Πολιτικές διαμορφώσεις και προεκτάσεις στην Τουρκική πολιτική

08:27 29/9/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Στην συνταγματική αναθεώρηση που έλαβε χώρα στην Τουρκία το 2017, με τον καθορισμό η θητεία του Τούρκου Προέδρου να μην ξεπερνάει τις δυο πενταετείς θητείες, η πλειοψηφία των Τούρκων Πολιτών έδωσε την δυνατότητα στον Ερντογάν να θέσει σε εφαρμογή την τροποποίηση του Συντάγματος. Απώτερος σκοπός, να γίνει το πολίτευμα από προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία σε προεδρική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Τροποποίηση που ενίσχυσε σημαντικά την εκτελεστική εξουσία του Ερντογάν, μειώνοντας την κοινοβουλευτική εξουσία.

Όμως οι προθέσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να ενισχύει το πεδίο των εκτελεστικών

του εξουσιών, τον οδηγεί σε μια ακόμα συνταγματική αναθεώρηση, επιδιώκοντας μια ακόμα προεδρική θητεία, πέραν του 2028.

Το ορόσημο της νέας συνταγματικής αναθεώρησης αποτελεί για τον Ερντογάν μια εκ των προεκλογικών του δεσμεύσεων, επιδιώκοντας να απομακρυνθούν όλα εκείνα που σχετίζονται με το κεμαλικό παρελθόν, να ενισχύει την παρουσία του ισλαμικού προτύπου στον κοινωνικό βίο, στο πολιτικό πλαίσιο. Πρωταρχικό μέλημα του Ερντογάν αποτελεί το ζήτημα της μαντίλας, το οποίο θέλει να επαναφέρει στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, το στράτευμα και προς αυτήν την κατεύθυνση επιδιώκει την συνταγματική κατοχύρωση της, πάντα προσεταιριζόμενος υπερεθνικιστικούς πολιτικούς κύκλους.

Ο Τούρκος Πρόεδρος διαθέτει την κοινοβουλευτική αριθμητική για να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση, αλλά εντός του Κοινοβουλίου δεν υπάρχει κοινός τόπος που θα επιτρέψει την διαμόρφωση συνθηκών συνεννόησης, για ένα συνταγματικό χάρτη πιο φιλελεύθερο, με πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις.

Στο πολιτικό σύστημα της Τουρκίας, τέσσερις 10ετίες μετά το σύνταγμα του 1982, εν μέσω του στρατιωτικού καθεστώτος Εβρέν, δεν υπάρχουν πρόνοιες που να οδηγούν σε μια πιο φιλελεύθερη οπτική στο κράτος δικαίου, στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στις πολιτικές και θρησκευτικές ελευθερίες.

Ακόμα και το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, είναι σφόδρα αντίθετο απέναντι σε όποια προσπάθεια συνταγματικών αλλαγών σε βασικά άρθρα του συντάγματος που σχετίζονται με το ενιαίο του τουρκικού κράτους, αλλά εμφανίζει και μια θολή εικόνα ως προς την διεκδίκηση των γυναικείων δικαιωμάτων, εκφράζοντας ανησυχίες με το ενδεχόμενο απώλειας του κοσμικού/κεμαλικού κράτους.

Από την άλλη πλευρά, η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του κουρδικού στοιχείου, από τα κόμματα HDP και Hudapar,  έχουν άλλες συνταγματικές επιλογές, που αφορούν κυρίως το κουρδικό ζήτημα, ενώ άλλες είναι οι κατευθύνσεις των εθνικιστικών σχημάτων που εκπροσωπούνται στην εθνοσυνέλευση.

Οι εξελίξεις του έτους που διανύουμε, έχουν οδηγήσει το Τουρκικό κράτος σε μια ουσιαστική αναδίπλωση και μετατόπιση από τον χωρίς όρια αναθεωρητισμό που ακολουθούσε επι σειρά ετών. Αναδίπλωση τόσο στις διεθνείς σχέσεις και την περιφερειακή γειτονία και συνεργασία, τις σχέσεις με την Ελλάδα, αναδίπλωση ακόμα και στην οικονομική πολιτική.

Από την ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων με την Αίγυπτο και με το Ισραήλ, την απειλητική και επιθετική ρητορική, μέρος της οποίας ασκούσε και κατά της Ελλάδος, πολιτική που οδήγησε σε έξαρση την απομόνωση της Άγκυρας.

Οι τάσεις του επιθετικού αναθεωρητισμού, από την υπογραφή του διάτρητου Τουρκολιβυκού μνημονίου, έως την μη αποδοχή του Δικαίου της Θάλασσας, βρήκαν απέναντι τους την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Κύπρο, που μέσα από την πολιτική, οικονομική, στρατιωτική τους συνεργασία, διαμόρφωσαν μια συνεκτική συμμαχία εμπιστοσύνης, κοινών αντιλήψεων, που γίνεται σημείο αναφοράς για όλη την Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτή η αναδίπλωση των τουρκικών αντιλήψεων, οφείλει να καταστεί συνολικά στοχευμένη, από την διακρατική συνεργασία, την αποδοχή του Διεθνούς Δικαίου ως μέσου επίλυσης των διαφορών, την επαναφορά του κράτους της Τουρκίας στο πλαίσιο αντιλήψεων της Δυτικής συμμαχίας. Αλλά και την ενίσχυση των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό της, με αποφυγή επιστροφής στον επικίνδυνο αναθεωρητισμό, σε ηγεμονικές επιδιώξεις, από την στιγμή που δεν έδωσαν αποτελέσματα σύμφωνα με τις μεθοδεύσεις της Άγκυρας.

Related...Οι δυσμενείς εξελίξεις του Κυπριακού Προβλήματος