Ο γυάλινος γκρεμός στον ΣΥΡΙΖΑ και γιατί η κούρσα διαδοχής είναι γένους θηλυκού

07:13 5/8/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

.

Ιούνιος 2023, ο Αλέξης Τσίπρας παραιτείται από την προεδρεία του ΣΥΡΙΖΑ αφού πρώτα έχει χάσει διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις. Ιούνιος 2015, λαμβάνει χωρά το 10ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. με σκοπό να εκλέξει ένα πρόεδρο που θα προσπαθήσει να αναδιοργανώσει το κόμμα μετά από τις εκλογές του Ιανουάριου 2015 στις οποίες το ΠΑΣΟΚ

κατέγραψε μόλις 4.68%. Τότε, νέα πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εκλέχθηκε η Φώφη Γεννηματά επικρατώντας του Ανδρέα Λοβέρδου. Τώρα, όπως και τότε, μια γυναικά, η Έφη Αχτσιόγλου, είναι πιθανόν να αναλάβει τα ηνία ενός κόμματος που προέρχεται από μια συντριπτική ήττα. 

Η θετική ανάγνωση των παραπάνω θα μπορούσε να εμπεριέχει δυο ενδεχόμενα:

Πρώτον,το φύλο των υποψήφιων δεν επηρεάζει την επιλογή του αρχηγού.

Δεύτερον, για κάποιο λόγο, οι γυναίκες υποψήφιες είναι σε καλύτερη θέση να αναλάβουν τα ηνία του κόμματος μετά από διαδοχικές συντριβές από ότι οι άντρες. 

Δυστυχώς, η δικιά μου ανάγνωση ή καλυτέρα η ανάγνωση των γεγονότων μέσα από την ματιά της συμπεριφορικής και εταιρικής χρηματοοικονομικής, είναι πολύ διαφορετική.

Στην εταιρική διακυβέρνηση, η έννοια της γυάλινής οροφής (glass ceiling) είναι μια μεταφορική έννοια που αναφέρεται στα εμπόδια που εμποδίζουν τις γυναίκες (και άλλες περιθωριοποιημένες ομάδες) να προχωρήσουν σε υψηλότερες θέσεις σε εταιρείες και οργανισμούς. Η γυάλινη οροφή αντιπροσωπεύει ένα φαινόμενο διακρίσεων όπου τα άτομα, παρά τα προσόντα τους, βιώνουν περιορισμένη ανοδική κινητικότητα και επαγγελματική εξέλιξη λόγω προκαταλήψεων με βάση το φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα ή άλλους παράγοντες. Όπως είναι φυσικό, η γυάλινη οροφή όχι μόνο επηρεάζει τις φιλοδοξίες και την επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών, αλλά εμποδίζει επίσης την ποικιλομορφία και την ένταξη στο εσωτερικό των εταιρειών. 

Για μισό λεπτό όμως! Εδώ δεν μιλάμε για παραδείγματα στα οποία διάφοροί παράγοντες εμποδίζουν τις γυναίκες από το να καταλάβουν αρχηγικές θέσεις αλλά το αντίθετο. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ ειδικά η πρώτη σκέψη για μεταβατική πρόεδρο ήταν να προταθεί η Όλγα Γεροβασίλη (η οποία αρνήθηκε) και όπως προανέφερα η Έφη Αχτσιόγλου είναι, προς το παρόν, η επικρατέστερη να αναλάβει την αρχηγία του κόμματος κάποια στιγμή τον Φθινόπωρο.  

Και εδώ μπορούμε να μάθουμε από την επιστημονική βιβλιογραφία στην εταιρική διακυβέρνηση. Η διεθνής βιβλιογραφία γενικά συμφωνεί ότι σε περιόδους κρίσης ή όταν οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, γυναίκες υποψήφιες είναι πιο πιθανό να διοριστούν σε ηγετικές θέσεις από ότι σε άλλες περιόδους. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται γυάλινος γκρεμός (glass cliff).

Ο όρος «γυάλινος γκρεμός» προέρχεται από την ιδέα ότι αυτά τα άτομα τοποθετούνται σε επισφαλείς θέσεις όπου ο κίνδυνος αποτυχίας είναι υψηλός, που μοιάζει με μεταφορικό γκρεμό.

Σε αντίθεση με τη γυάλινη οροφή, η οποία εστιάζει στα εμπόδια για την πρόοδο, ο γυάλινος γκρεμός σχετίζεται με τις συνθήκες που περιβάλλουν τους διορισμούς ηγεσίας. Οι εταιρείες μπορούν να επιλέξουν να διορίσουν γυναίκες σε κορυφαίες θέσεις σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες της διαφορετικότητας ή να προβάλουν μια εικόνα αλλαγής ή απλώς να «κάψουν» ένα χαρτί μέχρι να βρεθεί κάποιος άλλος υποψήφιος σε μια πιο ευνοϊκή για αυτούς περίοδο. 

Ο γυάλινος γκρεμός παρουσιάζει ένα περίπλοκο ζήτημα, καθώς μπορεί να διαιωνίσει την αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο ικανές ή πιο πιθανό να αποτύχουν σε ηγετικούς ρόλους. Όλοι φυσικά διαβάσαμε ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης αύξησε τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ κατά 50%. 

Τι περιμένω οπότε να δω από την Έφη Αχτσιόγλου και πως θα αντιδράσει σε αυτήν την πρόκληση; Έχει ήδη ανακοινώσει την υποψηφιότητά της, κάτι που είναι προφανές ότι πολύ δύσκολα μπορέσει να αρνηθεί (ας σκεφτούμε πως θα αντιδρούσαμε αν για παράδειγμα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ήταν ο «εκλεκτός» αλλά αρνιόταν). Δυστυχώς, η συνέχεια απλώς θα επιβεβαιώσει τον κανόνα. Για λόγους που δεν έχουν καμία σχέση με την πολιτική, ας ελπίσουμε όλοι ότι κάνω λάθος. 

――――――――――――-

Ο Θάνος Βερούσης είναι επίκουρος καθηγητής χρηματοοικονομικών με ειδίκευση στην συμπεριφορική χρηματοοικονομική στο πανεπιστήμιο του Έσσεξ.