Το γάλα και η διατροφική του αξία

13:47 26/3/2015 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το μητρικό γάλα είναι η πρώτη τροφή που καταναλώνει ο άνθρωπος από την στιγμή που θα έρθει στη ζωή κι όχι τυχαία, αφού η φύση έχει καταφέρει να χωρέσει σε αυτό πλήθος θρεπτικών συστατικών μέσα της. Mπορεί ο θηλασμός να διαρκεί λίγους μόνο μήνες ωστόσο η φύση φρόντισε να μας παρέχει την πολύτιμη αυτή τροφή και από άλλες πηγές όπως το αγελαδινό, πρόβειο, κατσικίσιο γάλα. Η Εύη Κρεμμύδα, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, μιλά στην HuffPost Greece για τη θρεπτική αξία του γάλακτος και τι πρέπει να κάνει κάποιος που έχει δυσανεξία στη λακτόζη.

Θρεπτικά συστατικά
Το γάλα αποτελεί εξαιρετικό συνδυασμό

όλων των μακροθρεπτικών συστατικών, όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος μαζί, σε άριστη αναλογία μεταξύ τους και σε βαθμό απόλυτα ισορροπημένο. Οι υδαντάνθρακες αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας για το ανθρώπινο σώμα, ενισχύονται από το λίπος και ολοκληρώνονται με τις πρωτεΐνες, το κύριο δομικό συστατικό του ανθρώπινου σώματος. Επισπρόσθετα, το γάλα συμπληρώνει τις ημερήσιες ανάγκες μας σε νερό σε συνδυασμό με άλλα υγρά, όπως είναι οι χυμοί, ο καφές, τα αφεψήματα κλπ.

Τα διατροφικά οφέλη του γάλακτος δεν σταματούν εδώ. Το γάλα αποτελεί καλή διαιτητική πηγή της βιταμίνης Α, με κύριες λειτουργίες αυτή της όρασης και την προάσπιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ακόμη, είναι πλούσιο σε ριβοφλαβίνη και νιασίνη, βιταμίνες του συμπέγματος Β, αλλά και σε παντοθενικό οξύ,και βιοτίνη, όλα μικροθρεπτικά συστατικά που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό της ενέργειας του κυττάρου. Το γάλα έχει επίσης πολύ μικρή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, από την οποία ένα μέρος χάνεται με την παστερίωση. Η ιδιότητα, όμως, που έχει κάνει το γάλα ευρέως γνωστό είναι η υψηλή του περιεκτικότητά του σε ασβέστιο με τη συνακόλουθη υψηλή βιοδιαθεσιμότητά του. Το τελευταίο αναφέρεται στον βαθμό απορρόφησής του, που είναι υψηλότερος στα γαλακτοκομικά προϊόντα και ειδικά στο γάλα, σε αντίθεση με τις άλλες καλές πηγές ασβεστίου. Το ασβέστιο είναι το πιο διαδεδομένο από όλα τα μεταλλικά στοιχεία στον ανθρώπινο οργανισμό και ο κύριος ρόλος του έγκειται στη δόμηση των οστών και των δοντιών.

Ωστόσο, ο ρόλος του ενισχύεται σημαντικά αφού το ασβέστιο είναι ακόμη απαραίτητο στην πήξη του αίματος, στη λειτουργία του νευρικού συστήματος αλλά και του μεταβολισμού. Επίσης δομικό συστατικό των οστών και των δοντιών, αλλά και των κυτταρικών μεμβρανών αποτελεί ο φώσφορος, καλή πηγή του οποίου αποτελεί το γάλα. Το μικροθρεπτικό προφίλ του γάλακτος ολοκληρώνεται με την αυξημένη περιεκτικότητα αυτού σε κάλιο, μέταλλο σημαντικό για την οξεοβασική ισορροπία των κυττάρων και τη διατήρηση του καρδιακού παλμού.

Δυσανεξία στη λακτόζη
Τι συμβαίνει, όμως, με εκείνους που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη; Υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων, αρκετά μεγάλη, που διαθέτουν μειωμένα επίπεδα λακτάσης, δηλαδή του ενζύμου που διασπά την λακτόζη του γάλακτος σε γλυκόζη και γαλακτόζη.

Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι συνήθως κληρονομική και τα συμπτώματα αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της εφηβικής ή ενήλικης ζωής μας. Επίσης, μερικές φορές το λεπτό έντερο σταματά να παράγει λακτάση μετά από επεισόδια οξείας λοίμωξης ή νόσου ή λόγω βλάβης του από φάρμακα. Σπάνια έχει αυτοσωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα. Τα συμπτώματα κυμαίνονται από ελαφρούς πόνους, μετεωρισμό και αέρια, μέχρι οξείς κοιλιακούς πόνους και διάρροια λίγη ώρα μετά την κατανάλωση λακτόζης . Σε αυτές τις περιπτώσεις συστήνεται η αποφυγή του αγελαδινού γάλακτος και η αντικατάστασή του από επεξεργασμένα προϊόντα με λιγότερη λακτόζη.

Εναλλακτικές τροφές αντί για γάλα
Οι εναλλακτικές πηγές των θρεπτικών συστατικών του γάλακτος δεν είναι λίγες. Έτσι, καλές πηγές ασβεστίου αποτελούν το γιαούρτι, τα τυριά, τα μικρά ψαράκια που τρώγονται με το κόκκαλο, τα όσπρια και πολλά πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι και τα διάφορα χόρτα. Φώσφορο προσφέρουν ακόμη τα ψάρια, το αβγό, οι ξηροί καρποί και τα δημητριακά ολικής άλεσης. Τέλος, όλα τα φρέσκα τρόφιμα είναι πλούσιες πηγές καλίου.