Υγιαίνετε!

07:48 4/3/2018 - Πηγή: Huffington Post Greece

Από τα βάθη των αιώνων, οι Έλληνες και χαιρετούν και αποχαιρετούν τους φίλους τους ευχόμενοι «καλή Υγεία». Παλιότερα με την ευχή «Υγιαίνετε» η οποία εξελίχτηκε σε «γεια σας» δηλαδή «στην υγεία σας». Δεν νομίζω να υπάρχει σε άλλον λαό χαιρετισμός με στόχο την υγεία. Μπορεί να κάνω λάθος, πάντως απ′ όσο ξέρω δεν τον έχω ακούσει ούτε στα γαλλικά ούτε στα αγγλικά. Το «πίνω στην υγειά σου», συνήθως με κρασί, θα το βρούμε σε πολλές χώρες. Στην Ελλάδα συνηθίζεται και με νερό!

Μιλάμε για την τέταρτη από τις

μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και ιδιαίτερα ο Ελληνικός πληθυσμός. Στο υπέρμετρο πρόβλημα «Υγεία» ο μόνος που δεν φταίει βέβαια είναι ο ιατρικός κόσμος. Τα δύο σκέλη του ελληνικού προβλήματος είναι η έλλειψη μέσων στην Κοινωνική Ασφάλιση και η εμπορική εκμετάλλευση ασθενών παρόλο που δεν έχουν κάλυψη από ασφαλιστικές εταιρίες.

Σήμερα, χάρη στην ραγδαία ανάπτυξη των πανεπιστημιακών σχολών, το επίπεδο της ιατρικής είναι πολύ υψηλό σε όλες τις «βιομηχανικές χώρες» (όπως αποκαλούνται) συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Το έχω διαπιστώσει και προσωπικά από μερικά επεισόδια ιατρικής περίθαλψης. Οι προκλήσεις στις ανάγκες της Υγείας, όπως το βλέπουμε γύρω μας, έχουν άλλο ένα θετικό σκέλος. Τις ταχύτατες εξελίξεις στον τομέα των ερευνών, των ανακαλύψεων και της κυκλοφορίας των πληροφοριών. Αποτέλεσμα: ποτέ ο μέσος Έλληνας πολίτης δεν είχε τόσο πολύ συνειδητοποιήσει τις ιατρικές του ανάγκες. Σαν Υπεύθυνος του Προγράμματος της ΕΡΤ, μαζί με το «Παρασκήνιο» είχα βάλει άλλοτε στο Πρόγραμμα, για πρώτη φορά μια Ιατρική εκπομπή («Ένας Γιατρός Μεταξύ μας»). Μια λίαν ενδιαφέρουσα και σήμερα ιατρική εκπομπή στην ΕΡΤ επιβεβαιώνει τις ανάγκες που θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι πολίτες σχετικά με την υγεία τους. Όμως το κόστος της αντιμετώπισης των αναγκών αυτών είναι αδύνατο να καλυφθεί φυσιολογικά.

Στη Γαλλία το έλλειμμα της κοινωνικής ασφάλισης πλησιάζει τα 50 δισεκατομμύρια Ευρώ. Καμιά χώρα, από όσο γνωρίζουμε, δεν έχει ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της Δημόσιας Υγείας. Στη Γαλλία μειώνονται συνεχώς τα δικαιώματα της δωρεάν ασφάλισης και αυξάνουν ταυτόχρονα οι «παράλληλες» ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες καθώς και τα ασφάλιστρά τους. «Παράλληλες» γιατί αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν τα ποσά που «κόβεται» από την Κοινωνική Ασφάλιση.

Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι πολύ οξύτερο βέβαια. Ωστόσο, στη γνωστή οικονομική κατάσταση που βρίσκονται κράτος και πληθυσμός, μόνο η 100% δωρεάν ιατρική περίθαλψη μπορεί να ισχύσει. Αυτό θα πρέπει να το καταλάβει και η «Ιερά Εξέτασις» των Βρυξελλών. Οι Βεζύριδες του «Ευρωγκρούπ» θα πρέπει να αναλάβουν να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες υγείας του ελληνικού λαού. Πράγμα που μπορεί να γίνει και με μια σοβαρή ελάφρυνση του Χρέους. Ο άνθρωπος, Έλληνας ή μη, όλα μπορεί να τα υποστεί εκτός από την αρρώστια. Ο Ομπάμα που το είχε αντιληφθεί βρήκε τρόπο να λύσει το πιο επείγον στάδιο τουλάχιστον. Το γνώρισα από κοντά. Βρίσκομαι στην Ουάσιγκτον για λόγους επαγγελματικούς. Και έχω ένα πρόβλημα υγείας αρκετά ανησυχαστικό. Ρωτώ πού είναι το κοντινότερο νοσοκομείο και μου δείχνουν μια κλινική που ήταν στην άλλη γωνία. Μπαίνω μέσα, με παραλαμβάνει ένας νοσοκόμος, με οδηγεί στο ιατρείο, γίνεται η εξέταση και ρωτώ που πρέπει να πληρώσω. Πουθενά, μου είπαν, εδώ όλες οι εξετάσεις είναι δωρεάν. Ο οιοσδήποτε μπορεί να μπει και να βγει χωρίς να πληρώσει!

Δεν βλέπω τι άλλο μπορεί να λειτουργήσει στην Ελλάδα αυτήν την στιγμή. Και χωρίς καμιά γραφειοκρατία. Λειτουργεί αναμφίβολα σε ένα βαθμό. Τα μέσα και τα ιατρεία της δημόσιας υγείας είναι πασίγνωστα. Και άλλο τόσο είναι γνωστό ότι δεν επαρκούν. Δεν νομίζω ότι συμφέρει στους Ευρωπαίους συνεταίρους μας να δουν την Ελλάδα ολόκληρη να μεταβάλλεται σε ένα απέραντο νοσοκομείο, χωρίς κρεβάτια, χωρίς γιατρούς, χωρίς νοσοκόμες, χωρίς τεχνικό και φαρμακευτικό εξοπλισμό. Παλαιότερα είχαμε τα «πακέτα Ντελόρ» για την γεωργία. Ήρθε η στιγμή να τα έχουμε και για την Υγεία. Που κι′ αυτή έχει πτωχεύσει μαζί με ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού.

Το πρόβλημα Υγεία είχε αντιμετωπιστεί από τους πιο παλιούς πολιτισμούς, τόσο στην πρόληψη όσο και στην θεραπεία. Και θα ’λεγα περισσότερο στην πρόληψη γιατί οι γνώσεις της εποχής δεν επέτρεπαν ικανή θεραπευτική άσκηση.

Στην Ελληνική αρχαιότητα, η υγεία είχε θεοποιηθεί και η ιατρική ιδιαίτερα είχε αναπτυχθεί με γοργούς ρυθμούς. Η θεά της πρόληψης ήταν η Υγεία και της θεραπείας ο πατέρας της ο Ασκληπιός. Από τη μεριά του ο Ιπποκράτης συμβούλευε σωματική άσκηση και υγιεινή τροφή. Ο μέγας αυτός ιατρός, που χρησιμοποίησε την ακρόαση των οργάνων του σώματος που μελέτησε την ανατομία και χειρουργούσε, είναι αυτός που έγραψε τον Όρκο του Ιατρικού Ήθους που διατηρείται μέχρι σήμερα. Την σωματική άσκηση που συμβούλευαν οι αρχαίοι γιατροί την είχαν αναλάβει τα Γυμναστήρια. Δεν ήταν μόνο ένα μικρό ποσοστό των νέων που σύχναζαν εκεί, όπως σήμερα, αλλά το σύνολο της νεολαίας. Ως προς τα εδέσματα, γνωρίζουμε αρκετά. Λίγο ως πολύ ήταν υγιεινά.

Αλλά σε περίοδο οικονομικής κρίσης θα δούμε και στην αρχαιότητα την φτώχεια να επανέρχεται. Έχουμε ένα αποκαλυπτικό απόσπασμα από άγνωστο έργο του κωμικού ποιητή Άλεξι, που περιγράφει με αρκετή ειρωνεία το γεύμα των φτωχών, σε μια εποχή που η Αθήνα είχε αρχίσει να χάνει την λάμψη της. Την οποία θα αντικαταστήσουν τα αγάλματα του γυναικείου γυμνού αρχίζοντας από την Αφροδίτη του Πραξιτέλη. (1) Ιδού το σατιρικό μπλουζ του Άλεξι:

Το Πιάτο του Φτωχού

Φτωχός ο άντρας μου φτωχιά κι′ εγώ,

γριά η κακομοίρα, με κόρη και με γιο

και με τη δούλα αυτήν εδώ την προκομμένη,

πέντε είμαστε οι καημένοι.

Μονάχα οι τρεις μας απόψε θα δειπνήσουν.

Οι άλλοι δυο μαζί μας θα καθίσουν,

θα μας κοιτούν και λίγο αλεύρι θα τσιμπήσουν.

Χωρίς μια λύρα, τη μοίρα μας θρηνούμε

που δεν έχουμε τίποτα να φάμε και να πιούμε.

Κοιτάξτε κάτωχροι πώς γίναμε, σ′ όλο μας το σώμα,

από την ασιτία κοιτάξτε πώς αλλάξαμε χρώμα.

Κι′ αν θέλετε να μάθετε ποιο είναι το μενού

και ρωτάτε τι τρώμε και πώς ζούμε, ιδού:

Κουκιά και πασατέμπο, λούπινα και κρεμμύδια,

μπιζέλια και τζιτζίκια, ρίζες και βελανίδια,

φραγκόσυκα, ρεβίθια και - χάρη στην Κυβέλη - (2)

της Παναγιάς τα σύκα που άλλος κανείς δε θέλει.

(Μετάφραση Ρ.Μ.)

(1) Βλ. ″Οι Μεταμορφώσεις της Αφροδίτης” του Ρ.Μ. (Εκδ. Γαβρηλίδη)

(2) Η Κυρά Κυβέλη, η Πανάγια Μητέρα των Θεών, λατρεύονταν και σαν προστάτιδα της φτωχολογιάς. Για την ποία το κρέας, τα ψάρια, το τυρί, οι ελιές, οι φακές, το μέλι και το ταχίνι ήταν πανάκριβα. Το αλεύρι δινόταν με το δελτίο. Τα σύκα δεν τα έτρωγε κανείς. Ίσως γιατί οι περισσότερες συκιές, το κατεξοχήν δέντρο της Κυβέλης, ήταν ιερές. Για τους σημερινούς Έλληνες μαζί με τα ιερά ελάχιστα είναι και τα ανίερα τρόφιμα.