Παρασκευάς Καρασούλος: Η επόμενη επανάσταση θα είναι με κέντρο τη διεκδίκηση της χαράς

07:17 29/3/2022 - Πηγή: Huffington Post Greece

«…Τώρα μπορούμε πια, μετά από τόσα δράματα και σκοτεινές ιστορικές περιόδους να αναζητήσουμε μια καθολική ανατροπή στη σκέψη και στον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Αν η λογική κι η καρδιά, μας πάνε προς τα εκεί, τότε θα χρειαστούμε τις λέξεις για να επανορίσουμε τους εαυτούς μας και τα προτάγματά μας. Ακόμη κι αν αλλάξουμε το νόημα πολλών λέξεων και τις αναβαπτίσουμε, αυτές θα είναι τα εργαλεία μας».

Δεν χρειάζεται επαίνους, ο χρόνος έχει αποφασίσει εδώ και χρόνια την αξία του (ο χαρακτηρισμός «ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες

στιχουργούς» λειτουργεί απλά ως νύξη της διαδρομής του, σημαντικός σταθμός της οποίας είναι η δημιουργία της δισκογραφικής και εκδοτικής Μικρής Άρκτου), αυτό που χρειάζεται ωστόσο να σημειωθεί είναι η εξαιρετική διαύγεια της σκέψης του.

Με αφορμή «Το παιχνίδι των λέξεων», την παράσταση στο θέατρο Radar με αφήγηση πεζών κειμένων του και αγαπημένα τραγούδια του, όπως η (ανεπανάληπτη) Μικρή πατρίδα, το Αν, τον Εαυτό του παιδί, τους Δον Κιχώτες, το νέο κύκλο τραγουδιών «Της ομορφιάς το άγριο φιλί», ο Παρασκευάς Καρασούλος απαντά στις ερωτήσεις της HuffPost και μιλά για τον Τόπο, τον Χρόνο και το Πρόσωπο, τη ζωή και την τέχνη, τον Πωλ Γκωγκέν και κυρίως, τις λέξεις.

-Τι είναι οι λέξεις στον ψηφιακό κόσμο; Μήπως έφτασε η στιγμή ενός νέου ορισμού; Έχουν την ίδια δύναμη (στον έρωτα, στην πολιτική, στη δημόσια ζωή) που είχαν πριν, στον αναλογικό κόσμο;

Όχι δεν έχουν. Πώς θα μπορούσαν άλλωστε; Ζούμε έναν εξουθενωτικό πόλεμο επικράτησης της Εικόνας. Άρα ο Λόγος βρίσκεται αντικειμενικά σε θέση άμυνας, καθώς προσπαθεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να επιβιώσει. Κι αυτό συμβαίνει παγκόσμια. Το ζούμε καθημερινά. Όλο και περισσότερο, νέα τεχνολογικά εργαλεία δεσμεύουν τη σκέψη μας σε εικόνες, διευκολύνοντας φαινομενικά μόνο την επικοινωνία μας αλλά στην πραγματικότητα δημιουργώντας άλαλα υποκείμενα και λόγο αφασικό. Η φαντασία μας, η σκέψη και ο κριτικός νους μας προϋποθέτουν το να μάθεις να κολυμπάς στη μεγάλη θάλασσα των λέξεων για να βρεις εκεί τις λεπτές αποχρώσεις των αισθημάτων, του Κόσμου αλλά και του εαυτού σου. Χρησιμοποιώντας τις λέξεις και κυριολεκτώντας σε μαθαίνεις και δίνεις την δυνατότητα να σε μάθουν κι οι άλλοι. 

Οι φόβοι όμως και τα δράματά μας, μισούν τις λέξεις κι αγαπούν την σιωπή. Γιατί οι λέξεις ορίζουν και είναι αποκαλυπτικές καθώς οδηγούν μοιραία στην αυτογνωσία

Στον ψηφιακό κόσμο η υποκατάσταση και μόνο από emotions, από λείψανα λέξεων και φθόγγους αισθημάτων, μας τοποθετεί σε ένα περιβάλλον μετά-ανθρώπου. Σ’ αυτό το περιβάλλον, όλα, προοιωνίζονται χειραγωγημένα, εικονικά, άλαλα και ίδια. Κι οι λέξεις, μια άγνωστη και μακρινή χώρα. Στο χέρι μας όμως είναι να μην συμβεί αυτό. Να βρεθεί μια ισορροπία ανάμεσα στο πριν, στο τώρα και στο μετά.

-Τι μπορεί να αποδυναμώσει τις λέξεις -τρυφερές και βάρβαρες; Και τι να τις ενδυναμώσει;

Τί μεγαλώνει ένα παιδί; Και τί το καθηλώνει για πάντα στην παιδική του ηλικία; Νομίζω η όρεξη για ζωή το ενηλικιώνει και ο λαβύρινθος των φόβων εμποδίζει την ανάπτυξή του. Το ίδιο συμβαίνει και με το λόγο και τις λέξεις: Ο πολιτισμός που δημιουργήσαμε και ζούμε στη Δύση, ο γονιός μας δηλαδή, είναι ένας πολιτισμός στηριγμένος στο δράμα, στην ενοχή, στην τιμωρία και στο φόβο.

Να γεμίσει ο Κόσμος μας με έργα ανθρώπινα μεγαλύτερα στη σκιά τους από τις χειραγωγημένες ζωές μας

Η χαρά και η χάρη της ζωής υποδουλώθηκαν από τον τρόμο του θανάτου, η ευτυχία στη ζωή αντικειμενοποιήθηκε κι έγινε μετρήσιμο υλικά μέγεθος ενώ είναι στην πραγματικότητα είναι αμέτρητο και μαγικό. Οι φόβοι όμως και τα δράματά μας, μισούν τις λέξεις κι αγαπούν την σιωπή. Γιατί οι λέξεις ορίζουν και είναι αποκαλυπτικές καθώς οδηγούν μοιραία στην αυτογνωσία. Από την άλλη, η όρεξη για ζωή, η χάρη και η χαρά της, ενδυναμώνουν τις λέξεις δημιουργώντας την επιθυμία, τη διεκδίκηση και τη βαθύνοια, αφού μπορούν να τις περιγράψουν και να τις θεμελιώσουν.

Η επόμενη επανάσταση, εγώ πιστεύω, θα είναι μια επανάσταση με κέντρο τη διεκδίκηση της ευτυχίας και της χαράς του ανθρώπου. Τώρα μπορούμε πια, μετά από τόσα δράματα και σκοτεινές ιστορικές περιόδους να αναζητήσουμε μια καθολική ανατροπή στη σκέψη και στον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Αν η λογική κι η καρδιά, μας πάνε προς τα εκεί, τότε θα χρειαστούμε τις λέξεις για να επανορίσουμε τους εαυτούς μας και τα προτάγματά μας. Ακόμη κι αν αλλάξουμε το νόημα πολλών λέξεων και τις αναβαπτίσουμε, αυτές θα είναι τα εργαλεία μας.

-Μόλις κυκλοφόρησε «Το φιλί του αγαπημένου», τρίτος τόμος από τον κύκλο «Ιστορίες για να μην λείπεις όσο θα λείπεις», οι παραστάσεις «Το παιχνίδι των λέξεων» είναι σε εξέλιξη, υπάρχει ένα καινούργιο τραγούδι «ο κύριος Γκωγκέν» από τον επερχόμενο δίσκο σας -γιατί στρέφετε το βλέμμα στον Γκωγκέν;- με άλλα λόγια, βρίσκεστε σε μία παραγωγική περίοδο.

Ο Πωλ Γκωγκέν ζούσε υπηρετώντας την Τέχνη του. Σήμερα η Τέχνη υπηρετεί τις ζωές μας- δεν περιέχει ανατροπές, προβληματισμούς. Δεν λειτουργεί ως ζώπυρο των βιωμάτων μας. Ο θαυμασμός μου για το έργο αλλά και την ανατρεπτική του ζωή του ζωγράφου οδήγησαν τον στίχο. Αν υπάρχει Τύχη, αυτή με έφερε κοντά και δίπλα στους υπόλοιπους συντελεστές που έκαναν τους στίχους αυτούς τραγούδι: Στον Γκωτιέ Βελισσάρη που τόσο ευθύβολα τους μελοποίησε, στον Γιώργο Ανδρέου που υπογράφει την ενορχήστρωση του τραγουδιού, και φυσικά στον Θοδωρή Νικολάου που τόσο αισθαντικά το ερμήνευσε. Τελικά υπάρχει τύχη κι εγώ υπήρξα όντως τυχερός.

Η κυκλοφορία του τραγουδιού τώρα, συνέπεσε με την έναρξη μιας εκδοτικής δραστηριότητάς μου, που μοιάζει πυκνή αυτήν την περίοδο, αλλά στην πραγματικότητα περιγράφει την προσπάθεια να κερδηθούν τα χαμένα χρόνια της πανδημίας. Για να τρομάξουμε το φόβο του θανάτου πρέπει οι φοβισμένες ζωές μας να τραγουδήσουν ξανά, να διαβάσουν όμορφα βιβλία, να δουν σημαντικές παραστάσεις κι εκθέσεις, να γεμίσει ο Κόσμος μας με έργα ανθρώπινα μεγαλύτερα στη σκιά τους από τις χειραγωγημένες ζωές μας. Μακάρι να συμβεί αυτό. Ο,τι μπορεί να προσφέρει ο καθένας, είναι σημαντικό όμως, να το προσπαθήσουμε.

-Έχετε γράψει στίχους που μελοποιήθηκαν από σημαντικούς συνθέτες και έγιναν τραγούδια που αγαπήθηκαν με τη φωνή εξίσου σημαντικών ερμηνευτών. Ποιές είναι οι συναντήσεις που με την απόσταση του χρόνου θεωρείτε ότι υπήρξαν καθοριστικές στην πορεία σας;

Νομίζω πως η καθοριστική για την πορεία μου στιγμή, ήταν όταν δημιούργησα με τον ζωγράφο Ανδρέα Γεωργιάδη την Μικρή Άρκτο, κι ένιωσα το μεγάλο δώρο της ελευθερίας: μπορούσα πια να διαμορφώσω το καλλιτεχνικό μου αίτημα και σήμα, μακριά από τα «πρέπει» και τα «μη» της μουσικής βιομηχανίας. Αυτή είναι η αλήθεια. Αν δεν υπήρχε η Μικρή Άρκτος, ίσως να είχα τεθεί στο περιθώριο ή να είχα σταματήσει να γράφω τραγούδια. Το κλίμα της εποχής ήταν πολύ τοξικό για μένα. Δεν μου ταίριαζε. Αυτή η επιλογή μου, περιείχε και ρίσκο και κόστος μεγάλο, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται και οι δύο λέξεις είναι μοιραία συνώνυμες της ελευθερίας μας και της εσωτερικής μας ισορροπίας.

-Τελικά, ο συγγραφέας αφηγείται την ίδια ιστορία σε κάθε πιθανή παραλλαγή; Κι οι ποιητές τι χρειάζονται σ’ ένα μικρόψυχο καιρό (που ενώ δεν έχει τελειώσει η δοκιμασία της πανδημίας βρίσκεται αντιμέτωπος με έναν πόλεμο στην Ευρώπη);

Οι εμμονές ενός δημιουργού μπορεί να είναι και οι Αγαθοδαίμονές του. Τον βοηθούν να αποκαλύπτει και να αποκαλύπτεται. Στο δικό μου κόσμο το τρίγωνο που διαμορφώνουν ο Τόπος, ο Χρόνος και ο διάλογός τους με το Πρόσωπο, δεν νομίζω πως θα πάψουν ποτέ να με απασχολούν.

Αν δεν υπήρχε η Μικρή Άρκτος, ίσως να είχα τεθεί στο περιθώριο ή να είχα σταματήσει να γράφω τραγούδια. Το κλίμα της εποχής ήταν πολύ τοξικό για μένα

Τώρα για το ρόλο των ποιητών στον μικρόψυχο καιρό μας, επιτρέψτε μου να σας απαντήσω με τους στίχους ενός τραγουδιού μου, από τον κύκλο «Της ομορφιάς το άγριο φιλί».

Τα Μάτιατου Ποιητή

(Στίχοι: Παρασκευάς Καρασούλος, Μουσική: Γκωτιέ Βελισσάρης, Ερμηνεία: Θοδωρής Νικολάου)

Στης ιστορίας τις μάχες τις μεγάλες

Ήμουν κι εγώ εκεί και είδα

Τις νίκες φορτωμένες με μπελάδες

Τις ήττες που γυρίσανε σελίδα

Στου έρωτα τις μαύρες τραγωδίες

Ήμουν κι εγώ εκεί κρυμμένος

Τα λόγια τα μεγάλα, παρωδίες

Να τά χει φυλαχτό ο προδομένος

Τα μάτια τον ποιητή πως τον παιδεύουν

καθώς μπορούν το χρόνο να διασχίζουν

τα ανθρώπινα τα πάθη να διαλέγουν

τις ζωές να τραγουδούν

όταν ραγίζουν

Στα όνειρα που ακύρωσαν οι φόβοι

ήμουν κι εγώ εκεί διωγμένος

στο λίγο του ανθρώπου όταν ξεκόβει

απ′ το πολύ που είναι χρεωμένος

Γυρνάω και γερνάω μα δεν βλέπω

το φως που μού ’ταξε η ελπίδα

Καράβι μεθυσμένο επιβλέπω

με δαίμονες γυμνούς στην καταιγίδα

Info

«Το παιχνίδι των λέξεων»

Οι παραστάσεις είτε μέσα από τα τραγούδια είτε μέσα από την αφήγηση πεζών κειμένων του στιχουργού, λειτουργούν ως ένα παιχνίδι με άξονες το λόγο, τη μουσική και το τραγούδι, αναδεικνύοντας τα συμπαγή λυρικά τοπία και τους ενιαίους ποιητικούς κόσμους του δημιουργού τους.

Θέατρο Radar, Πλατεία Αγίου Ιωάννη & Πυθέου 93, Δάφνη, Σταθμός Μετρό «Άγιος Ιωάννης», τηλ. 210.97.69.294

1 και 8 Απριλίου

Διαβάζει ο Παρασκευάς Καρασούλος

Ερμηνεύει ο Θοδωρής Νικολάου

Συμμετέχει η Μιράντα Ζαφειροπούλου

Ενορχήστρωση Χρίστος Θεοδώρου

Τιμή εισιτηρίου 15 ευρώ.

Προπώληση Ticket Services. 

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ...Δ. Τζαμουράνης: Χωρίς τέχνη παραμένουμε ευάλωτοι σε ψυχοπαθείς προσωπικότητες που ασκούν εξουσία«Πίσω από τον τοίχο»: Στο σύμπαν του χορογράφου Δημήτρη ΠαπαϊωάννουΓιώργος Λάνθιμος: Η μικρού μήκους ταινία «Βληχή» και η Έμμα Στόουν Φλεβάρη στην Τήνο