Επιστήμη το 2025: Τα γεγονότα που θα μας απασχολήσουν τη χρονιά που έρχεται

11:44 23/12/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Νέα και επανασχεδιασμένα φάρμακα για την παχυσαρκία, τολμηρές διαστημικές αποστολές και πολιτικές δράσης για το κλίμα είναι μεταξύ των εξελίξεων που θα διαμορφώσουν την έρευνα το 2025, σύμφωνα με το Nature.

Μετά τη δραματική επιτυχία του «θαυματουργού» φαρμάκου Wegovy (σεμαγλουτίδη) και άλλων αγωνιστών υποδοχέα GLP-1 , το 2025 είναι πιθανό να φέρει ένα νέο κύμα θεραπειών που στοχεύουν την παχυσαρκία. Η φαρμακευτική εταιρεία

Eli Lilly θα ολοκληρώσει μια δοκιμή φάσης ΙΙΙ για το χάπι orforglipron, αξιολογώντας τη μακροπρόθεσμη ασφάλειά του σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Το φάρμακο είναι πιο εύκολο να παραχθεί και δυνητικά φθηνότερο από τις υπάρχουσες θεραπείες.

Οι δοκιμές για το φάρμακο τριπλής δράσης της Eli Lilly για την παχυσαρκία, ρετατρουτίδη, θα συνεχιστούν καθ' όλη τη διάρκεια του 2025. Στη δοκιμή φάσης ΙΙ, η ρετατρουτίδη έδειξε πρωτοφανή αποτελεσματικότητα, με τα άτομα με την υψηλότερη δόση να παρουσιάζουν απώλεια βάρους 24,2% σε διάστημα 11 μηνών (τα διαθέσιμα φάρμακα τείνουν να αποδίδουν περίπου απώλεια βάρους 15–20% σε παρόμοια περίοδο). Μια άλλη εταιρεία, η Amgen στην Καλιφόρνια, προετοιμάζει μια δοκιμή φάσης ΙΙΙ για το φάρμακο maritide, το οποίο μπορεί να λαμβάνεται κάθε μήνα στοχεύοντας δύο μονοπάτια που εμπλέκονται στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και στον μεταβολισμό.

Οι ερευνητές θα συνεχίσουν να διερευνούν τις δυνατότητες των αγωνιστών GLP-1 για τη θεραπεία άλλων ασθενειών συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Πάρκινσον, του Αλτσχάιμερ και του εθισμού.

Η χρονιά θα μπορούσε επίσης να σηματοδοτήσει ένα σημείο καμπής στον τρόπο αντιμετώπισης του πόνου. Οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ αναμένεται να ολοκληρώσουν τον Ιανουάριο την αναθεώρηση ενός μη οπιοειδούς παυσίπονου που ονομάζεται σουζετριγίνη. Εάν εγκριθεί, το φάρμακο, που αναπτύχθηκε από την Vertex Pharmaceuticals στη Βοστώνη θα ανήκει στην πρώτη νέα κατηγορία φαρμάκων για τη θεραπεία του οξέος πόνου τα τελευταία 20 χρόνια.

Αναλαμβάνει ο Τραμπ…

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο γραφείο του προέδρου των ΗΠΑ τον Ιανουάριο μπορεί να φέρει σαρωτικές αλλαγές στην αμερικανική επιστήμη με παγκόσμιες επιπτώσεις. Κατά την προηγούμενη θητεία του, ο Τραμπ απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015 , μια διεθνή δέσμευση για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5–2 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ορισμένοι ερευνητές ανησυχούν ότι μπορεί να το κάνει ξανά, όπως και να άρει τους κανονισμούς για το κλίμα για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και αυτοκίνητα.

Ο Τραμπ αναμένεται επίσης να εισαγάγει πολιτικές που έχουν επιπτώσεις στην αναπαραγωγική υγεία και την ιατρική. Η υποψηφιότητά του Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ —γνωστού για τον σκεπτικισμό του απέναντι στα εμβόλια— ως γραμματέα υγείας και ανθρώπινων υπηρεσιών έχει επικριθεί από τους επιστήμονες . Ο διορισμός του δισεκατομμυριούχου Έλον Μασκ ως επικεφαλής ενός συμβουλευτικού σώματος που ονομάζεται Υπουργείο Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας θα μπορούσε να επηρεάσει τους προϋπολογισμούς και το εργατικό δυναμικό των επιστημονικών φορέων. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Τραμπ υποσχέθηκε να ακυρώσει το εκτελεστικό διάταγμα του προέδρου Τζο Μπάιντεν για την τεχνητή νοημοσύνη (A I) , μια κατευθυντήρια γραμμή για την ανάπτυξη της τεχνολογίας AI με ασφάλεια και υπευθυνότητα.

Προετοιμαζόμαστε για πανδημίες;

Τον Μάρτιος του 2025 συμπληρώνονται πέντε χρόνια από την έναρξη της πανδημίας COVID-19, η οποία προκάλεσε εκατομμύρια θανάτους , επέβαλε εκτεταμένα lockdown και ώθησε την ταχεία ανάπτυξη και κυκλοφορία εμβολίων .

Ο κόσμος εξακολουθεί να μαθαίνει πώς να προετοιμάζεται και να προλαμβάνει μελλοντικές πανδημίες αλλά τα κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) έχασαν την αρχική τους προθεσμία τον Ιούνιο του 2024 να συμφωνήσουν σε μια παγκόσμια συνθήκη πανδημίας. Οι συνομιλίες έφτασαν σε αδιέξοδο σχετικά με τους κανόνες για την κοινή χρήση δειγμάτων και γονιδιωματικών αλληλουχιών παθογόνων, αλλά και τεχνολογιών που μπορούν να βοηθήσουν τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος να παράγουν γρήγορα εμβόλια, φάρμακα και κιτ δοκιμών κατά τη διάρκεια πανδημιών. Τα κράτη μέλη στοχεύουν τώρα να οριστικοποιήσουν το κείμενο της συμφωνίας έως τον Μάιο του 2025. Αυτές οι προσπάθειες γίνονται σε μια κρίσιμη στιγμή. Τον Αύγουστο, ο ΠΟΥ ενημέρωσε τη λίστα με τα παθογόνα που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν την επόμενη πανδημία, συμπεριλαμβάνοντας περισσότερους από 30 μικροοργανισμούς, ανάμεσα στους οποίους και οι ιοί που προκαλούν γρίπη Α , δάγγειο πυρετός και mpox .

Ανίχνευση σωματιδίων

Οι σωματιδιακοί φυσικοί ελπίζουν να δουν την διεπιστημονική ερευνητική εγκατάσταση European Spallation Source στο Lund της Σουηδίας, να ξεκινά τη λειτουργία της το 2025, μετά από πάνω από μια δεκαετία κατασκευής. Αυτό το κολοσσιαίο μηχάνημα θα δημιουργήσει παλμούς νετρονίων εκτοξεύοντας μια δέσμη πρωτονίων - επιταχυνόμενη σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός - σε έναν στόχο βαρέων μετάλλων. Οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα νετρόνια για να διερευνήσουν τη δομή των υλικών .

Εν τω μεταξύ, μια λεπτομερής μελέτη σκοπιμότητας για έναν προτεινόμενο υπερεπιταχυντή 17 δισεκατομμυρίων ΗΠΑ στο CERN, στη Γενεύη της Ελβετίας, θα ολοκληρωθεί το 2025. Η μελέτη θα αξιολογήσει το κόστος , τις τεχνικές πτυχές και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κατασκευής ενός επιταχυντή μήκους 91 χιλιομέτρων, του Future Circular Collider (FCC), που προορίζεται να διαδεχθεί τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων. Η έκθεση θα επηρεάσει την τελική απόφαση για τον FCC το 2028.

Μηχανές ανάγνωσης του μυαλού

Το 2025, η Κίνα σχεδιάζει να δοκιμάσει τεχνολογίες διεπαφής εγκεφάλου-υπολογιστή (BCI) που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τα εμφυτεύματα που κατασκευάζονται από την εταιρεία Neuralink του Έλον Μασκ στην Καλιφόρνια. Το Υπουργείο Βιομηχανίας και Πληροφορικής της Κίνας ανακοίνωσε σχέδια για την ανάπτυξη συσκευών BCI για εφαρμογές που κυμαίνονται από την ιατρική αποκατάσταση έως την εικονική πραγματικότητα. Ένα από αυτά τα προϊόντα είναι το NEO, ένα ασύρματο και ελάχιστα επεμβατικό BCI με οκτώ ηλεκτρόδια τοποθετημένα πάνω από τον αισθητικοκινητικό φλοιό του εγκεφάλου, σχεδιασμένο να αποκαθιστά την κίνηση των χεριών σε άτομα με παράλυση. Οι κλινικές δοκιμές για το NEO ξεκίνησαν το 2023 και τα πρώτα αποτελέσματα έδειξαν έναν συμμετέχοντα με τραυματισμό του νωτιαίου μυελού να καταφέρνει να τρώει, να πίνει και να πιάνει αντικείμενα μετά από εννέα μήνες χρήσης του BCI στο σπίτι. Οι ερευνητές πίσω από το NEO σχεδιάζουν να επεκταθούν σε μεγαλύτερες δοκιμές το 2025.

Εξερευνώντας το Σύμπαν

Σε μια ιστορική πρώτη, το 2024 είδε ένα ιδιωτικό διαστημόπλοιο να προσγειώνεται με επιτυχία στη Σελήνη . Τώρα, το 2025 φαίνεται ότι θα είναι μια πολυάσχολη χρονιά για τη σεληνιακή κυκλοφορία. Τον Ιανουάριο, η εταιρεία ispace με έδρα το Τόκιο - η οποία έφτασε δελεαστικά κοντά στο να προσεδαφίσει ένα δικό της σκάφος το 2023 - θα ξεκινήσει την επόμενη απόπειρά της, μια αποστολή που ονομάζεται Venture Moon, η οποία θα μεταφέρει ένα όχημα και ένα micro-rover. Όχι πολύ πίσω, η Intuitive Machines στο Χιούστον του Τέξας, θα στείλει ένα όχημα στον σεληνιακό νότιο πόλο. Το διαστημόπλοιο θα φέρει ένα τρυπάνι πάγου της NASA και φασματόμετρο μάζας για την ανάλυση υλικού που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της Σελήνης. Στο πλαίσιο της ίδιας αποστολής, το διαστημόπλοιο Lunar Trailblazer της NASA θα περιστραφεί γύρω από τη Σελήνη και θα χαρτογραφήσει τα επιφανειακά ύδατά της.

Δύο αποστολές για τη μελέτη του ηλιακού ανέμου (ροές φορτισμένων σωματιδίων από την εξωτερική ατμόσφαιρα του Ήλιου) πρόκειται να εκτοξευθούν το 2025. Ο δορυφόρος SMILE (Solar Wind Magnetosphere Ionosphere Link Explorer), ένα κοινό έργο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) και της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, θα μελετήσει πώς αλληλεπιδρά ο ηλιακός άνεμος με το μαγνητικό πεδίο της Γης . Η αποστολή PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere) της NASA θα κοιτάξει βαθύτερα στην ατμόσφαιρα του Ήλιου, συλλαμβάνοντας τρισδιάστατες εικόνες που πιθανώς να απαντήσουν ερωτήματα για το πώς αυτή η ενέργεια ρέει στο Ηλιακό Σύστημα, κάτι που προβληματίζει τους αστρονόμους εδώ και 60 χρόνια.

Μια άλλη αποστολή της NASA που πρόκειται να εκτοξευθεί το 2025, η SPHEREx (Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer), θα χαρτογραφήσει ολόκληρο τον ουρανό με 102 χρώματα για πρώτη φορά χρησιμοποιώντας κοντινό υπέρυθρο φως. Σε δύο χρόνια, ο δορυφόρος θα συλλέξει δεδομένα για περισσότερους από 450 εκατομμύρια γαλαξίες και πάνω από 100 εκατομμύρια αστέρια στον Γαλαξία μας για να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν την προέλευση του Σύμπαντος.

Η COP γίνεται 30…

Η σύνοδος κορυφής COP30 τον Νοέμβριο του 2025 στο Belém της Βραζιλίας θα σηματοδοτήσει 30 χρόνια συνομιλιών του ΟΗΕ για το κλίμα. Οι χώρες ελπίζουν να οριστικοποιήσουν τις αποφάσεις χρηματοδότησης που δεν έχουν επιλυθεί στη διάσκεψη COP29 του 2024 . Αυτά περιλαμβάνουν τον τρόπο εξασφάλισης 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετήσιας χρηματοδότησης για το κλίμα που δεσμεύεται να στηρίξει τις αναπτυσσόμενες χώρες έως το 2035, ποσά που θα παραδίδονται ως επιχορηγήσεις και όχι ως δάνεια.

Οι διαπραγματεύσεις για μια συνθήκη του ΟΗΕ για τα πλαστικά πρόκειται επίσης να συνεχιστούν, αφού ο τελευταίος γύρος συνομιλιών έληξε χωρίς τελική συμφωνία τον περασμένο Δεκέμβριο. Η συνθήκη επιδιώκει να δημιουργήσει ένα δεσμευτικό διεθνές πλαίσιο για τη ρύθμιση χρήσης των πλαστικών προϊόντων .

Ορατά δάση από το διάστημα

Οι ερευνητές του κλίματος θα έχουν νέες ευκαιρίες να μελετήσουν τα δάση και τις φυσικές καταστροφές με την εκτόξευση δύο δορυφόρων. Η αποστολή NISAR (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar), μια συνεργασία μεταξύ της NASA και του Ινδικού Οργανισμού Διαστημικής Έρευνας, θα χαρτογραφεί σχεδόν όλη την επιφάνεια της γης δύο φορές κάθε 12 ημέρες. Η αποστολή Βιομάζας της ESA, που εκτοξεύεται από το Kourou της Γαλλικής Γουιάνας, θα χρησιμοποιήσει ραντάρ για τη μέτρηση της δασικής βιομάζας και τη μελέτη του ρόλου της στον κύκλο του άνθρακα. Οι παρατηρήσεις από αυτές τις αποστολές θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μελλοντικές συζητήσεις σχετικά με τις δεσμεύσεις για τον τερματισμό της αποψίλωσης των δασών .

#ΕΠΙΣΤΗΜΗ #2025 #ΓΕΓΟΝΟΤΑ