Η Βάνα Ξένου επιστρέφει στην Ελευσίνα με το Μυστήριο 15

16:54 23/12/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Μυστήριο 15 Ανοιχτό Μουσείο

«Ένα βροχερό απόγευμα στην Ελευσίνα, πριν η νύχτα απλώσει το βαθύ της σκοτάδι, θαρρώ ότι η Ξένου μόλις άφησε τη  Δήμητρα και την Περσεφόνη, και συναντήθηκε με τον Ακταίωνα, που για πολλούς ταυτίζεται με την αιώνια αναζήτηση της ομορφιάς. Οι δυο τους άρχισαν μια ατέρμονη συζήτηση για έννοιες ιδεατές και για εύληπτες μορφές, οι οποίες γίνονται αντιληπτές απ’ αυτούς που με πάθος τις αναζητούν. Αυτή η αναπάντεχη συνάντηση τους συμπορεύεται με την αγωνία της Ξένου να διεισδύει στην ουσία της τέχνης, του ατόμου και του άπειρου σύμπαντος.

Ίσως με ρωτήσετε γιατί φαντάστηκα ότι συναντήθηκε με τον Ακταίωνα και όχι με τη με τη θεά της σοφίας και της λογικής, την Αθηνά. Ίσως γιατί η κοσμογονική σκέψη της γλύπτριας επίμονα στηρίζεται σε μύθους και εικόνες, στην αναζήτηση του κάλους και του έρωτα, τις ευαισθησίες και τα συνεχώς παραβιασμένα δικαιώματα των γυναικών.

Η θεία λάμψη του κάλλους στοιχειώνει τη δράση της Ξένου και τα γλυπτά της ορίζουν το εύρος της ενόρασης της, τη συνεχή πάλη ανάμεσα στις αισθήσεις και τη διάνοια αφού σταθερά, συνενώνει ύλη και μορφή, γνώση και ιδέες, γη και ουρανό. Έτσι , στην Ελευσίνα, με την πανάρχαια ιστορία και τα  Μυστήρια, η οποία για δυο χιλιάδες χρόνια υπήρξε μια από τις πέντε ιερές πόλεις, η δημιουργός παρουσιάζει το γλυπτικό και ζωγραφικό της σύμπαν με μνημειακά  έργα. Εκεί στην αφετηρία της μεγάλης πομπής προς την Αθήνα, με τα ιερά σύμβολα λατρείας της Δήμητρας, της θεάς της γονιμότητας και της εσωτερικότητας  αλλά και οργισμένης και απαρηγόρητης μητέρας, να προπορεύονται, ακολουθώντας την Ιερά Οδό…» Τάκης Μαυρωτάς.

Η Ελευσίνα παρουσιάζει -μετά το πέρας της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης- το εικαστικό και ερευνητικό έργο Μυστήριο 15 Το Ανοιχτό Μουσείο, της εικαστικού και ομότιμης καθηγήτριας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, Βάνας Ξένου.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 9 Φεβρουαρίου στο παλαιό, πρόσφατα ανακαινισμένο, εργοστάσιο Ίρις στην Ελευσίνα.

Πρόκειται για ένα σύνθετο καλλιτεχνικό εγχείρημα, το οποίο συνδυάζει πρωτότυπη μεθοδολογία έρευνας και σύνθεσης αρχείου, εικαστικό έργο και ερευνητικές σχεδιαστικές προσεγγίσεις για τον δημόσιο χώρο.

Το έργο της Ξένου, η πρώτη γνωριμία της οποίας με την πόλη ως παιδί ήταν από τα σακιά τσιμέντου της βιομηχανίας Τιτάν που έβλεπε στην οικογενειακή επιχείρηση, επιχειρεί να αναδείξει τα πολλαπλά αφηγήματα της Ελευσίνας, καθιστώντας ορατές τις πηγές της ιστορικής, φυσικής και ανθρωπολογικής υπόστασης της πόλης.

Παράλληλα, ενσωματώνει γραπτές και προφορικές αφηγήσεις, καθώς και απεικονίσεις, αναπαραστάσεις και χαρτογραφήσεις σχετικά με την πόλη στο «Αρχείο από την ευθραυστότητα της μνήμης στην ανάγκη της μαρτυρίας» σε συνδυασμό με πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες σχετικά με την Ελευσίνα. 

Το μακρύ ταξίδι των Ελευσινίων Μυστηρίων

Το εικαστικό και θεωρητικό έργο της Βάνας Ξένου αναπτύχθηκε κατά την τριαντάχρονη πορεία της στην Ελευσίνα και στα Μυστήριά τηςκαι παρουσιάστηκε διαδοχικά μέσα από την έκθεσή του σε διαφορετικούς χώρους, πόλεις και χώρες.

Πρόκειται για μια μακροχρόνια έρευνα με κεντρικό σημείο αναφοράς το μακρύ ταξίδι των Ελευσινίων Μυστηρίων, τα οποία εγκαθιδρύθηκαν στην Αττική «συνεχότα άπαν το ανθρώπινο γένος».

Έργο της Βάνας ΞένουΈργο της Βάνας Ξένου

Το τρίπτυχο Μύηση-Τελετή-Εποπτεία είναι αυτό που απαρτίζει τις τελετές, έτσι όπως αποκρυπτογραφούνται στις διηγήσεις του Πλούταρχου, του Ηρόδοτου, των τραγικών ποιητών, στον Ομηρικό Ύμνο προς τη Δήμητρα, στην ελευσίνια διαθήκη του Σικελιανού, στο βιβλίο του Carl Kerenyi «Αρχετυπική εικόνα μητέρας και κόρης», αλλά και στις ανεξάντλητες μελέτες γύρω από την ερμηνεία τους. 

Όπως αναφέρει η Βάνα Ξένου: «Η συνδυαστική αυτή ταυτοχρονία των έργων προσδίδει νέες νοηματικές προεκτάσεις και συμβολισμούς στο εννοιολογικό υπόβαθρο των πολλαπλών μυθολογικών και ιστορικών θραυσμάτων, που απορρέουν από την διαδικασία της αρχετυπικής υπόστασης της πόλης και την διττή της ταυτότητα, ως το μεγαλύτερο ιερό του αρχαίου κόσμου και ως βιομηχανική περιοχή του νεοελληνικού κράτους». 

Το έργο θα παρουσιαστεί με τη μορφή έκθεσης η οποία συντίθεται από τις παρακάτω επιμέρους ενότητες: 

Γιατί η Ελευσίνα σήμερα - Από τη μελαγχολία στο όραμα: Αναδρομική έκθεση του συνολικού έργου των τριάντα χρόνων της Βάνας Ξένου για την Ελευσίνα. 

Ελευσίνα «Η πόλη ως Ανοιχτό Μουσείο»: Έκθεση των σχεδίων της πρότασης σε μεγάλη κλίμακα.  

Παρουσίαση του Αρχείου της ερευνητικής εργασίας «Από την ευθραυστότητα της μνήμης στην ανάγκη της μαρτυρίας», η οποία αναδεικνύει με πρωτότυπο μεθοδολογικά τρόπο - αλλά και μέσα από νέο υλικό χαρτογράφησης και λοιπών απεικονίσεων - τις πολλαπλές ταυτότητες της πόλης. Η παρουσίαση αξιοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερες γραπτές αναπαραστάσεις - χαρτογραφήσεις – αποτυπώσεις ερειπίων τα οποία αποτελούν μέρος της Ιστορίας, αλλά και μέρος του υπό διαμόρφωση παρόντος κατά τη μετάβαση από το αρχείο της μνήμης στη σύγχρονη πόλη. 

Παρουσίαση της γλυπτικής εγκατάστασης «Το πέρασμα της Περσεφόνης» στη Στοά Σπυρομήλιου. Η άνοδος και κάθοδος της Περσεφόνης, έτσι όπως εμφανίζεται στον ελευσινιακό μύθο, συμβολίζει τη γέννηση και το θάνατο, τη σπορά και τη βλάστηση. Στο γλυπτό στέκεται η ίδια η Περσεφόνη ως βλαστός πάνω στον καρπό. Ανυπότακτη στην πιο ψηλή κορυφή της ζωής, μετέωρη στα σύνορα μεταξύ ζωής και θανάτου, συγχρόνως Αναδυομένη, Πρωτόγονος κόρη, Τυμβωρύχος. 

Παρουσίαση εργασιών από προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα στη Σχολή Αρχιτεκτόνων - ΕΜΠ με θεματικές ενότητες που αφορούν την Ελευσίνα. 

Η εικαστικός, γλύπτρια, ομότιμη καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, Βάνα Ξένου.Λίγα λόγια για τη Βάνα Ξένου

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949. Πραγματοποίησε τις σπουδές της στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών (1968-1973) και από το 1973 έως το 1974 στην École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs στο Παρίσι και τέλος από το 1974 έως το 1978 στην École Nationale Supérieure des Beaux-Arts, στο Παρίσι.

Είναι ομότιμη καθηγήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - Τμήμα Αρχιτεκτόνων (1980-2016). Το 1992-1993, δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια στην École Nationale Supérieure des Beaux-Αrts.

Το 1979 τιμήθηκε µε το βραβείο της Στέγης Καλών Τεχνών και Γραµµάτων. Το 2008 ήταν υποψήφια για την ανάδειξη της «Γυναίκας της Ευρώπης». Παρασηµοφορήθηκε το 2014 από το γαλλικό κράτος, µε τον τίτλο, «Officier dans l’ordre des Palmes Académiques».

Έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί σε ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς διεθνώς, όπως ICC (Βέλγιο), Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Ελλάδα), Μουσείο Μπενάκη (Ελλάδα), Πινακοθήκη Δημητρίου Πιερίδη (Ελλάδα), National Museum of Women in the Arts (ΗΠΑ ), Εθνική Πινακοθήκη (Ελλάδα), Mitchell Museum (ΗΠΑ), Trammel Crow Center (ΗΠΑ), Neuer Berliner Kunstverein (Γερμανία), Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Ίδρυμα (Ισπανία), Hjorring Museum (Δανία), Museum of the Ephebe (Γαλλία), Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Βέλγιο), Antikenmuseum Basel und Sammlung Ludwig (Ελβετία), Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών (Ελλάδα), Vianden Castle (Λουξεμβούργο), Ίδρυμα βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή (Ελλάδα), Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (Γερμανία), Place Bellevue (Γαλλία), Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών (Ελλάδα), Museum of Dalarna (Σουηδία), Chapelle de la Sorbonne (Γαλλία), Μουσείο Αβέρωφ (Ελλάδα), Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Ελλάδα), Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (Ελλάδα). 

Related...Τα βυζαντινά ψηφιδωτά καθεδρικού ναού στη Σικελία επανήλθαν στην παλιά τους αίγληIndiewire: Αυτές είναι οι 20 καλύτερες ταινίες του 2024«Αισθηματική αγωγή»: Το μυθιστόρημα του Φλωμπέρ για πρώτη φορά στο θέατρο