Ξέφυγε από εργαστήριο;

08:18 4/7/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

To Wuhan Institute of Virology στην Κίνα όπου διάφοροι υποστηρίζουν πως είναι το σημείο μηδέν απ΄όπου ξεκίνησε ο κορονοϊός. Φωτογραφία από το 2021 όταν το επισκέφθηκαν επιθεωρητές του ΠΟΥ.

O τίτλος, φέρνει στο νου τον Covid-19. Αυτό το θέμα λοιπόν να αναπτύξω. Τελικά, τα δεδομένα τι μας λένε για την πηγή του συγκεκριμένου κορωνοιού; Σε γενικές γραμμές, δύο απόψεις έχουν επικρατήσει, η μία είναι ότι «πέρασε» στον άνθρωπο μέσω ενός ενδιάμεσου ξενιστή (παγκολίνος;) από μία αγορά τροφίμων και η άλλη, από ένα εργαστήριο

Ιολογίας. Τα δύο αυτά μέρη έχουν απόσταση 30 χιλιομέτρων, μεταξύ τους. Η κοντινή απόσταση των δύο πιθανών hotspot ή ground zero, όπως λέγεται, πυροδοτεί μία πληθώρα εικασιών.  

Καταρχάς, θα πρέπει πρώτα να αναλύσουμε την βιολογία του ιού και μετά να δούμε από που προήλθε. Θα ήταν παράλογο να κινηθούμε αντίθετα, διότι αυτό θα δήλωνε έλλειψη αντικειμενικότητας. Ο COVID-19 λοιπόν μοιάζει πολύ με τον SARS-CoV (96% ομοιότητα), έναν παλαιότερο κορωνοιό που το 2004 έγινε ενδημικός και εξαφανίστηκε τόσο ξαφνικά όσο και εμφανίστηκε.

Το ίδιο ισχύει και με τον MERS-CoV που εμφανίστηκε στην Μέση Ανατολή (2012) και μεταπήδησε από τις καμήλες στον άνθρωπο (ας μην αναφέρουμε τον τρόπο). Ο COVID-19 έχει τέσσερα γένη (άλφα, βήτα, γάμμα και δέλτα) και εφόσον γονιδιακά μοιάζει με το SARS-CoV, ονομάστηκε και SARS-CoV-2 [1].

Οι προγενέστεροι κορωνοιοί είχαν ενδημικό χαρακτήρα, ενώ Ο COVID-19 είχε πανδημικό.

Παραθέτω τα δύο πιο πιθανά σενάρια.

Ο COVID-19 μεταπήδησε στον άνθρωπο, ύστερα από μία φυσική μετάλλαξη που υπέστη μέσα σε ένα ξενιστή

Η φυσική αυτή μετάλλαξη είναι η εξαιρετική ικανότητα του ιού να προσδεθεί στον κυτταρικό υποδοχέα human-like angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2). Ο υποδοχέας ACE2 ουσιαστικά υπάρχει σχεδόν σε όλα τα κύτταρα του ανθρωπίνου σώματος. Έτσι ο COVID-19 δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας αναπνευστικός ιός, μονάχα. Μπορεί να πλήξει οποιοδήποτε όργανο του σώματος (όπως παρατηρήθηκε και εμπειρικά).

Η συγκεκριμένη μετάλλαξη επέτρεψε στην spike glycoprotein (S-glycoprotein) του ιού να προσδένεται στον υποδοχέα ACE2. Η ομοιότητα του ιού με άλλους κορωνοιούς που βρέθηκαν σε νυχτερίδες (Rhinolophus affinis) είναι στο 96%. Κατά συνέπεια, ένας πρόδρομος ιός πέρασε από μία νυχτερίδα σε έναν ενδιάμεσο ξενιστή (για παράδειγμα ένα φίδι ή παγκολίνο), μεταλλάχθηκε και μετά μεταπήδησε/φαγώθηκε σε/από έναν άνθρωπο.

Στην εικόνα 1 [2], τα κόκκινα βέλη, δείχνουν τα κουτάκια (αμινοξέα) σημειώνοντας πόσο σχέση με εκείνον σε νυχτερίδα, και σε εκείνον που απομονώθηκε από στους πρώτους ασθενείς που μολύνθηκαν με COVID-19. (Εάν υπάρχουν απορίες, προφανώς και μπορείτε να στείλετε ερωτήσεις στο blog, στο τέλος του άρθρου).

.

Τον πανδημικό του χαρακτήρα μπορεί φυσικά, ο COVID-19, να τον απέκτησε και μέσα από επιμόλυνση από άνθρωπο σε άνθρωπο. Παρατηρήθηκε, τελικά ότι όντως αυτό συνέβη με τις παραλλαγές του ιού (Δέλτα, Όμικρον κλπ).

Ο COVID-19 μεταπήδησε στον άνθρωπο, ύστερα από μία φυσική μετάλλαξη που έλαβε χώρα σε εργαστήριο

Και όχι σε οποιοδήποτε εργαστήριο! Αλλά στο Wuhan Institute of Virology. Είναι γεγονός ότι ο SARS-CoV είναι αντικείμενο πειραματικής μελέτης από το 2004. Εδώ, χρειάζεται μία επεξήγηση του πώς μελετάει κανείς ιούς στο εργαστήριο.

Ένας ιός δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς το ξενιστή του, δηλαδή χωρίς τα κύτταρα που μπορεί να επιμολύνει. Συνεπώς, θα πρέπει να υπάρχουν καλλιέργειες των κυττάρων-ξενιστών που ο SARS-CoV-2 θα πρέπει να επιμολύνει με επιτυχία. Αυτές οι καλλιέργειες είναι πεπερασμένες και κάθε μερικές ημέρες θα πρέπει τα κύτταρα-ξενιστές να ανανεώνονται με καινούργια.

Κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, ο ιός αποκτά νέες μεταλλάξεις. Όμως, οι συγκεκριμένες μεταλλάξεις, που οδήγησαν τον SARS-CoV-2 να εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη, θα μπορούσαν να λάβουν χώρα μονάχα ως «προσαρμογές επιβίωσης» απέναντι σε ένα ανοσοποιητικό σύστημα, κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί σε ένα εργαστήριο.

Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι προήλθε, ο SARS-CoV-2, μέσω ενός ξενιστή; Η απάντηση είναι όχι. Όμως, τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η πιθανότητα να έχει προέλθει από ένα εργαστήριο είναι μικρή, αλλά όχι αμελητέα. Το ίδιο ισχύει και για την πιθανότητα να επιβιβαστεί κανείς σε ένα αεροπλάνο που πιθανά θα εκραγεί εν ώρα πτήσης (βλέπε ταινία Final Destination). 

Το βασικό όμως ερώτημά μας είναι, έχει σημασία από που προήλθε ο COVID-19;

Προσωπικά, θα προτιμούσα να είχε «ξεφύγει» από ένα εργαστήριο, παρότι τα δεδομένα τείνουν προς την άλλη κατεύθυνση. Ο λόγος είναι (στο δικό μου μυαλό), εκείνος του ελέγχου. Εάν μονάχα ο άνθρωπος μπορεί να κατασκευάσει ιούς που μπορούν να μολύνουν τον παγκόσμιο ανθρώπινο πληθυσμό μέσα σε δύο μήνες, προφανώς θα μπορεί να «χτίσει» και άμυνες έναντι μίας μορφής βιολογικού όπλου που πιθανά θα εμφανιστεί στο άμεσο μέλλον.

Έαν όμως υπάρχουν μολυσματικοί παράγοντες, άγνωστοι σε εμάς, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να «ξυπνήσουν», τότε ο επόμενος COVID δεν θα είναι τόσο αθώος.    

1. Alanagreh, L., F. Alzoughool, and M. Atoum, The Human Coronavirus Disease COVID-19: Its Origin, Characteristics, and Insights into Potential Drugs and Its Mechanisms. Pathogens, 2020. 9(5).

2. Andersen, K.G., et al., The proximal origin of SARS-CoV-2. Nat Med, 2020. 26(4): p. 450-452.