Το «Homeland» πρότεινε την… απόλυση Τραμπ – Πόσο πιθανή είναι σύμφωνα με το Σύνταγμα των ΗΠΑ

08:29 26/4/2018 - Πηγή: altsantiri

Επιμέλεια: Αντώνης Ρηγόπουλος

Η προεδρεία του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ έχει ήδη ξεπεράσει το ένα έτος, όμως οι εντάσεις που έχει προκαλέσει ο εκκεντρικός βαθύπλουτος πολιτικός είναι πολλαπλάσιες.

Υποσχέσεις που δεν τήρησε, δηλώσεις που… «πήγαν στραβά», απαράδεκτα tweets που εξέθεσαν ολόκληρη τη χώρα, γκάφες στις σχέσεις του με τους ομολόγους του, πρωτοφανείς επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων, μια μεγάλη δικαστική περιπέτεια που τον εμπλέκει με τον «εχθρό»

των ΗΠΑ Βλάντιμιρ Πούτιν και σεξουαλικά σκάνδαλα είναι λίγα μόνο από τα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τους συμβούλους του, την ίδια την κυβέρνησή του, τα στελέχη του κόμματός του, την αντιπολίτευση και συνεπώς ολόκληρη τη χώρα.

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της προεδρίας του, είναι πολλές οι αναλύσεις δημοσιογράφων, νομικών και πολιτικών αναλυτών που αφορούν τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε δυνητικά να απομακρυνθεί από τη θέση του ένας πρόεδρος και τις δικλείδες ασφαλείας που προβλέπει το αμερικανικό Σύνταγμα για μια τέτοια περίπτωση.

Μάλιστα, η ιδέα της απομάκρυνσης του αμφιλεγόμενου πολιτικού από την ανώτατη θέση που κατέχει, φαίνεται ότι απασχολεί όλο και περισσότερους, αφού στο 11ο επεισόδιο του 7ου κύκλου της πολύ δημοφιλούς σειράς “Homeland”, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μόλις ημέρες, η σειρά εντάσσει στην πλοκή της και αναλύει μια τέτοια περίπτωση, «φωτογραφίζοντας» ουσιαστικά τον σημερινό πρόεδρο των ΗΠΑ και, ίσως, κάνοντας μια συγκαλυμμένη «πρόταση» στο αμερικανικό κοινό.

Ποιες είναι όμως οι περιπτώσεις στις οποίες δικαιολογείται από το αμερικανικό σύνταγμα μια ενδεχόμενη απομάκρυνση του αμερικανού προέδρου; Τι μας «διδάσκει» η ιστορία των ΗΠΑ; Πόσο πιθανό είναι να δούμε τον Τραμπ να… απολύεται;

Σκίτσο του Jeffrey Smith για το περιοδικό New York

Το… ελλειπές Σύνταγμα των ΗΠΑ

Πριν από έξι δεκαετίες τα διάφορα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε ο τότε πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, προκάλεσε μια σημαντική συζήτηση για το θέμα στο αμερικανικό κογκρέσο, καθώς το σύνταγμα μέχρι τότε δεν προέβλεπε σαφώς την μετάβαση της εξουσίας στην περίπτωση ένας πρόεδρος να αδυνατεί να εκτελέσει τα καθήκοντά του.

Ωστόσο, μόλις το 1963, και ύστερα από τη δολοφονία του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι ψηφίστηκε από το κογκρέσο η 25η Τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ, η οποία προέβλεπε πλέον μια σειρά διαδικασιών για την αναπλήρωση ενός προέδρου σε περίπτωση θανάτου, προσωρινής ή μόνιμης απομάκρυνσης, παραίτησης ή ανικανότητας.

Άλλωστε όταν πέθανε ο Κένεντι, ο νέος Πρόεδρος (μέχρι τότε Αντιπρόεδρος) Λίντον Τζόνσον, ήταν γνωστό ότι αντιμετώπιζε ζητήματα υγείας. Οι επόμενοι δύο στη σειρά της διαδοχής ήταν ο 71χρονος πρόεδρος της Βουλής John McCormack και ο 86χρονος προσωρινός πρόεδρος της Γερουσίας Carl Hayden.

Η πρώτη εφαρμογή της 25ης τροποποίησης έγινε το 1973, όταν ο Αντιπρόεδρος του Προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, Σπίρο Άγκνιου παραιτήθηκε εν μέσω ενός σκανδάλου φοροδιαφυγής.

Ένα χρόνο αργότερα, ήταν η σειρά του ίδιου του προέδρου Νίξον να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο αποπομπής του ύστερα από τη δημοσιοποίηση του σκανδάλου Watergate και τις κατηγορίες που αντιμετώπισε για παρακώλυση της Δικαιοσύνης, κατάχρηση εξουσίας και ασέβεια προς το Κογκρέσο.

Ο Νίξον παραιτήθηκε και ο νέος του Αντιπρόεδρος Τζέραλντ Φορντ χρίστηκε 38ος Πρόεδρος των ΗΠΑ υπό την πρόβλεψη της 25ης Τροποποίησης.

«Φεύγεις ή σε διώχνουμε»

Η 25η Τροποποίηση δίνει στον κάθε πρόεδρο τη δυνατότητα να αποχωρήσει εθελοντικά από τη θέση του, δηλώνοντας έγγραφα ότι δεν είναι ικανός να εκτελέσει την εξουσία και τις αρμοδιότητές του. Όμως μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια σοβαρή ένδειξη ότι ο πρόεδρος Τραμπ αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας τόσο σοβαρά που να τον εμποδίζουν να εκτελέσει τα καθήκοντά του.

Μπορούν λοιπόν να τον καθαιρέσουν;

Για να συμβεί αυτό, σύμφωνα με το Σύνταγμα, θα πρέπει να κατηγορηθεί και να κριθεί ένοχος για «προδοσία, χρηματισμό ή άλλα υψηλά εγκλήματα ή πλημμελήματα».

O πρόεδρος Τραμπ, εδώ και αρκετούς μήνες αντιμετωπίζει μια δύσκολη δικαστική διαμάχη σχετικά με την ενδεχόμενη σχέση της προεκλογικής του καμπάνιας με τη ρωσική κυβέρνηση. Ο ίδιος ακόμη δεν έχει κατηγορηθεί, ωστόσο το γεγονός ότι αρκετά στελέχη της καμπάνιας του έχουν δηλώσει ή αποδειχτεί ένοχα, δείχνει ότι ο Πρόεδρος θα μπορούσε σύντομα να βρεθεί στο εδώλιο του κατηγορουμένου, εφόσον η Βουλή και η Γερουσία κρίνουν ότι οι κατηγορίες εναντίον του θα πρέπει να διερευνηθούν δικαστικά.

Σε περίπτωση που ο Τραμπ κατηγορηθεί και αρνηθεί να παραιτηθεί τότε το βάρος θα πέσει στη Βουλή ώστε να αποφασίσει αν θα πρέπει ο πρόεδρος να δικαστεί. Συνεπώς οι πολιτικές και κομματικές ισορροπίες παίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη διαδικασία.

Πάντως αυτή δε θα είναι μια πρωτόγνωρη διαδικασία. Το 1998 ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον (Δημοκρατικό Κόμμα), εν μέσω του σεξουαλικού σκανδάλου Λεβίνσκι κατηγορήθηκε από τη Βουλή (ελεγχόμενη από πλειοψηφία Ρεπουμπλικανών) για ψευδορκία και παρακώλυση της δικαιοσύνης. Όμως δύο μήνες αργότερα, η Γερουσία τον απάλλαξε από τις κατηγορίες.

Το σύνθετο πολιτειακό αμερικανικό σύστημα πάντως προβλέπει ότι χρειάζεται η πλειοψηφία τόσο της Γερουσίας όσο και της Βουλής των Αντιπροσώπων για να οδηγηθεί τελικά ένας πρόεδρος στη δικαιοσύνη.

Η περίπτωση της αποπομπής

Αρκετοί αναλυτές πάντως τονίζουν ότι αντι να κατηγορηθεί και να οδηγηθεί στο δικαστήριο, ο Τραμπ, μέσω της 25ης Τροποποίησης θα μπορούσε και να αποπεμφθεί.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη του Αντιπροέδρου και της πλειοψηφίας του Κογκρέσου ή του υπουργικού συμβουλίου. Στην περίπτωση που αυτή η συμφωνία επιτευχθεί, τότε αποστέλλεται γραπτή δήλωση προς τους προέδρους της Γερουσίας και της Βουλής, στην οποία αναφέρεται ότι ο Πρόεδρος δεν είναι ικανός να επιτελέσει τα καθήκοντά του και ότι ο Αντιπρόεδρος αναλαμβάνει άμεσα τα τις εξουσίες ως προσωρινός υπηρεσιακός Πρόεδρος.

Η πρόβλεψη αφορά την περίπτωση όπου ο πρόεδρος είναι ανίκανος σωματικά ή διανοητικά να επιτελέσει τα καθήκοντά του, όπως συνέβη στην περίπτωση του προέδρου Γούντροου Ουίλσον όταν έπαθε εγκεφαλικό το 1919.

Η περίπτωση, όμως, του Τραμπ δεν είναι τέτοια. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη δεν έχει γίνει για να απομακρύνονται πρόσωπα που κρίνονται ως «ανεύθυνα». Μια τέτοια εφαρμογή του θα μπορούσε, υποστηρίζουν οι αναλυτές, να υπονομεύσουν τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας.

Άλλωστε, ακόμα και αν ο Αντιπρόεδρος συμφωνούσε με την πλειοψηφία του υπουργικού συμβουλίου και κινηθούν εναντίον ενός προέδρου που δεν είναι αντικειμενικά ανίκανος, βασιζόμενοι στην 25η Τροποποίηση, τότε αναμένεται να προκύψει ένα ακόμη σημαντικό και πρωτόγνωρο για τις ΗΠΑ πρόβλημα, καθώς κάτι τέτοιο θα «άνοιγε την πόρτα» για κατηγορίες περί πολιτικών πραξικοπημάτων.

Πηγή: theconversation.com