Σαν τις συνομιλίες για την Ουκρανία: 7 σύνοδοι που έγιναν χωρίς τους άμεσα ενδιαφερόμενους

07:22 20/2/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

H χαρακτηριστική φωτογραφία των «Big Three» στη Γιάλτα (AP Photo)

Η Ουκρανία δεν προσκλήθηκε στις συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία για τον τερματισμό του πολέμου, με τον πρόεδρο Ζελένσκι να δηλώνει πως η χώρα του δεν θα αποδεχτεί ποτέ αποφάσεις σε συνομιλίες στις οποίες δεν συμμετέχει η ίδια. Η επιλογή Τραμπ για διαπραγματεύσεις σχετικά με την Ουκρανία χωρίς την ίδια, σε συνδυασμό με τα περί συμφωνίας για τον ορυκτό πλούτο της χώρας ως αντάλλαγμα στην αμερικανική βοήθεια αποκαλύπτουν πολλά για το πώς ο Αμερικανός πρόεδρος βλέπει τόσο την Ουκρανία, όσο και την Ευρώπη- ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο.

Σε δημοσίευμα του The Conversation παρουσιάζονται επτά άλλα παραδείγματα συνόδων μεγάλων δυνάμεων για διαπραγματεύσεις σχετικά με σύνορα ή σφαίρες επιρροής, χωρίς τη συμμετοχή των άμεσα ενδιαφερόμενων. Τα αποτελέσματα δεν ήταν ακριβώς θετικά.

Η «κούρσα» για την Αφρική: Τον χειμώνα του 1884-1885 ο Ότο φον Βίσμαρκ κάλεσε τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις στο Βερολίνο για διαπραγματεύσεις όσον αφορά στον διαμοιρασμό της Αφρικής. Ούτε ένας Αφρικανός δεν ήταν παρών σε αυτό που θα χαρακτηριζόταν ως «Κούρσα για την Αφρική» (Scramble for Africa). Μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της συνόδου δημιουργήθηκε η Ελεύθερη Πολιτεία του Κονγκό υπό βελγικό έλεγχο- και εκεί έλαβαν χώρα θηριωδίες. Επίσης, η Γερμανία απέκτησε την αποικία της Γερμανικής Νοτιοδυτικής Αφρικής (η σημερινή Ναμίμπια), όπου έγινε η πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα.

H Τριμερής Σύμβαση του 1899: Γερμανία και ΗΠΑ πραγματοποίησαν σύνοδο και επέβαλαν συμφωνία στους Σαμοανούς για μοιρασμό των νησιών τους μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων, ενώ οι Σαμοανοί επιθυμούσαν είτε να αυτοδιοικούνται είτε να να είναι σε μια συνομοσπονδία πολιτειών του Ειρηνικού με τη Χαβάη. Ως «αποζημίωση» η Βρετανία έλαβε τον «πρώτο λόγο» όσον αφορά στην Τόνγκα. Η γερμανική Σαμόα πέρασε στη Νέα Ζηλανδία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Αμερικανική Σαμόα, όπως και άλλα νησιά του Ειρηνικού, παραμένει περιοχή των ΗΠΑ.

Η Συμφωνία Sykes-Picot:Εν μέσω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, Βρετανοί και Γάλλοι διαπραγματεύτηκαν για το πώς θα μοιράζονταν τα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά το τέλος του- φυσικά οι Οθωμανοί, που ήταν με την άλλη πλευρά (Κεντρικές Δυνάμεις) δεν ήταν στις συνομιλίες. Ο Μαρκ Σάικς και ο Φρανσουά Ζωρζ Πικό άλλαξαν τον χάρτη της Μέσης Ανατολής, χαράσσοντας σύνορα με βάση τα συμφέροντα των χωρών τους. Η συμφωνία ερχόταν σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις που είχαν γίνει σε μια σειρά επιστολών που ήταν γνωστή ως «αλληλογραφία Χουσεΐν- ΜακΜάχον». Στις επιστολές εκείνες η Βρετανία υποσχόταν ανεξαρτησία στους Άραβες από τους Τούρκους. Επίσης, η συμφωνία ήταν σε αντίθεση με τις υποσχέσεις της Διακήρυξης του Μπαλφούρ, σχετικά με τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους στην οθωμανική Παλαιστίνη. Ακολούθησαν δεκαετίες συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Η Συμφωνία του Μονάχου: Τον Σεπτέμβριο του 1938 ο Βρετανός πρωθυπουργός Νέβιλ Τσάμπερλεν και ο Γάλλος πρωθυπουργός Εντουάρντ Νταλαντιέ συναντήθηκαν με τον Μπενίτο Μουσολίνι και τον Αδόλφο Χίτλερ για να υπογράψουν αυτό που θα γινόταν γνωστό ως Συμφωνία του μονάχου. Σκοπός ήταν να αποφευχθεί η εξάπλωση του πολέμου στην Ευρώπη μετά την υποκίνηση κρίσης στη Σουδητία (γερμανόφωνες περιοχές της Τσεχοσλοβακίας) από τους Ναζί και εν όψει γερμανικής επίθεσης. Οι Τσεχοσλοβάκοι δεν προσκλήθηκαν και άνοιξε ο δρόμος για την προσάρτηση της Σουδητίας. Η συμφωνία αποκαλείται και «προδοσία του Μονάχου» και θεωρείται παράδειγμα μιας απόπειρας εξευμενισμού μιας επιθετικής δύναμης που δεν κατάφερε να αποτρέψει τον πόλεμο.

Η διάσκεψη του Εβιάν: Το 1938 32 χώρες συναντήθηκαν στο Εβιάν της Γαλλίας για να αποφασίσουν τι θα έκαναν με τους Εβραίους πρόσφυγες που εγκατέλειπαν τη Γερμανία λόγω των διώξεων των Ναζί. Η Γκόλντα Μέιρ, μελλοντική πρωθυπουργός του Ισραήλ, ήταν παρούσα ως παρατηρήτρια, ωστόσο δεν επετράπη ούτε στην ίδια ούτε σε άλλους Εβραίους αντιπροσώπους να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις. Πρακτικά δεν υπήρξε συμφωνία μεταξύ των συμμετεχόντων για υποδοχή Εβραίων προσφύγων, με την εξαίρεση της Δομινικανής Δημοκρατίας. Οι περισσότεροι Εβραίοι της Γερμανίας δεν κατάφεραν να την εγκαταλείψουν πριν το Ολοκαύτωμα.

Σύμφωνο Ρίμπεντροπ- Μολότοφ: Το σύμφωνο μη επιθέσεως μεταξύ Ναζιστικής Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης υπεγράφη τον Αύγουστο του 1939. Διασφάλιζε ότι η Σοβιετική Ένωση δεν θα αντιδρούσε στην εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία και χώριζε την Ευρώπη σε σφαίρες επιρροής των Ναζί και των Σοβιετικών, επιτρέποντας στους Σοβιετικούς να επεκταθούν στη Ρουμανία και τις χώρες της Βαλτικής, να επιτεθούν στη Φινλανδία και να καταλάβουν και αυτοί πολωνικά εδάφη. Αρκετοί στην ανατολική Ευρώπη βλέπουν τις αμερικανορωσικές συνομιλίες για την Ουκρανία ως «αναγέννηση» αυτού του είδους της διπλωματίας.

Διάσκεψη της Γιάλτας: Εν όψει της ήττας της Ναζιστικής Γερμανίας, ο Ουΐνστον Τσώρτσιλ, ο Ιωσήφ Στάλιν και ο Φράνκλιν Ρούσβελτ συναντήθηκαν το 1945 για να αποφασίσουν τη μοίρα της μεταπολεμικής Ευρώπης. Μαζί με τη διάσκεψη του Πότσδαμ μήνες αργότερα, η Γιάλτα δημιούργησε την πολιτική αρχιτεκτονική που οδήγησε στον Ψυχρό Πόλεμο. Στη Γιάλτα ο τρεις «μεγάλοι» αποφάσισαν τον διαχωρισμό της Γερμανίας ενώ ο Στάλιν πήρε μια σφαίρα επιρροής στην ανατολική Ευρώπη- μια σειρά από ελεγχόμενες από την ΕΣΣΔ χώρες στην ανατολική Ευρώπη ως «ανάχωμα». Θεωρείται ότι κάτι τέτοιο θέλει και ο Πούτιν στην ανατολική και τη νοτιοανατολική Ευρώπη.