Τέλος εποχής στη Λατινική Αμερική;

16:48 1/1/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Πως θα είναι το αύριο στις χώρες της Λατινικής Αμερικής; Πως θα βρει το 2016 την Βενεζουέλα, την Κούβα και την Αργεντινή;

Η HuffPost Greece ήρθε σε επικοινωνία με τον Δημήτρη Καλτσώνη, επ. καθηγητή Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο ο οποίος μας έδωσε απαντήσεις:

Η ιδιότυπη συγκατοίκηση στη Βενεζουέλα

Στη Βενεζουέλα η ήττα των δυνάμεων του τσαβισμού στις βουλευτικές εκλογές μετά από 15 χρόνια δείχνει ότι αυτό το μοντέλο διαχείρισης έφτασε στα όριά του. Το σύστημα βέβαια είναι

προεδρικό και άρα ο Μαδούρο κρατά ακόμη τα ηνία.

Αν πράγματι ο Μαδούρο τολμήσει να ρζοσπαστικοποιήσει την οικονομική του πολιτική και να αλλάξει συθέμελα το διεφθαρμένο κράτος, τότε μπορεί να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη τους

H εθνικοποίηση του πετρελαίου έδωσε τη δυνατότητα στις κυβερνήσεις Τσάβες να ασκήσουν μια κοινωνική πολιτική που μείωσε τους δείκτες φτώχειας στο μισό. Το νέο Σύνταγμα έδωσε επίσης δυνατότητες δημοκρατικής συμμετοχής στον πληθυσμό σε βαθμό άγνωστο ως τώρα για χώρα της Λ. Αμερικής.

Ωστόσο, ο τρόπος αυτός αναδιανομής πλούτου έχει περιορισμένο ορίζοντα. Η διεθνής οικονομική κρίση, η πίεση των ΗΠΑ και μέρους της εγχώριας ολιγαρχίας, η πτώση των τιμών του πετρελαίου οδήγησαν σε οικονομικά προβλήματα, όχι όμως ακόμη σε πλήρες αδιέξοδο. Εκτός αυτών, φαινόμενα διαφθοράς παρουσιάστηκαν στα κυβερνητικά κλιμάκια μια και φαίνεται πως η λογική του κρατικού γραφειοκρατικού μηχανισμού αφομοίωσε κάποια από τα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος. Όλα αυτά προκάλεσαν την ιδιότυπη συγκατοίκηση που προέκυψε από τις εκλογές της 6ης Νοεμβρίου: η προεδρία στους τσαβιστές, η Εθνοσυνέλευση στην αντιπολίτευση.

Ο πρόεδρος Μαδούρο αναφέρθηκε πρόσφατα στην ανάγκη δημιουργίας “νέας οικονομικής βάσης” η οποία θα αποτελέσει το θεμέλιο της διατήρησης και διεύρυνσης των κοινωνικών κατακτήσεων. Σημαίνει αυτό ένα νέο γύρο εθνικοποιήσεων και αναδιανομής πλούτου; Θα τολμήσει; Η αλήθεια είναι ότι στις τελευταίες εκλογές οι δυνάμεις του τσαβισμού έχασαν εκατομμύρια ψήφους. Αυτές όμως δεν διοχετεύτηκαν στη συντηρητική αντιπολίτευση αλλά στην αποχή. Αν πράγματι ο Μαδούρο τολμήσει να ρζοσπαστικοποιήσει την οικονομική του πολιτική και να αλλάξει συθέμελα το διεφθαρμένο κράτος, τότε μπορεί να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη τους.

Αν όχι, η αντιπολίτευση θα τον ανατρέψει πιθανότατα μέσα στο 2016. Σε αυτή την περίπτωση ο κύκλος θα κλείσει για να ξανανοίξει λίγο αργότερα όταν θα σωρευθεί η λαϊκή δυσαρέσκεια από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική που επαγγέλλεται η σημερινή αντιπολίτευση. Δεν μπορεί να αποκλειστεί μια εμβάθυνση της ριζοσπαστικοποίησης του λαϊκού παράγοντα.

Στην Αργεντινή, ένα από τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης είναι η υποτίμηση του νομίσματός της κατά 42% έναντι του δολαρίου. Η εξέλιξη αυτή, που θα πλήξει άμεσα τα λαϊκά στρώματα και ιδίως τους μισθωτούς, θα ευνοήσει την ολιγαρχία του αγροτοεξαγωγικού τομέα

Η Αργεντινή σε επικίνδυνη τροχιά

Στην Αργεντινή, ένα από τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης είναι η υποτίμηση του νομίσματός της κατά 42% έναντι του δολαρίου. Η εξέλιξη αυτή, που θα πλήξει άμεσα τα λαϊκά στρώματα και ιδίως τους μισθωτούς, θα ευνοήσει την ολιγαρχία του αγροτοεξαγωγικού τομέα. Μην ξεχνάμε ότι 30 μόνο επιχειρήσεις πραγματοποιούν το 65% των εξαγωγών της Αργεντινής.

Μια δεύτερη συνέπεια της οικονομικής πολιτικής του νέου προέδρου θα είναι ο υπερδανεισμός. Γι' αυτό, η Αργεντινή σύντομα θα βρεθεί στην κατάσταση που οδήγησε στην κρίση και στην εξέγερση. Ο νέος πρόεδρος υπόσχεται βέβαια πως δεν θα ιδιωτικοποιήσει τις επιχειρήσεις εκείνες που εθνικοποίησε η προηγούμενη κυβέρνηση και πως δεν θα θίξει τις κοινωνικές κατακτήσεις που θεμελίωσαν οι προκάτοχες κυβερνήσεις. Κάτι τέτοιο είναι απίθανο να τηρηθεί, τουλάχιστον στο σύνολό του. Επομένως, πρέπει να αναμένουμε μεσοπρόθεσμα την ένταση των αντιδράσεων των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων και μακροπρόθεσμα ακόμη και των μεσαίων στρωμάτων.

Η οικονομική πολιτική της Κούβας έχει δώσει θετικούς καρπούς με ετήσια αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 4% και με άνοδο του μέσου μισθού φέτος κατά 24%. Περικλείει βέβαια μεγάλους κινδύνους για τη σταθερότητα του καθεστώτος

Το οικονομικό διακύβευμα της Κούβας

Η Κούβα ακολουθεί μια οικονομική πολιτική συντεταγμένου παραπέρα ανοίγματος στη συνεργασία με ξένες επιχειρήσεις και στον ιδιωτικό τομέα ιδίως με τη μορφή επιχειρήσεων αυτοαπασχολουμένων αλλά και συνεταιρισμών αυτοαπασχολουμένων. Ήδη, η πολιτική αυτή έχει δώσει θετικούς καρπούς με ετήσια αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 4% και με άνοδο του μέσου μισθού φέτος κατά 24%. Η οικονομική αυτή πολιτική, που είναι σε μεγάλο βαθμό αναγκαστική, περικλείει βέβαια μεγάλους κινδύνους για τη σταθερότητα του καθεστώτος καθώς ευνοεί την ανάπτυξη κοινωνικών συμφερόντων που κινούνται στην καπιταλιστική λογική. Αυτό θα ισχύσει ιδίως αν αυτό το κλίμα επιδράσει σε τμήματα του κυβερνώντος κόμματος.

Τελικά, υπάρχει συντηρητική στροφή στη Λ. Αμερική;

Ναι, με μια έννοια υπάρχει. Είναι ξεκάθαρο: από τις εκλογές στην Αργεντινή, στη Βενεζουέλα, τις εξελίξεις στη Βραζιλία διαφαίνεται το τέλος ενός κύκλου προοδευτικών κυβερνήσεων στη Λ. Αμερική. Καθώς δεν χαρακτηρίζονταν όλες από το ίδιο βάθος αλλαγών, οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν πιθανά θα πάρουν διαφορετικούς δρόμους.

Το πολιτικό τοπίο θα παραμείνει ρευστό, με δεδομένη μάλιστα τη διεθνή οικονομική κρίση και την ένταση των αντιθέσεων των μεγάλων δυνάμεων για αναδιανομή των ζωνών επιρροής. Ο διαφαινόμενος συντηρητικός κύκλος, που μόλις αρχίζει να απλώνεται, θα δώσει μοιραία, αργά ή γρήγορα, τη θέση του σε μια νέα όξυνση των κοινωνικών και πολιτικών αντιθέσεων και, σε κάποιες περιπτώσεις, σε μια νέα ριζοσπαστικοποίηση.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.