Είναι χρυσός η σιωπή;-Ο Τραμπ, ο Αντετοκούμπο και ο ...Καντέρ

10:16 16/11/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Τον περασμένο Σεπτέμβρη, έγινε γνωστό ότι ο Νορβηγός ποδοσφαιριστής της Ρόζεμποργκ Όλε Σέτερ αρνήθηκε να πάρει μεταγραφή σε ομάδα του Ισραήλ, διότι, όπως δήλωσε δεν ήθελε να μπουν «ματωμένα χρήματα στο λογαριασμό του».

Τις παραμονές των Προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, ο Πρόεδρος Τράμπ (τότε ήταν ακόμα υποψήφιος), στη διάρκεια ομιλίας του στο Μιλγουόκι είπε στους συγκεντρωμένους: «Έχετε πολύ καλή ομάδα στο μπάσκετ. Αλλά, πείτε μου: Ποιος είναι ποιο Έλληνας; Ο Έλληνας ή εγώ; Θα έλεγα ότι είμαστε το ίδιο, σωστά;». Θέλησε με αυτόν τον

τρόπο να πει στο κοινό του ότι λόγω του χρώματος του δέρματος, ο Γιάννης Αντετοκούμπο είναι λιγότερο Έλληνας από εκείνον. Ανεξαρτήτως σχολιασμού του περιεχομένου της ομιλίας του, ο Τραμπ επιχείρησε να χρησιμοποιήσει τον Γιάννη, για να τον εντάξει στο πλαίσιο του πολιτικού του λόγου.

Όταν κλήθηκε να σχολιάσει τις δηλώσεις του Τραμπ, ο Αντετοκούμπο, είπε: «Δεν έχω ακούσει τις δηλώσεις του. Δεν παρακολουθώ τόσο πολύ την πολιτική και από το λίγο που βλέπω προσπαθώ να κρατώ τις απόψεις μου για μένα και την οικογένειά μου. Είμαι εδώ για να παίζω μπάσκετ και να απαντώ σε μπασκετικές ερωτήσεις. Εύχομαι καλή τύχη και στους δύο υποψήφιους». Επί της ουσίας, απέφυγε να απαντήσει σε ένα θέμα που τον έθιγε προσωπικά. Τήρησε μία στάση ουδετερότητας, η οποία, όμως, στο τέλος της ημέρας, συνιστά ξεκάθαρη πολιτική επιλογή.

Διαφορετική στάση, υπό άλλες πολύ πιο δύσκολες περιστάσεις, για τον ίδιο και την οικογένειά του είχε κρατήσει ένας Τούρκος καλαθοσφαιριστής του ΝΒΑ. Τον Ιανουάριο του 2023, ο Ερντογάν είχε επικηρύξει τον Ενές Καντέρ. Ο «Σουλτάνος» υποσχέθηκε αμοιβή 530 χιλιάδων δολαρίων, για όποιον θα έδινε πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψή του Καντέρ, επειδή είχε κάνεI δηλώσεις κατά του Τούρκου Προέδρου και τον επέκρινε ως υπεύθυνο για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Μάλιστα, το Υπουργείο Εσωτερικών της γειτονικής χώρας, εξέδωσε τη «Λίστα Καταζητούμενων Τρομοκρατών», στην οποία συγκαταλεγόταν και ο 30χρονος παίκτης του NBA, με την κατηγορία ότι είναι μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης.

Και στην περίπτωση του Γιάννη και στην περίπτωση του Καντέρ, βρισκόμαστε μπροστά σε δύο περιπτώσεις παικτών, με διαφορετική στάση απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν γύρω τους…

Ένα ματς με μία μόνο διάσταση;

Την περασμένη Πέμπτη, στο Stade de France έγινε ο αγώνας μεταξύ των εθνικών ομάδων της Γαλλίας και του Ισραήλ. Ο προπονητής των «τρικολόρ» Ντιντιέ Ντεσάμπ δήλωσε ότι θα ήθελε το ματς να παραμείνει στη διάσταση που έχει, δηλαδή ένας απλός ποδοσφαιρικός αγώνας. Άραγε, ένα ματς το οποίο διεξάχθηκε σε ένα στάδιο – στρατόπεδο, με τέσσερις χιλιάδες αστυνομικούς και στρατιώτες να φυλάνε ολόκληρο το Παρίσι και άλλους δυόμιση χιλιάδες ανθρώπους της Ασφάλειας, να βρίσκονται παραταγμένοι σε διπλή περίμετρο ασφαλείας γύρω από το γήπεδο, μπορεί να έχει μία μόνο διάσταση και δη ποδοσφαιρική;

Τα γεγονότα του Άμστερνταμ

Την περασμένη εβδομάδα, ο Άγιαξ φιλοξένησε στο Άμστερνταμ την Μακάμπι του Τελ-Αβίβ, στο πλαίσιο του Europa League. Μετά τη λήξη του αγώνα στο κέντρο της ολλανδικής πόλης σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια ανάμεσα στους φιλοξενούμενους οπαδούς και τις μουσουλμανικές κοινότητες, που επί 48 ώρες είχαν υποστεί τις προκλήσεις των Ισραηλινών, οι οποίοι έσκιζαν και έκαιγαν παλαιστινιακές σημαίες, τραγουδούσαν ναζιστικά (!) τραγούδια, έβριζαν τους Άραβες και δεν τήρησαν. καν, την ενός λεπτού σιγή που τηρήθηκε για τα θύματα της μεγάλης πλημμύρας στη Βαλένθια, που προηγήθηκε του αγώνα.

Έχοντας υπόψη εκείνα τα επεισόδια, η OYEΦΑ και οι γαλλικές αρχές αποφάσισαν ο αγώνας της Γαλλίας και του Ισραήλ να γίνει με περιορισμένο αριθμό οπαδών. Προφανώς, είναι διαφορετικό να αποδοκιμάζουν τον Νετανιάχου μόλις 16.611 φίλαθλοι, αντί 80.000 που είναι η χωρητικότητα του Stade de France. Μέσω της δήθεν ουδετερότητας και η ΟΥΕΦΑ και η Γαλλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και ο Ντεσάμπ πήραν θέση: να προστατεύσουν τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ.

Όπως, παρά τις εκκλήσεις της ΚΑΕ Παναθηναϊκός να απομονωθεί το μπάσκετ από την πολιτική, οι φίλοι του Παναθηναϊκού και οι οργανωμένοι οπαδοί και παλαιστινιακές σημαίες σήκωσαν στον αγώνα της ομάδας τους κατά της Μακάμπι και ένα τεράστιο πανό: «Σταματήστε τη γενοκτονία», ανάρτησαν και το είχαν ανοιγμένο σε όλη τη διάρκεια του αγώνα. Η προστασία που προσέφερε η πράσινη ΚΑΕ στους Ισραηλινούς έπεσε στο κενό…

Η ιδέα ενός αθλητισμού που υπάρχει μέσα σε μία γυάλα, αποστειρωμένη από οτιδήποτε συμβαίνει στην κοινωνία και την πολιτική είναι πολύ βολική. Το ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ, οι Ολυμπιακοί Αγώνες ή οι διεθνείς διοργανώσεις φέρνουν αρκετά χρήματα στους διοργανωτές. Γεμίζουν τα ταμεία. Θα ήταν πολύ ευχάριστο αν αυτή η εισροή κεφαλαίων γινόταν αβρόχοις ποσί. Χωρίς, δηλαδή, να ενοχλούνται κάποιοι από τις αντιδράσεις κατά του πολέμου, της βίας, των γενοκτονιών, του ρατσισμού. Λένε ότι «η σιωπή είναι χρυσός». Στη συγκεκριμένη περίπτωση, κάποιοι θέλουν έναν αθλητισμό που να φέρνει χρυσό, σιωπηρά, χωρίς η αθλητική κοινότητα να παίρνει θέση για όσα συμβαίνουν γύρω της.

Τα παιδιά στην κερκίδα

Είναι, πλέον, πολλά τα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. «Τα παιδιά στην κερκίδα» δεν μπορεί να τα σταματήσει κάποιος. Δεν μπορεί να τα λογοκρίνει. Το γήπεδο έχει την ιδιότητα να πολλαπλασιάζει τον ήχο της φωνής των ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτόν, είτε ως αθλητές, είτε ως φίλαθλοι. Γι’ αυτό και η φωνή τους όχι μόνο δεν μπορεί να καλυφθεί, αλλά αντιθέτως δυναμώνει.

Ο αθλητής δεν είναι απλά ένας επαγγελματίας που ασχολείται με το αγώνισμά του. Για πολλούς ανθρώπους λειτουργεί ως πρότυπο συμπεριφοράς και αγωνιστικής και κοινωνικο-πολιτικής. Όσα πιο σπουδαίος είσαι στον αγωνιστικό χώρο, τόσο μεγαλύτερη είναι και η επιρροή σου σε όλα τα πεδία. Οι κορυφαίοι αθλητές χρησιμοποιούνται ή – έστω – αξιοποιείται, προκειμένου να αυξηθούν οι πωλήσεις διάφορων προϊόντων. Αυτό είναι μέρος του επαγγέλματός τους. Ταυτόχρονα, όμως, έχουν και έναν κοινωνικό ρόλο. Αν μπορούν να πολλαπλασιάσουν γεωμετρικά τις πωλήσεις ενός αναψυκτικού ή ενός αφρόλουτρου αντίστοιχα μπορούν να διαφοροποιήσουν την κοινωνική συμπεριφορά δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Να τους καταστήσουν κοινωνικά και πολιτικά πολύ πιο ευαίσθητους. Να τους κάνουν ενεργούς πολίτες. Και αυτός ο ρόλος δεν είναι λιγότερο σημαντικός επειδή δεν αποτιμάται σε εκατομμύρια Ευρώ ή Δολάρια. Κάθε άλλο. Γι’ αυτό και κανένας αθλητής δεν μπορεί να τον περιφρονεί.

Προφανώς, κανείς δεν έχει την πρόθεση να κάνει υποδείξεις στον Γιάννη ή στον Ντεσάμπ. Μπορεί όμως, να διαπιστώσει ότι μία διατύπωση του τύπου: «προσπαθώ να κρατώ τις απόψεις μου για μένα και την οικογένειά μου» επιδέχεται συζήτησης. Όχι μόνο γιατί, είναι μία άποψη που διατυπώνεται δημόσια. Ούτε γιατί κάποιος μπορεί να συμφωνεί ή να διαφωνεί με αυτή. Αλλά κυρίως γιατί, η στάση ζωής του Αντετοκούμπο, του Μέσι, του Ρονάλντο ή του Καντέρ λειτουργεί ως πρότυπο για εκατομμύρια ανθρώπους. Άρα, τί πιστεύει ένας μεγάλος αθλητής να μεδώσει στα δισεκατομμύρια των ανθρώπων που τον παρακολουθούν; Το πρότυπο του ανθρώπου που ασχολείται με τη δουλίτσα του και αδιαφορεί εάν οποιοσδήποτε Τραμπ μπορεί να τον διαχωρίσει φυλετικά και να αμφισβητήσει την καταγωγή του; Ή αντιθέτως να προβάλει το πρότυπο ενός ανθρώπου που είναι αναγνωρισμένος στο επάγγελμά του και παρόλο που αμείβεται πλουσιοπάροχα παραμένει ενεργός πολίτης με κοινωνικές και πολιτικές ανησυχίες και ενσυναίσθηση για το τί συμβαίνει γύρω του;

Και περαιτέρω… Αν αθλητές του επιπέδου του Αντετοκούμπο που έχουν τη δύναμη να διαφυλάξουν ή να πολλαπλασιάσουν το χρυσάφι που έχουν συγκεντρώσει κρατάνε παρόμοια «ουδέτερη» στάση, τί θα μπορούσαν να πουν αθλητές χαμηλότερου διαμετρήματος; Πώς θα μπορέσουν αυτοί να κυνηγήσουν τα όνειρά τους, παραμένοντας ενεργοί πολίτες; Ή ακόμα χειρότερα: Αν ο Αντετοκούμπο δεν αντιδρά όταν ο Τραμπ αμφισβητεί την καταγωγή του, πώς θα είχαμε την απαίτηση να αντιδράσει ένας εργάτης κάθε φορά που προσβάλλεται η προσωπικότητά του;

Τον περασμένο Σεπτέμβρη, έγινε γνωστό ότι ο Νορβηγός ποδοσφαιριστής της Ρόζεμποργκ Όλε Σέτερ αρνήθηκε να πάρει μεταγραφή σε ομάδα του Ισραήλ, διότι, όπως δήλωσε δεν ήθελε να μπουν «ματωμένα χρήματα στο λογαριασμό του». Παλαιότερα, ο Μέσι αρνήθηκε να λάβει μέρος σε φιλικό αγώνα της Αργεντινής, με αντίπαλο το Ισραήλ. Προφανώς, ούτε ο Μέσι ούτε (πολύ περισσότερο) ο Σέτερ δε σταμάτησαν τη γενοκτονία των Παλαιστινίων. Έστειλαν όμως, ένα ηχηρό μήνυμα και λειτούργησαν ως πρότυπα.

Καθένας μπορεί να πιστεύει ό,τι θέλει. Να θεωρεί ότι «η σιωπή είναι χρυσός» ή ότι «φέρνει χρυσό». Είναι όμως, σίγουρο ότι και η σιωπή συνιστά πολιτική στάση. Και όποιος δεν το βλέπει ή δε θέλει να το δει, μπορεί να ρίξει μία ματιά στον κόσμο του αθλητισμού. Στον Γιάννη, στον Καντέρ, στον Ντεσάμπ, στον Μέσι ή στον Σέτερ. Υπάρχουν τα παραδείγματα εκείνων που σιωπούν και εκείνων που μιλάνε. Εκείνα που ποτέ δε μένουν σιωπηλά είναι «τα παιδιά στην κερκίδα». Εκείνα, που με τα καλά και τα άσχημά τους, παραμένουν η μόνη ελπίδα.

Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές Μάστερ Αθλητικού Δικαίου και Μάνατζμεντ / Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών – CIES –FIFA

#ΚΩΣΤΑΣ_ΚΑΡΒΟΥΝΑΡΙΔΗΣ