητας του τίτλου, ένας λόγος παραπάνω για να επισκεφθείς την έκθεση που φιλοξενεί το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Μέσα από την ξενάγηση έχει κανείς τη δυνατότητα να δει κανείς την αξία τέτοιων εκθέσεων. Η πρόσκληση της Eurolife ERB και η φιλοξενία του Μουσείου, με έκαναν να αισθανθώ πραγματικά υπέροχα. Εσύ πάλι αν έχεις ακόμα αμφιβολίες τότε, αφότου κάνεις αυτοψία, μπορούμε να το συζητήσουμε.

*Τα 191 εκθέματα προέρχονται από την συλλογή του ίδιου του Μουσείου, από τα Μουσεία Νάξου, Απειράνθου, Σύρου και Πάρου, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και από το Μουσείο Παύλου &Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.