Το μυστικό της «Εναστρης Νύχτας» του Βαν Γκογκ - Η κρυμμένη επιστήμη πίσω από το αριστούργημα

07:14 20/9/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το σπουδαίο έργο «Εναστρη Νύχτα» του Βίνσεντ Βαν Γκογκ, ένα δημιούργημα του 1889.

Το αστραφτερό φως των αστεριών και τα στροβιλιζόμενα σύννεφα της «Εναστρης Νύχτας» (Τhe Starry Night) του Βίνσεντ Βαν Γκογκ πιστεύεται ότι αντανακλούν την ταραχώδη ψυχική κατάσταση του καλλιτέχνη όταν ζωγράφισε το σπουδαίο έργο το 1889.

Αλλά τώρα μια νέα

ανάλυση από φυσικούς με έδρα την Κίνα και τη Γαλλία δείχνει ότι ο Ολλανδός ζωγράφος είχε μια βαθιά, ενστικτώδη κατανόηση της μαθηματικής δομής της τυρβώδους ροής.

Ως συνηθισμένο φυσικό φαινόμενο που παρατηρείται στα ρευστά - στο κινούμενο νερό, στα ωκεάνια ρεύματα, στη ροή αίματος, στα διογκούμενα σύννεφα μιας καταιγίδας και αλλού - η τυρβώδης ροή είναι χαοτική, καθώς σχηματίζονται μεγαλύτεροι στροβιλισμοί ή δίνες και διασπώνται σε μικρότερους.

Μπορεί να φαίνεται τυχαίο στον περιστασιακό παρατηρητή, αλλά οι αναταράξεις ακολουθούν ένα διαδοχικό μοτίβο που μπορεί να μελετηθεί και, τουλάχιστον εν μέρει, να εξηγηθεί χρησιμοποιώντας μαθηματικές εξισώσεις.

Επισκέπτες στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MOMA) της Νέας Υόρκης φωτογραφίζουν την «Εναστρη Νύχτα» του Βαν Γκογκ - 19 Νοεμβρίου 2023

«Φανταστείτε ότι στέκεστε σε μια γέφυρα και παρακολουθείτε το ποτάμι να κυλάει. Θα δείτε στροβιλισμούς στην επιφάνεια, και αυτοί οι στροβιλισμοί δεν είναι τυχαίοι. Τακτοποιούνται σε συγκεκριμένα μοτίβα και αυτά τα είδη μοτίβων μπορούν να προβλεφθούν από φυσικούς νόμους», εξήγησε ο Γιονγσιάνγκ Χουάνγκ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο επιστημονικό περιοδικό Physics of Fluids.

Η «Εναστρη Νύχτα» είναι ένας πίνακας ελαιογραφίας σε καμβά που, όπως σημειώνει η μελέτη, απεικονίζει τη θέα λίγο πριν την ανατολή του ηλίου από το παράθυρο του δωματίου του καλλιτέχνη σε άσυλο του Σεν-Ρεμί-ντε-Προβάνς, στη νότια Γαλλία. Ο Βαν Γκογκ είχε πάει αυτοβούλως εκεί αφού ακρωτηρίασε το αριστερό του αυτί.

Η επιστήμη πίσω από την τέχνη

Χρησιμοποιώντας μια ψηφιακή εικόνα του πίνακα, ο Χουάνγκ και οι συνεργάτες του εξέτασαν την κλίμακα των 14 κύριων στροβιλιζόμενων σχημάτων του για να καταλάβουν εάν ευθυγραμμίζονται με φυσικές θεωρίες που περιγράφουν τη μεταφορά ενέργειας από δίνες μεγάλης σε μικρής κλίμακας καθώς συγκρούονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Η ατμοσφαιρική κίνηση του ζωγραφισμένου ουρανού δεν μπορεί να μετρηθεί άμεσα, έτσι οι ερευνητές μέτρησαν με ακρίβεια τις πινελιές και συνέκριναν το μέγεθος των πινελιών με τις μαθηματικές κλίμακες από τις θεωρίες αναταράξεων. 

Ανακάλυψαν ότι τα μεγέθη των 14 στροβιλισμών ή δίνων στο «The Starry Night», και η σχετική απόσταση και η έντασή τους, ακολουθούν έναν φυσικό νόμο που διέπει τη δυναμική των ρευστών, γνωστή ως «θεωρία αναταράξεων του Κολμογκόροφ». (Στη δεκαετία του 1940, ο Σοβιετικός μαθηματικός Αντρέι Κολμογκόροφ περιέγραψε τη μαθηματική σχέση μεταξύ των διακυμάνσεων στην ταχύτητα μιας ροής και του ρυθμού με τον οποίο διαχέεται η ενέργειά της).

Η «Εναστρη Νύχτα» σε χωράφι στη Βοσνία -14 Σεπτεμβρίου 2024  

Η επιστημονική ομάδα ανακάλυψε επίσης ότι η βαφή, στη μικρότερη κλίμακα, αναμιγνύεται με κάποιους στροβίλους στο φόντο με τρόπο που προβλέπεται από τη θεωρία αναταράξεων, ακολουθώντας ένα στατιστικό μοτίβο γνωστό ως κλιμάκωση Batchelor (Η κλιμάκωση του Batchelor αντιπροσωπεύει μαθηματικά τον τρόπο με τον οποίο μικρά σωματίδια, όπως τα φύκια στον ωκεανό ή κόκκοι σκόνης στον άνεμο, αναμειγνύονται παθητικά γύρω από την τυρβώδη ροή).

Μια καταπληκτική σύμπτωση

Ο Χουάνγκ λέει ότι ο Βαν Γκογκ δεν γνώριζε τέτοιες εξισώσεις, αλλά πιθανότατα πέρασε πολύ χρόνο παρατηρώντας τις αναταράξεις στη φύση. «Νομίζω ότι αυτή η φυσική σχέση πρέπει να ήταν ενσωματωμένη στο μυαλό του, για αυτό όταν έκανε αυτόν τον διάσημο πίνακα ″Έναστρη Νύχτα″ μιμήθηκε την πραγματική ροή», υπογραμμίζει.

Η ομάδα μελέτης πραγματοποίησε την ίδια ανάλυση και εντόπισε το ίδιο φαινόμενο σε δύο άλλες εικόνες, η μία έναν πίνακα, « Αλυσίδα Pier, Μπράιτον », που δημιουργήθηκε από τον Βρετανό καλλιτέχνη John Constable το 1826-7, και η άλλη μια φωτογραφία της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας του Δία . λήφθηκε από το διαστημόπλοιο Voyager 1 της NASA στις 5 Μαρτίου 1979.

«Σε αντίθεση με το «The Starry Night», αυτός ο πίνακας στερείται σαφώς καθορισμένων μοτίβων στροβιλισμού, αλλά τα σύννεφα είναι πλούσια σε δομές με διαφορετικές κλίμακες, που μοιάζουν με αυτές που βλέπουμε συχνά στον ουρανό», σημείωσε η μελέτη για το έργο τέχνης του Constable.

Το εξαιρετικά δημοφιλές έργο τέχνης εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη ενώ έχει γίνει αναπαράστασή του Lego, drones και ντόμινο.

Αναπαράσταση της «Εναστρης Νύχτας» με τουβλάκια Lego - Λονδίνο, 5 Μαρτίου 2024.

Οι επιστήμονες προσπαθούσαν πολύ καιρό να περιγράψουν την τυρβώδη ροή στη δυναμική των ρευστών με τρόπο που θα τους επέτρεπε να προβλέψουν το φαινόμενο και μια πλήρης εξήγηση παραμένει ένα μυστήριο της φυσικής. Μια διεξοδική κατανόηση θα βοηθούσε στην πρόγνωση του καιρού, στις αναταράξεις των πτήσεων και σε πολλές άλλες διαδικασίες.

«Ακόμα και μετά από περισσότερα από 100 χρόνια μελέτης, δεν ξέρουμε καν πώς να ορίσουμε αυτό το περίπλοκο φαινόμενο», επισημαίνει ο Χουάνγκ. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό, αλλά  εξαιρετικά δύσκολο» προσθέτει.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗΗρώδειο: Μια βραδιά - ύμνος για την προσφορά στον συνάνθρωποΕθνικό Θέατρο: Τι θα δούμε τη νέα σεζόν - Ο Γιάννης Μόσχος παραδίδει τη σκυτάληΚυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων

(με πληροφορίες από CNN)