Ο Βαγγέλης και το φαινόμενο του Werther
Η αυτοκτονία συνήθως θεωρείται ιδιωτική υπόθεση και γι'αυτό το λόγο δύσκολα γίνεται «είδηση» με εξαίρεση τις περιπτώσεις που η ενημέρωση του κοινού εξυπηρετεί κάποιο δημόσιο συμφέρον π.χ. αν αφορούν κάποιο δημόσιο πρόσωπο, αν τελέστηκαν σε δημόσιο χώρο ή αν σχετίζονται με κάποιο έγκλημα. Το ενδιαφέρον των ελληνικών μέσων ενημέρωσης και κατ'επέκταση του κοινού για την υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουμάκη δεν είναι αξιοπερίεργο ούτε κατακριτέο. Ένας νέος άνθρωπος βρέθηκε νεκρός ενάμιση σχεδόν μήνα μετά την εξαφάνισή του και αφότου είχαν έρθει στο φως
στοιχεία για το διαρκή εκφοβισμό του από συμφοιτητές του. Φυσικά και υπάρχει δημόσιο συμφέρον.
Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε ανοιχτά για προβλήματα άγνωστα μέχρι πριν λίγα χρόνια στην ελληνική κοινωνία όπως το bullying και η λεγόμενη bullycide (αυτοκτονία ως συνέπεια bullying). Και λέω άγνωστα όχι γιατί οι εν λόγω συμπεριφορές δεν υπήρχαν αλλά γιατί εμείς οι ίδιοι μέχρι τώρα δεν τις βλέπαμε ως προβλήματα.
Με το θάνατο του Βαγγέλη αρχίσαμε να επανεξετάζουμε ως κοινωνία τι είναι αποδεκτό και τι όχι και τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία. Δίνει όμως αυτό λευκή επιταγή στους δημοσιογράφους να καλύπτουν αυτοκτονίες με πάσα λεπτομέρεια;
Κατανοώ απόλυτα την αναγκη να πληροφορηθώ για τις τραγικές επιπτώσεις του bullying στην ψυχοσύνθεση ενός νεαρού και ευάλωτου ατόμου όπως ο Βαγγέλης. Γιατί όμως χρειάζεται να ξέρω την ακριβή τοποθεσία όπου βρέθηκε το σώμα του και σε τι στάση; Τι μέθοδο χρησιμοποίησε για να πάρει τη ζωή του; Το περιεχόμενο του στομάχου του και οτιδήποτε άλλο τέλος πάντων αναφερόταν στο πόρισμα του ιατροδικαστή; Για να μην αναφερθώ σε θεωρείες συνωμοσίας τύπου «ποιος αυτοκτονεί με μαχαίρι όταν υπάρχουν ξυράφια;» που φιγουράρουν στον «τοίχο» γνωστής συγγραφέως και κοινοποιούνται ευρέως τις τελευταίες μέρες στο Facebook.
Αναφέρομαι σε αυτά και όχι σε άλλα πιο ακραία παραδείγματα όπως το blog με τις ύβρεις κατά του θανόντος γιατί θέλω να πιστεύω ότι η δημοσιοποίηση των παραπάνω πληροφοριών έγινε απερίσκεπτα μεν, καλοπροαίρετα δε. Έστω κι αν τέτοιες μακάβριες λεπτομέρειες έχουν τη δύναμη να κεντρίζουν το ενδιαφέρον του κοινού, αυτό δε συνεπάγεται ότι η αναφορά σε αυτές εξυπηρετεί κάποιο δημόσιο συμφέρον. Το αντίθετο μάλιστα. Υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία πάνω στο λεγόμενο φαινόμενο του Βέρθερου (Werther) που πήρε το όνομά του από τον αυτόχειρα ήρωα του Γκαίτε. Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται στην πιθανώς καταστροφική επίδραση των μέσων ενημέρωσης σε άτομα με αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το φαινόμενο του Werther έγκειται στον κίνδυνο η εκτενής και θετική προς το Βαγγέλη ειδησεογραφική κάλυψη του θανάτου του να οδηγήσει και άλλα ευάλωτα άτομα που ταυτίζονται μαζί του στην αυτοκτονία. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίο οι πληροφορίες που δημοσιεύονται στην υπόθεση του Βαγγέλη και του κάθε Βαγγέλη και κυρίως οι σχετικές με τη μέθοδο αυτοκτονίας να περιορίζονται στο ελάχιστο. Αντί για τη μία και μοναδική αιτία που οδήγησε κάποιον στην αυτοκτονία, καλό θα ήταν να δίνεται έμφαση στη σύνθετη φύση του φαινομένου που αφορά στην αλληλεπίδραση διαφόρων κοινωνικών παραγόντων ανάλογα με το εκάστοτε θύμα. Παράλληλα, η δημοσίευση στο τέλος του άρθρου των στοιχείων επικοινωνίας οργανώσεων που παρέχουν υποστήριξη ψυχικής υγείας είναι μία ακόμα πρακτική που ακολουθείται ευρέως από τα ξένα μέσα ενημέρωσης.
Και κάτι τελευταίο. Γράφοντας τα παραπάνω δεν προσπαθώ να υποδείξω σε κανέναν πώς να κάνει τη δουλειά του. Όπως προείπα, είμαι σχεδόν σίγουρος ότι τις περισσότερες φορές αυτή η εμμονή στο μακάβριο είναι ακούσια. Η υπόθεση του Βαγγελη όμως μας έμαθε, μεταξύ άλλων, ότι όσο γρηγορότερα αντιληφθούμε τους σχετικούς κινδύνους τόσο το καλύτερο. Ο Βαγγέλης και η οικογένειά του δεν είναι ένα ακόμα επεισόδιο της «10ης εντολής» που καταναλώνουμε προς ψυχαγωγία μας. Μπορεί να τους απογοητεύσαμε αλλά ας μην κάνουμε το ίδιο και με όλους τους άλλους Βαγγέληδες που έχουμε την υποχρέωση να προστατεύσουμε τώρα περισσότερο από ποτέ. Αυτή τη φορά πρέπει να τα καταφέρουμε. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Κυριολεκτικά.
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία : 1018
Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε ανοιχτά για προβλήματα άγνωστα μέχρι πριν λίγα χρόνια στην ελληνική κοινωνία όπως το bullying και η λεγόμενη bullycide (αυτοκτονία ως συνέπεια bullying). Και λέω άγνωστα όχι γιατί οι εν λόγω συμπεριφορές δεν υπήρχαν αλλά γιατί εμείς οι ίδιοι μέχρι τώρα δεν τις βλέπαμε ως προβλήματα.
Με το θάνατο του Βαγγέλη αρχίσαμε να επανεξετάζουμε ως κοινωνία τι είναι αποδεκτό και τι όχι και τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία. Δίνει όμως αυτό λευκή επιταγή στους δημοσιογράφους να καλύπτουν αυτοκτονίες με πάσα λεπτομέρεια;
Κατανοώ απόλυτα την αναγκη να πληροφορηθώ για τις τραγικές επιπτώσεις του bullying στην ψυχοσύνθεση ενός νεαρού και ευάλωτου ατόμου όπως ο Βαγγέλης. Γιατί όμως χρειάζεται να ξέρω την ακριβή τοποθεσία όπου βρέθηκε το σώμα του και σε τι στάση; Τι μέθοδο χρησιμοποίησε για να πάρει τη ζωή του; Το περιεχόμενο του στομάχου του και οτιδήποτε άλλο τέλος πάντων αναφερόταν στο πόρισμα του ιατροδικαστή; Για να μην αναφερθώ σε θεωρείες συνωμοσίας τύπου «ποιος αυτοκτονεί με μαχαίρι όταν υπάρχουν ξυράφια;» που φιγουράρουν στον «τοίχο» γνωστής συγγραφέως και κοινοποιούνται ευρέως τις τελευταίες μέρες στο Facebook.
Αναφέρομαι σε αυτά και όχι σε άλλα πιο ακραία παραδείγματα όπως το blog με τις ύβρεις κατά του θανόντος γιατί θέλω να πιστεύω ότι η δημοσιοποίηση των παραπάνω πληροφοριών έγινε απερίσκεπτα μεν, καλοπροαίρετα δε. Έστω κι αν τέτοιες μακάβριες λεπτομέρειες έχουν τη δύναμη να κεντρίζουν το ενδιαφέρον του κοινού, αυτό δε συνεπάγεται ότι η αναφορά σε αυτές εξυπηρετεί κάποιο δημόσιο συμφέρον. Το αντίθετο μάλιστα. Υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία πάνω στο λεγόμενο φαινόμενο του Βέρθερου (Werther) που πήρε το όνομά του από τον αυτόχειρα ήρωα του Γκαίτε. Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται στην πιθανώς καταστροφική επίδραση των μέσων ενημέρωσης σε άτομα με αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το φαινόμενο του Werther έγκειται στον κίνδυνο η εκτενής και θετική προς το Βαγγέλη ειδησεογραφική κάλυψη του θανάτου του να οδηγήσει και άλλα ευάλωτα άτομα που ταυτίζονται μαζί του στην αυτοκτονία. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίο οι πληροφορίες που δημοσιεύονται στην υπόθεση του Βαγγέλη και του κάθε Βαγγέλη και κυρίως οι σχετικές με τη μέθοδο αυτοκτονίας να περιορίζονται στο ελάχιστο. Αντί για τη μία και μοναδική αιτία που οδήγησε κάποιον στην αυτοκτονία, καλό θα ήταν να δίνεται έμφαση στη σύνθετη φύση του φαινομένου που αφορά στην αλληλεπίδραση διαφόρων κοινωνικών παραγόντων ανάλογα με το εκάστοτε θύμα. Παράλληλα, η δημοσίευση στο τέλος του άρθρου των στοιχείων επικοινωνίας οργανώσεων που παρέχουν υποστήριξη ψυχικής υγείας είναι μία ακόμα πρακτική που ακολουθείται ευρέως από τα ξένα μέσα ενημέρωσης.
Και κάτι τελευταίο. Γράφοντας τα παραπάνω δεν προσπαθώ να υποδείξω σε κανέναν πώς να κάνει τη δουλειά του. Όπως προείπα, είμαι σχεδόν σίγουρος ότι τις περισσότερες φορές αυτή η εμμονή στο μακάβριο είναι ακούσια. Η υπόθεση του Βαγγελη όμως μας έμαθε, μεταξύ άλλων, ότι όσο γρηγορότερα αντιληφθούμε τους σχετικούς κινδύνους τόσο το καλύτερο. Ο Βαγγέλης και η οικογένειά του δεν είναι ένα ακόμα επεισόδιο της «10ης εντολής» που καταναλώνουμε προς ψυχαγωγία μας. Μπορεί να τους απογοητεύσαμε αλλά ας μην κάνουμε το ίδιο και με όλους τους άλλους Βαγγέληδες που έχουμε την υποχρέωση να προστατεύσουμε τώρα περισσότερο από ποτέ. Αυτή τη φορά πρέπει να τα καταφέρουμε. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Κυριολεκτικά.
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία : 1018
Keywords
εν λόγω, φως, facebook, blog, www.facebook.com, Καλή Χρονιά, κοινωνια, γκαιτε, δουλεια, φως, ωρα, blog, ανθρωπος, γινεται, δυναμη, δημοσιο, εγινε, υπαρχει, εμμονη, ενημερωση, εν λόγω, ζωη, ζωης, ιδιο, υπηρχαν, υποθεση, λευκη, λεπτομερειες, λογο, οικογενεια, ονομα, προβληματα, ρολο, σιγουρος, σωμα, τι ειναι, φυση, φυσικα, φορα, εμφαση, πληροφοριες, θελω να, υγειας
Τυχαία Θέματα
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Γιατί αναβλήθηκε η εκπομπή «Ανατροπή» και δεν μετέδωσε το κλείσιμο Τσίπρα το MEGA;
- Το αρνί με το ανατριχιαστικό ανθρώπινο πρόσωπο
- Νεκρός ο αγνοούμενος μπασκετμπολίστας
- Γλέζος σε Σαμαρά: Συγχαρητήρια, φέρθηκες σαν γυναίκα
- «Δεν κατάλαβα το μαρτύριο του γιου μου» λέει η μητέρα του Β. Γιακουμάκη
- Αισιοδοξία για τον 34χρονο ειδικό φρουρό στα Χανιά
- Η Καλαματιανή που τρελαίνει τους Αυστραλούς
- Αρχίζει την Τετάρτη το εορταστικό ωράριο καταστημάτων για το Πάσχα στην Αθήνα
- Πασχαλινό ωράριο
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Huffington Post Greece
- Αργύρης Σφουντούρης: Ο 75χρονος επιζών του Διστόμου που κατέπληξε τους Γερμανούς μιλά στη HuffPost και τους ζητά να πληρώσουν τα χρέη τους
- Ο Βαγγέλης και το φαινόμενο του Werther
- Αργύρης Σφουντούρης. Ο 75 χρονος επιζών του Διστόμου που κατέπληξε τους Γερμανούς μιλά στη HuffPost και τους ζητά να πληρώσουν τα χρέη τους
- Ο νέος Asterix θα λέγεται "Ο πάπυρος του Καίσαρα"
- Να γίνει ο Πειραιάς ξανά πρώτος στην κρουαζιέρα
- Η μητέρα του Βαγγέλη Γιακουμάκη κατέθεσε στο πλαίσιο της έρευνας για πιθανές ευθύνες της Γαλακτοκομικής Σχολής
- Στις 68.345 οι θέσεις των εισακτέων στην ανώτατη εκπαίδευση το 2015-16 – 2.000 λιγότερες από πέρσι
- Η απίστευτη ιστορία ενός μετανάστη που παραλίγο να πνιγεί στη σοκολάτα, στην προσπάθεια του να μπει στην Αγγλία
- Ενιαίος εποπτικός μηχανισμός: Οι ελληνικές τράπεζες είναι πιο φερέγγυες απ'ότι ήταν τα τελευταία χρόνια
- Χάνουμε χρόνο και χρήμα
- Τελευταία Νέα Huffington Post Greece
- Ο Βαγγέλης και το φαινόμενο του Werther
- Αργύρης Σφουντούρης. Ο 75 χρονος επιζών του Διστόμου που κατέπληξε τους Γερμανούς μιλά στη HuffPost και τους ζητά να πληρώσουν τα χρέη τους
- Η τουρκική κυβέρνηση απαγορεύει στα ΜΜΕ κάθε μετάδοση πληροφοριών για την ομηρία στην Κωνσταντινούπολη
- Ο νέος Asterix θα λέγεται "Ο πάπυρος του Καίσαρα"
- Στις 68.345 οι θέσεις των εισακτέων στην ανώτατη εκπαίδευση το 2015-16 – 2.000 λιγότερες από πέρσι
- Να γίνει ο Πειραιάς ξανά πρώτος στην κρουαζιέρα
- Ενιαίος εποπτικός μηχανισμός: Οι ελληνικές τράπεζες είναι πιο φερέγγυες απ'ότι ήταν τα τελευταία χρόνια
- Αργύρης Σφουντούρης: Ο 75χρονος επιζών του Διστόμου που κατέπληξε τους Γερμανούς μιλά στη HuffPost και τους ζητά να πληρώσουν τα χρέη τους
- Η απίστευτη ιστορία ενός μετανάστη που παραλίγο να πνιγεί στη σοκολάτα, στην προσπάθεια του να μπει στην Αγγλία
- Μηνύματα Μέρκελ-Ολάντ: Από την Ελλάδα κρίνεται πόσο γρήγορα θα έχουμε συμφωνία
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Νέα υπηρεσία «ταξί» με... Learjet: Ταξιδέψτε σε όλο τον κόσμο με 650 δολάρια [photos]
- Νεκρός ο αγνοούμενος μπασκετμπολίστας
- Μέρκελ: Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο στην περίπτωση της Ελλάδας
- Λιγότεροι οι εισακτέοι φέτος στην ανώτατη εκπαίδευση
- «Βελτιώνεται η φερεγγυότητα του ελληνικού τραπεζικού τομέα»
- Στηριξη ΑΚΕΛ στον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο
- Iωνάς:Επιζήμιες οι αναφορές κατά του Συμβουλίου Αποφυλάκισης
- Πλέει προς την Τουρκία το «Μπαρμπαρός»
- Α. Μέρκελ - Φρ. Ολάντ: "Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο στο ελληνικό ζήτημα" - Συνεδριάζει αύριο
- Λιγότεροι κατά 1.960 οι εισακτέοι φέτος στην ανώτατη εκπαίδευση