«Ναι λοιπόν, δεν μας άρεσε ποτέ η Μεγάλη Χίμαιρα»

08:30 25/6/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

.

Επικρατεί μια διαμάχη αυτές τις μέρες σε σχέση με τον Καραγάτση. Κατά πόσο δικαιούμαστε σήμερα να τον επικρίνουμε και να τον αποδομούμε; Η μία πλευρά υποστηρίζει ότι οι περιγραφές του στη «Μεγάλη Χίμαιρα» είναι σεξιστικές και ότι το έργο του εμπεριέχει όλα τα δεινά της πατριαρχίας. Η άλλη πλευρά μιλά για έναν σπουδαίο συγγραφέα, που πάει να τον αμαυρώσει το κίνημα woke.

Διαβάζοντας τα αποσπάσματα που είχαν παρατεθεί από τη «Μεγάλη Χίμαιρα» θυμήθηκα πόσο άβολα είχα νιώσει όταν πήγα να διαβάσω αυτό το βιβλίο. Είχα σχεδόν αηδιάσει και τελικά το άφησα στη μέση.

Δεν μισώ καθόλου το άλλο

φύλο, αντίθετα θεωρώ ότι εμείς οι γυναίκες μπορούμε να μαθαίνουμε από τους άνδρες, όπως και οι άνδρες μπορούν να μαθαίνουν από εμάς στα πλαίσια σχέσεων αληθινού σεβασμού. Το ένα φύλο χρειάζεται το άλλο και αυτός ο κόσμος μπορεί να πάει καλά μόνο μέσα από μια υγιή συνεργασία των δύο. Όταν ήμουν μικρή θαύμαζα εκστατικά άνδρες ποιητές και συγγραφείς και θεωρούσα πως οι άνδρες γράφουν καλύτερα από τις γυναίκες, μέχρι που κατάλαβα ότι οι γυναίκες τους προηγούμενους αιώνες δεν είχαν το δικαίωμα να γράφουν. Δεν είχαν πολλά άλλα δικαιώματα επίσης.

Πρόσφατα διάβασα τη συνέντευξη ενός συγγραφέα ο οποίος χαριτολογούσε λέγοντας πόσο ευχάριστες ήταν, όταν ήταν μικρός, οι επισκέψεις του σε ένα πορνείο.  Δεν θα κρίνω το τι έκανε κάποιος σε μια εποχή όπου η κοινωνική πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Είναι αδιανόητο όμως άνθρωποι του 21ου αιώνα, και ειδικά όσοι διατείνονται ότι είναι μορφωμένοι και ευαισθητοποιημένοι, να μην αναγνωρίζουν ότι η εκμετάλλευση ενός σώματος αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν είναι κάτι αστείο. Δεν θα ζητούσα ποτέ να κάψουμε τα βιβλία κάποιου, να τον λιθοβολήσουμε ή να τον εξαφανίσουμε από τη γη, επειδή είπε κάτι. Έχω όμως το δικαίωμα να εκφράσω κι εγώ τον θυμό μου ή την αηδία μου, όταν ακούω κάτι που ως γυναίκα με κάνει να νιώθω πολύ άσχημα.

Πολλοί άντρες δυστυχώς δεν μπορούν να καταλάβουν πώς νιώθουμε εμείς οι γυναίκες όταν τους ακούμε να μιλούν με απαξιωτικό, χυδαίο, υποτιμητικό τρόπο  για το γυναικείο σώμα. Θα μπορούσαν να αναρωτηθούν όμως πώς θα ένιωθαν αν εκφραζόταν κάποιος έτσι για την κόρη τους ή τη γυναίκα τους ή τη μητέρα τους. Θα το έβρισκαν ακόμη τόσο ωραίο, αστείο ή άνευ λόγου;

Δεν νομίζω να αμφιβάλει κανείς που έχει λογική στο κεφάλι του και συμπόνια στην καρδιά του του ότι πρέπει να εξεταστούν σοβαρά οι πεποιθήσεις των προηγούμενων εποχών σε σχέση με τη γυναίκα και ότι χρειάζεται να αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζεται και σήμερα πολλές φορές η γυναίκα. Το να λέμε ότι κάθε τέτοια ανάγκη είναι απλώς woke και άρα πρέπει να πάει στα σκουπίδια είναι μια υπεραπλούστευση.

Οπότε ναι, δικαιούμαστε να μην βρίσκουμε λογοτεχνικά άρτιο ή αισθητικά ωραίο αυτό το απόσπασμα από τη «Μεγάλη Χίμαιρα» : 

«Τα χτυπήματα ηχούσαν υπόκωφα, μουγκά στο ηχείο του κορμιού της. Τα δεχόταν δίχως μια φωνή, χωρίς την παραμικρή αντίδραση. Είχε κλείσει τα μάτια, είχε μισανοίξει τα χείλη. Στη μορφή της είχε χυθεί η ύπουλη εκείνη έκφραση, που κυμαίνεται ανάμεσα σε οδύνη κι ηδονή. Ένα πιο δυνατό χτύπημα στο μηλίγγι τη ζάλισε. Λύγισαν τα πόδια της, έπεσε γονατιστή.

— Μη με χτυπάς τόσο δυνατά, μουρμούρισε. Θα με σκοτώσεις· και δεν κάνει. Δεν κάνει για σένα…

Σταμάτησε να την χτυπάει· την κοίταζε κι ανάσαινε βαριά. Τότε εκείνη, καθώς ήταν γονατιστή, του αγκάλιασε σφιχτά τα γόνατα, ακούμπησε το κεφάλι της στα μεριά του και χαϊδεύτηκε σα γάτα.

Τώρα ξέρω πως μ’ αγαπάς, μουρμούρισε».

Κανείς δεν έχει το αλάθητο, ούτε ο πιο αναγνωρισμένος άνδρας της διανόησης. Πολλές φορές από αναγνωρισμένους διανοούμενους έχουν γίνει αποδεκτές πράξεις και επιλογές, που είναι επικριτέες σε άνδρες που δεν έχουν τέτοια μόρφωση ή επιτυχία. Μπορεί μάλιστα και να έχουν υμνηθεί εντασσόμενες σε κάποιο αλλόκοτο ρομαντισμό. Όσο κι αν αγαπώ τη λογοτεχνία, θεωρώ πια πως ένας αναγνωρισμένος λογοτέχνης δεν σημαίνει αυτόματα ότι ήταν καλός άνθρωπος ή άνευ όρων άξιος θαυμασμού.

Οπότε, ναι, οι αλλοτινοί συγγραφείς ήταν άνθρωποι της εποχής τους κι εξέφρασαν την εποχή τους. Δεν μπορούμε να τους κρίνουμε με τους σημερινούς όρους και ούτε φυσικά μπορούμε να τους απαγορεύσουμε. Δεν θα πάμε να βεβηλώσουμε τον τάφο τους.  Έχουμε δικαίωμα όμως να αποδοκιμάζουμε τη βία και την υποτίμηση της γυναίκας σε κάποιο γραπτό. Έχουμε δικαίωμα να διαμαρτυρόμαστε, όταν κάτι ηχεί στα αυτιά μας εντελώς κακαίσθητο και χυδαίο.