Τι ακριβώς είναι αυτά τα υπνικά τραντάγματα που κάνει το σώμα μας λίγο πριν κοιμηθεί

16:03 20/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενοχλητικό όταν επιτέλους κατορθώνουμε να μας πάρει ο ύπνος, μόνο και μόνο για να ξυπνήσουμε λίγες στιγμές αργότερα από το σώμα μας να τραντάζεται σα να έχουμε βάλει το δάχτυλό μας σε μια πρίζα.

(Στην πραγματικότητα το να ξαπλώνουμε δίπλα σε κάποιον του οποίου η ακούσια κίνηση τραντάζει και τον/την σύντροφό μας κι εμάς είναι μάλλον λίγο πιο ενοχλητικό). 

Υπνικός ή υπναγωγικός σπασμός είναι ένα ακούσιο τίναγμα (γνωστό και ως μυοκλονική κρίση ή μυοκλονικός σπασμός) το οποίο συμβαίνει όταν κάποιος μεταβαίνει σε κατάσταση υπναγωγίας. Συχνά περιγράφεται ως ένα ηλεκτρικό

σοκ ή αίσθηση ότι πέφτει κάποιος από μεγάλο ύψος και μπορεί να κάνει κάποιον να τιναχτεί από το κρεβάτι. Οι υπνικοί σπασμοί βιώνονται από σχεδόν όλους τους ανθρώπους όταν κοιμούνται κουρασμένοι ή όταν κάνουν ανήσυχο ύπνο.

Τέλος πάντων: Γιατί συμβαίνει αυτό; 

Ο δρ Νας Φατίχ, ερευνητής νευροεπιστήμης και γενετικής στο University College του Λονδίνου, εξήγησε σε έναν reel του Instagram ότι «μπορεί να οφείλεται στο ότι ο εγκέφαλός μας προσπαθεί να μας σώσει».

Το φαινόμενο, γνωστό ως υπνικά τραντάγματα (ή έναρξη ύπνου), είναι «ξαφνικές ακούσιες μυϊκές συσπάσεις που συμβαίνουν όταν ο εγκέφαλος και το σώμα σας διασταυρώνονται κατά τη μετάβασή σας στον ύπνο», είπε.

Συνήθως βιώνουμε το τράνταγμα μαζί με μια ψευδαίσθηση πτώσης ή ένα ζωντανό όνειρο – και πιστεύεται ότι το 60-70% του γενικού πληθυσμού το βιώνει.

Και γιατί συμβαίνει αυτό; 

Ο Δρ Φατίχ λέει «δεν γνωρίζουμε πλήρως» αλλά πρότεινε ότι θα μπορούσε να είναι «ένα κατάλοιπο από τότε που οι πρόγονοί μας κοιμόντουσαν σε δέντρα ή μέρη που βρίσκονταν σε υψόμετρο».

«Ο εγκέφαλός μας παρερμηνεύει τη χαλάρωση κατά τη διάρκεια του ύπνου μας ως πτώση από κάτι, συστολή των μυών ”για να ... πιάσουμε τον εαυτό μας” και να αποτρέψουμε μια πτώση», προσθέτει.

Μια άλλη συναρπαστική θεωρία είναι ότι οι σπασμωδικές κινήσεις είναι ο τρόπος δοκιμής του σώματος για να δει αν έχει ξεκινήσει η υπνική παράλυση.

Όπως εξήγησε η επιστημονική συγγραφέας Αντα Μακβίν σε ένα άρθρο για το Πανεπιστήμιο McGill: «Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM το σώμα παραλύει για να εμποδίσει εκείνον που ονειρεύεται να πραγματοποιήσει τα όνειρά του.

«Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι τα υπνικά τραντάγματα συμβαίνουν όταν ο εγκέφαλος στέλνει ηλεκτρικά σήματα στους μύες για να ελέγξει για αυτή την παράλυση, αλλά δεν έχει παρουσιαστεί εντελώς».

Σύμφωνα με το Medical News Today, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να βιώσουμε υπνικά τραντάγματα, όπως

υπερβολική κούραση,
διεγερτικά (καφεΐνη, νικοτίνη κ.λπ.)
στρες και άγχος

Ή όπως το θέτει ο δρ Φατίχ: «Οτιδήποτε κρατά τον εγκέφαλό μας σε αυξημένη κατάσταση εγρήγορσης μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες να βιώσουμε αυτό το τράνταγμα».

Είναι επικίνδυνο; 

Τα υπνικά τραντάγματα είναι πολύ κοινά και, για τους περισσότερους ανθρώπους, είναι «αρκετά καλοήθη», αναφέρει ο νευροεπιστήμονας.

Αλλά αν διαπιστώσουμε ότι ο ύπνος μας επηρεάζεται δραματικά από αυτά (δηλαδή προκαλεί αϋπνία), είναι σημαντικό να μιλήσουμε με έναν γιατρό που μπορεί να είναι σε θέση να συνταγογραφήσει φάρμακα για να μας βοηθήσει.

Το Sleep Charity προτείνει ότι εάν η αίσθηση του τρέμουλου συνοδεύεται επίσης από σωματικό τραυματισμό, ενούρηση ή σύγχυση κατά το ξύπνημα, είναι καλύτερο να το ελέγξουμε με έναν ειδικό.