Τα «τείχη» του Βερολίνου στη Λιβύη

09:30 21/1/2020 - Πηγή: Huffington Post Greece

Με τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας στραμμένα στη Συνόδου του Βερολίνου για τη Λιβύη, η λήξη των διαπραγματεύσεων συνοδεύθηκε άρρηκτα από την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη στάση και την πολιτική των μερών που συμμετείχαν στη συνδιάσκεψη.

Αναμφισβήτητα, η διεξαγωγή εντονότερων προσπαθειών για κατάπαυση του πυρός, καθώς και ο σεβασμός προς το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, αποτελούν θετικές ενδείξεις για

την έκβαση των διεργασιών, χωρίς ωστόσο να θεωρούνται αποτελεσματικές ως προς τον φερόμενο προσανατολισμό της διεθνούς κοινότητας, ο οποίος δεν είναι άλλος από την επίτευξη ειρήνης στην περιοχή.

Είναι εμφανές πως η διπλωματική απόπειρα διαχείρισης της εμφύλιας κρίσης θέτει ως πρωταρχικό δεδομένο το αδιαμφισβήτητο πλουτοπαραγωγικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα εδάφη της Λιβύης.

Τα περιστατικά που προηγήθηκαν της Συνόδου και θορύβησαν σε μεγάλο βαθμό τους συμμετέχοντες της συνδιάσκεψης επιβεβαιώνουν στο μέγιστο τον παραπάνω ισχυρισμό. Η παρεμπόδιση της εξαγωγής πετρελαίου από τα πλέον σημαντικότερα λιμάνια της χώρας, η οποία και πραγματοποιήθηκε από ομάδες προσκείμενες του Χαφτάρ,αποτέλεσε ισχυρό μοχλό πίεσης, με τελικούς αποδέκτες τους βασικούς πρωταγωνιστές της συνδιάσκεψης.

Σε κάθε περίπτωση, η Σύνοδος του Βερολίνου θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα πλαίσιο, μέσω του οποίου αποκαλύπτονται οι διεθνείς προσανατολισμοί και τα συμφέροντα κάθε μεγάλης δύναμης. Υπό το εν λόγω σκεπτικό, η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία και η Ρωσία επιβεβαίωσαν για ακόμη μια φορά το γεγονός πως περιστρέφονται γύρω από τους ίδιους και διαχρονικούς στρατηγικούς άξονες.

Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός πιστοποιείται από το ότι η Γερμανία ήταν η δύναμη που ανέλαβε τα ηνία των διπλωματικών πρωτοβουλιών για την διευθέτηση της εμφύλιας σύρραξης που λαμβάνει χώρα στη Λιβύη, ενώ ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, ήταν εκείνος που έκανε αναφορά στο ζήτημα της επίλυσης της πετρελαϊκής κρίσης που προκάλεσε ταραχή στις ισορροπίες της διεθνούς οικονομίας.

Σε ό,τι αφορά τη βρετανική πλευρά, ο Πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, εξέφρασε την επιθυμία αποστολής βρετανικών δυνάμεων στη Λιβύη, ως μέσο ειρηνευτικής αποστολής. Η συγκεκριμένη πρόταση αποδεικνύει περίτρανα το γεγονός πως η Μεγάλη Βρετανία, εν όψει της επικείμενης εξόδου της από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενδεχομένως αποβλέπει στο να ασκήσει χρέη τοποτηρητή εντός της περιμέτρου.

Μάλιστα, με δεδομένη την στάση απομονωτισμού που ακολουθούν το τελευταίο διάστημα οι ΗΠΑ, τέτοιου είδους δηλώσεις καλλιεργούν τους ισχυρισμούς που θέτουν τη Μεγάλη Βρετανία σε θέση διεθνούς παρατηρητή.

Από την άλλη πλευρά, η αναφορά στο ρόλο της Ρωσίας ενδυναμώνει τις θεωρίες περί επανάκτησης της θέσης ισχύος και του κομβικού γεωπολιτικού ρόλου που κατέχει η χώρα σε περιοχές πέραν της μετά σοβιετικής περιφέρειας.

Η παρουσία της Ρωσίας στη Λιβύη, αλλά και η Σύνοδος του Βερολίνου επισφραγίζουν για ακόμη μια φορά τα λεγόμενα περί αναζωπύρωσης του διεθνούς στάτους της Μόσχας στο διεθνές στερέωμα.

Μάλιστα, η προσωπική επιτυχία του Βλαντιμίρ Πούτιν να συνδέσει το πρόσωπό του με το εθνικό συμφέρον της χώρας, του, επιτρέπει μέσα από τις ενέργειές του να υποδεικνύει τις τάσεις και τις διαθέσεις του κράτους.

Το στιγμιότυπο της καθιερωμένης “οικογενειακής” φωτογράφησης, στην οποία ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να καθυστερεί εντέχνως να παραταχθεί στη γραμμή με τους υπόλοιπους ηγέτες, αποτελεί μια ευφυή στρατηγική επιλογή από μέρους του Προέδρου, μέσα από την οποία επιδιώκεται να αναδειχθεί ο κομβικός ρόλο που διαδραματίζει η χώρα του επί των διεθνών ζητημάτων.

Παρά το γεγονός πως οι επίσημες αποφάσεις είθισται να λαμβάνονται στη διάρκεια των συνδιασκέψεων, η διπλωματία ασκείται και ξεδιπλώνεται με ποικίλους τρόπους.

Η απουσία των ηγετών της Λιβύης από την “οικογενειακή” φωτογράφιση μιας Συνόδου που εκπροσωπεί την ειρήνη, σε κάθε περίπτωση, προκαλεί προβληματισμούς και ερωτηματικά σχετικά με το αν οι προσπάθειες που υλοποιούνται, τελικά επιτύχουν την ουσιαστική και μακρά κατάπαυση των εχθροπραξιών, ή αντίθετα αν αποσκοπούν στο να καταστεί το, κατ’ ευφημισμόν, λιβυκό κράτος μια περιοχή άσκησης ισχύος και επιρροής αντίπαλων δυνάμεων.

Τέλος, παρά το γεγονός πως ο Τούρκος Πρόεδρος χαρακτήρισε εποικοδομητικό τον ρόλο της Άγκυρας στη Σύνοδο του Βερολίνου, είναι προφανές πως το γειτονικό κράτος εξακολουθεί να προσανατολίζεται βάσει ιδιοτελών επιδιώξεων και κατευθυντήριων αρχών. Η αποστολή σύρων μαχητών στα πεδία της Λιβύης, σκιαγραφεί για ακόμη μια φορά τις επιθετικές και μαξιμαλιστικές διαθέσεις της χώρας στη λεκάνη της Μεσογείου.

Με εξαίρεση τον Μάικ Πομπέο, ο οποίος έκανε αναφορά στην ανάγκη απομάκρυνσης των ξένων δυνάμεων από τη Λιβύη, υποδεικνύοντας κατά κύριο λόγο μισθοφορικές ομάδες που προέρχονται από τον πάλαι ποτέ στρατηγικό αντίπαλο των ΗΠΑ, ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν εκείνος που εξέφρασε ανοιχτά την επιθυμία απομάκρυνσης των επιστρατευμένων από την Τουρκία Σύρων μισθοφόρων.

Σε γενικές γραμμές, η Σύνοδος του Βερολίνου, ως μέρος της συνολικής κρίσης που βιώνει η Λιβύη τα τελευταία χρόνια, επισφραγίζει την έντονη ανησυχία περί αποπροσανατολισμού των στρατηγικών βλέψεων εντός της ευρωπαϊκής ηπείρου, γεγονός που επιτρέπει σε τρίτους δρώντες να υποδαυλίζουν έτι περισσότερο τη στενότερη σύγκλιση σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ Η εξ ανάγκης -και Λιβύης- προσαρμογή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής Μαθήματα προσανατολισμού και απογαλακτισμού για την ελληνική εξωτερική πολιτική