Πολιτισμικό υπόβαθρο και πνεύμα επιχειρείν στη λιανική

09:07 25/2/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το πολιτιστικό υπόβαθρο της χώρας ήταν ανέκαθεν αρνητικό σε κάθε πρωτοβουλία επιχειρηματικότητας, δηλαδή στην περίπτωση της λιανικής αυτό που επικράτησε, σαν αντιπαράθεση ανάμεσα στην ατομική επιδίωξη που εμπεριείχε το ρίσκο και την ανάληψη κινδύνου και στην κρατική προστασία που προσέφερε ασφάλεια και προστασία, ήταν είτε η αποστροφή δραστηριότητας που αφορούσε το επιχειρείν και με ενοχοποίηση του κέρδους είτε η ανάδειξη της θέσης εργασίας στο λιανεμπόριο ως μιας μεταβατικής φάσης δίχως προοπτικές και αξιοσήμαντο μονοπάτι καριέρας καρριέρας μέχρι την ανεύρεση μιας νέας εργασίας.

Κατ αυτόν

τον τρόπο λοιπόν μπολιάστηκε η ελληνική κοινωνία για πολλά χρόνιαμε παρωχημένες αντιλήψεις και ιδεολογικά προσκόμματα που συνθλίβουν την ατομική πρωτοβουλία και το ατομικό συμφέρον στο βωμό μιας ισοπεδωτικής νοοτροπίας όσον αφορά τις αξίες που σχετίζονται με την επαγγελματική ανέλιξη στο λιανεμπόριο και μιας αδράνειας που αποκτά συλλογικά χαρακτηριστικά και επιδρά βαθύτερα στα ιδιαίτερα συστατικά στοιχεία που συνθέτουν την προσωπικότητα του ατόμου.

Η έννοια βεβαίως του κινδύνου είναι ιδιαιτέρως σημαντική καθώς η στάση του ατόμου που εκτίθεται σε διαφορετικές διαβαθμίσεις κινδύνου συναρτάται απόλυτα με την προσωπικότητα του, με την ικανότητα ανάλυσης του περιβάλλοντος, με τά ορθολογικά κριτήρια αξιολόγησης ενός συμβάντος, με τη διατύπωση ορθολογικών υποθέσεων κα.

Λαμβανομένων υπόψη όλων αυτών σε συνδυασμό με την εμπειρική γνώση προφανώς απομειώνεται και επαναξιολογείται το γεγονός που προκαλεί κίνδυνο και υπερισχύουν τα οφέλη- αποτελέσματα από την ανάληψη πχ επιχειρηματικής δράσης.

Διαφορετικά η ενεργοποίηση των ατόμων , ακόμα και σε καθημερινά γεγονότα της ζωής που ενέχουν χαμηλό βαθμό ανάληψης κινδύνου π.χ. διέλευση ενός δρόμου με τον κίνδυνο ατυχήματος, θα παραμένει αδρανής και μονίμως το άτομο θα αναζητά διέξοδο χαμηλού κινδύνου και βεβαίως χαμηλής ανταμοιβής ως προς την επίτευξη του αποτελέσματος.

Η καταναλωτική επανάσταση που συντελείται τον 18ο αιώνα στην Μεγάλη Βρετανία άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξέλιξη της λιανικής αποτέλεσε ένα δυναμικό φαινόμενο με μαζικά χαρακτηριστικά που έφερε σειρά θεσμικών αλλαγών στο πολιτικό κοινωνικό status quo των δυτικών κοινωνιών.

Ο 19ος αιώνας για τη χώρα μας είναι κομβικής σημασίας λόγω της ίδρυσης του ελληνικού κράτους (1830) και των ραγδαίων αλλαγών που συμβαίνουν στις καταναλωτικές προτιμήσεις και στον τρόπο προσέγγισης στις εμπορικές συναλλαγές. Σε αυτή τη φάση το ευρωπαϊκό οικοδόμημα αξιών στην Ελλάδα συνέβαλε τα μέγιστα με τις τάσεις ρομαντισμού (1830 -1880) και λογοτεχνίας να διαχέονται σε κάθε έκφραση κοινωνικής ζωής.

Από το οθωμανικό παζάρι λοιπόν και τις κλειστές αγορές περνάμε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, στην ενδυνάμωση ιστού της χώρας και την βελτίωση υποδομών. Μετά την κατοχική κερδοσκοπία όμως το 1940, τη μεταπολεμική περίοδο οι κρατούσες αντιλήψεις καθιστούν το επιχειρείν και την έννοια του κέρδους πεδίο έντονης ιδεολογικής αντιπαράθεσης και συγκρούσεωνμε συνέπεια και την λανθασμένη απόφαση του Κράτους να αναλάβει ρόλο επιχειρηματία, να προγραμματίζει και να να συντονίζει την λειτουργία της οικονομικής ζωής. αφού τα προγράμματα

Στο τελευταίο τέταρτο όμως του 20ου αι., απελευθερώνεται η ιδιωτική πρωτοβουλία και κάνει θαύματα, βαδίζουμε δε ολοταχώς στη νέα πολλά υποσχόμενη εποχή της εμπορικής κατανάλωσης που κυριαρχούν οι εμπορικές πιάτσες, τα εμπορικά καταστήματα και τα πρώτα εμπορικά κέντρα.Η περίφημη γενιά του 30 ήδη πρωτοστατεί τις ευρωπαϊκές τάσεις. Η λιανική εξελίσσεται μέσα από διάφορες φάσεις και λειτουργεί στη βάση νέων πρότυπων που επιβάλλει η αναγκαιότητα ικανοποίησης των απαιτήσεων του σύγχρονου καταναλωτή που βρίσκουν ανταπόκριση μέσω συνεχούς διαπραγμάτευσης και εμπορικών συναλλαγών στο πεδίο μάχης που λέγεται εμπορικό κατάστημα. Μια νέα υψηλή αισθητική αρχίζει να προβάλλει που γίνεται ορατή στην πρόσοψη και στις βιτρίνες των εμπορικών καταστημάτων αλλά και μέσα από επιδείξεις προϊόντων πχ μόδας που στόχο έχουν να προσελκύσουν το υπάρχον και το νέο ιδιαίτερα απαιτητικό αγοραστικό κοινό.

Η ανάδειξη σπουδαιότητας της ατομικής πρωτοβουλίας και η υπεροχή της εξατομίκευσης αντί της ισοπεδωτικής ομοιομορφίας και ομοιογένειας έφερε πραγματική επανάσταση στην επιχειρηματικότητα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.

Οι εκσυγχρονιστικές αντιλήψεις επικρατούν και η προώθηση της αντίληψης της επιχειρηματικότητας επιταχύνεται με γοργούς ρυθμούς σε κάθε μορφή οργανωμένης κοινωνίας σε τοπικό, περιφερειακό ή παγκόσμιο επίπεδο. Η επέλαση της παγκοσμιοποίησης σε αυτό λειτούργησε καταλυτικά και έσπασε το φράγμα προστατευτικών αντιλήψεων που κράταγαν τις κοινωνίες σε μετριότητα και τους πολίτες σε ομηρία εξασφαλίζοντάς τους δήθεν ασφαλιστικές δικλείδες διαβίωσης.

Εάν λοιπόν το πολιτιστικό υπόβαθρο μιας κοινωνίας λειτουργεί σε συνθήκες που η στοίχιση των παραγωγικών συντελεστών της οικονομίας είναι ταυτόσημη με αυτή των κυβερνητικών επιδιώξεων ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα που είναι η παραγωγή πλούτου και κοινωνικής ευημερίας τότε η επιχειρηματικότητα διευκολύνεται και αναπτύσσεται η δε ιδιωτική πρωτοβουλία μεγαλουργεί.

Σε αυτό το περιβάλλον το λιανεμπόριο , ο κατ εξοχήν δυναμικός κλάδος της οικονομίας είναι δυνατό να παράγει αποτέλεσμα και να λειτουργήσει ευεργετικά στους ρυθμούς ανάπτυξης και απασχόλησης της χώρας μας καθώς εκπληρώνονται οι τέσσερις (4) βασικές συνισταμένες επιτυχίας που του επιτρέπουν να επιχειρεί:

Πρώτον, υπάρχει αφενός, οργανωτική δομή και ευέλικτη διοίκηση για διαχείριση κρίσεων και αφετέρου, ισχυρή αντιληπτική ικανότητα όσον αφορά επερχόμενα γεγονότα και καταστάσεις. Και τα δύο (2) με ευθύνη της Διοίκησης της λιανεμπορικής επιχείρησης.

Δεύτερον, υπάρχει πνεύμα ομαδικότητας και συνεργατικής αντίληψης που επιτρέπει τη δέσμευση της επίτευξης στοχοθεσίας

Τρίτον, υπάρχει ξεκάθαρο όραμα, αποστολή και αξιακό σύστημα που συνταυτίζεται με την κουλτούρα του λιανεμπορικού οργανισμού

Τέταρτον, υπάρχει σαφές κοινωνικό αποτύπωμα που αντανακλά σε ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας από τη δράση της λιανεμπορικής επιχείρησης.

Το πνεύμα του επιχειρείν στη λιανική βρίσκεται σε συνάφεια με το πολιτισμικό υπόβαθρο μιας κοινωνίας που μετέρχεται πρακτικών ελεύθερης δημιουργικής και εξατομικευμένης δράσης που απελευθερώνεται και με αυτό τον τρόπο προσεγγίζεται και διαχειρίζεται αποτελεσματικότερα ο κίνδυνος στο μεταβαλλόμενο παραγωγικό και καταναλωτικό πρότυπο που επιτάσσει η νέα πραγματικότητα. Από τον τρόπο βεβαίως που θα υπηρετηθεί το νέο αυτό πρότυπο κατανάλωσης στη λιανική θα εξαρτηθεί και ο βαθμός συνεισφοράς στην οικονομική μεγέθυνση της Χώρας.

***

Ο Αντώνης Ζαΐρης είναι Επικ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πάφου, αναπλ. Αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ και Συγγραφέας του βιβλίου «Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα» , που έχει συγγράψει με τους Ν. Αποστολόπουλο, Τ. Λιαργκόβα και Γ. Σταμάτη