Έτσι θα είναι ο καιρός το φετινό καλοκαίρι - Τα μελτέμια και οι τροπικές νύχτες- Ο κλιματολόγος Σ.Ντάφης μιλά στο DNews

10:49 27/7/2020 - Πηγή: Dikaiologitika

Ο Σταύρος Ντάφης, κλιματολόγος – μετεωρολόγος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, μας δίνει τις παραπάνω και πολλές άλλες απαντήσεις.

Πώς θα συμπεριφερθεί το (υπόλοιπο) φετινό καλοκαίρι

Όπως μας εξηγεί ο κλιματολόγος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, μετά από μια άνοιξη με υψηλότερες θερμοκρασίες από τις κλιματικές τιμές και με ένα επεισόδιο ακραίου καύσωνα τον Μάιο στη χώρα μας,

όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, η θερμοκρασία τον Ιούνιο κυμάνθηκε λίγο κάτω από τα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα και εκδηλώθηκαν πολλές βροχοπτώσεις.

« Ο Ιούλιος μέχρι στιγμής δεν έχει χαρακτηριστεί από ακραίες θερμοκρασίες, με τη μέση τιμή της θερμοκρασίας τις πρώτες εβδομάδες να κυμαίνεται έως και 1°C κάτω από τα κλιματικά επίπεδα. Για το υπόλοιπο του μήνα όμως και στις αρχές Αυγούστου αναμένουμε αισθητή άνοδο της θερμοκρασίας στην Ελλάδα- αυτή την εβδομάδα μάλιστα θα ξεπεράσουμε τους 40°C !

Αυτή την περίοδο μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε ως ένα σύντομο διάλειμμα μέσα στην περίοδο κρίσης του κλίματος που προβλέπεται να συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια.

Όσο για το μελτέμι στο Αιγαίο, μέχρι στιγμής είναι το πιο ισχυρό και παρατεταμένο τουλάχιστον της τελευταίας 10ετίας και φαίνεται ότι θα συνεχίσει να πνέει ισχυρό με παροδική εξασθένηση προς τις τελευταίες ημέρες του μήνα. Οι μεσοπρόθεσμες εκτιμήσεις για την πορεία του καιρού τον Αύγουστο αν και επισφαλείς, δείχνουν γενικά να επικρατεί αίθριος και ζεστός καιρός στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας».

Και τα αυξημένα μελτέμια στο Αιγαίο μέσα στην κλιματική αλλαγή

Όσον αφορά στα μελτέμια που σταδιακά γίνονται ολοένα και σφοδρότερα και πιο παρατεταμένα, σύμφωνα με τον Σ.Ντάφη: «βλέπουμε αλλαγές στην εκδήλωση των ετησίων (μελτέμια), με αύξηση των ημερών με ετησίες στο Αιγαίο και αύξηση της έντασή τους, κάτι αναμενόμενο από επιστημονικές έρευνες της δεκαετίας 2000-2010.

Οι ετησίες επηρεάζονται από βαρομετρικά συστήματα της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ευρώπης, επομένως υπάρχει μια μεταβλητότητα στην εκδήλωσή τους από έτος σε έτος.

Στην αύξηση των ετησίων μπορεί να αποδοθεί και ο μικρότερος ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας στη Νότια Ελλάδα σε σχέση με τη Βόρεια, αλλά, από την άλλη, οι ισχυροί άνεμοι στην Ανατολική και Νότια Ελλάδα αυξάνουν τον αριθμό ημερών με υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών»

Πώς επηρεάζεται η χώρα μας από την κλιματική αλλαγή

Κατά τον Σ.Ντάφη, τα στοιχεία περί υπερθέρμανσης του πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες είναι αμείλικτα και προέρχονται από εκατοντάδες ανεξάρτητες πηγές από όλο τον κόσμο. Όπως εξηγεί ο ίδιος: « Και στη χώρα μας ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας την τελευταία δεκαετία (μετά το 2010) μεγαλώνει συνεχώς τόσο κοντά στο έδαφος που ζει και δραστηριοποιείται ο άνθρωπος, όσο και στην ατμόσφαιρα γενικότερα. Η μέση αύξηση της θερμοκρασίας στο Θησείο μεταξύ 1981-2008 υπολογίστηκε από ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών να είναι 0,6°C.

Και πως υπολογίζοντα οι αλλαγές σε θερμοκρασία και καιρικές συμπεριφορές;

«Χρησιμοποιώντας αριθμητικά μοντέλα βασισμένα σε ατμοσφαιρικές παρατηρήσεις, γνωρίζουμε ότι την τελευταία 10ετία (2010-2019) η μέση ετήσια θερμοκρασία στην περιοχή της Ελλάδας είναι περίπου κατά 0.8°C πιο υψηλή σε σχέση με την περίοδο 1981-2010.

Η μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας παρατηρείται στη Βόρεια Ελλάδα και είναι σχεδόν διπλάσια από την αντίστοιχη στη νότια νησιωτική χώρα, και είναι επίσης μεγαλύτερη το καλοκαίρι από ό,τι στις υπόλοιπες εποχές του έτους σύμφωνα με δεδομένα του Ευρωπαϊκού Μετεωρολογικού Κέντρου».

Σύμφωνα με τον κλιματολόγο, συνεχής αύξηση της θερμοκρασίας παρατηρείται και στα επιφανειακά νερά της Μεσογείου, με την μέση ετήσια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στο Αιγαίο και το Ιόνιο Πέλαγος να έχει αυξηθεί κατά περίπου 1.4°C σε σχέση με το 1981, ρυθμός αύξησης σχεδόν διπλάσιο από αυτόν του υπερκείμενου αέρα.

Παράλληλα έχουν αυξηθεί τα επεισόδια καύσωνα στην Ελλάδα στην ατμόσφαιρα και στη θάλασσα. Οι αλλαγές του κλίματος όμως δεν αφορούν μόνο αλλαγές της θερμοκρασίας αλλά και του ύψους βροχόπτωσης και της διαθέσιμης υγρασίας.

Ερευνητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών δημοσίευσαν το 2019 τα αποτελέσματα ανάλυσης κλιματικών παραμέτρων από παρατηρήσεις στην Ελλάδα τόσο κοντά στο έδαφος όσο και κατακόρυφα στην ατμόσφαιρα. Αφού επιβεβαίωσαν τα αριθμητικά μοντέλα όσον αναφορά την αύξηση της θερμοκρασίας στο σύνολο της τροπόσφαιρας πάνω από την Ελλάδα, έδειξαν ακόμα ότι η αυξημένη εξάτμιση στη Μεσόγειο αυξάνει τα διαθέσιμα ποσά υγρασίας στην ατμόσφαιρα, κυρίως πάνω από τη Νότια Ελλάδα, κάτι που σημαίνει μεγαλύτερα ποσά διαθέσιμης ενέργειας και αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Την ίδια στιγμή, ανεξάρτητες έρευνες Ελλήνων και ξένων ερευνητών έχουν δείξει ότι μειώνονται οι ημέρες εκδήλωσης βροχόπτωσης στην Ελλάδα ενώ αυξάνονται συνεχώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Για παράδειγμα, ολοένα και συχνότερα γίνεται αναφορά ότι ένα μεμονωμένο επεισόδιο βροχής παρήγαγε ύψη βροχής συγκρινόμενα με τον μηνιαίο ή ακόμη και το ετήσιο ύψος βροχής σε μια περιοχή (βλ. για παράδειγμα το περιβόητο παράδειγμα της Μάνδρας).

Aστική θερμονησίδα και νύχτες τροπικές

Τέλος, σημαντική είναι κι η αύξηση των τροπικών νυχτών, δηλαδή των ημερών που η ελάχιστη θερμοκρασία 24ωρου δεν πέφτει κάτω από τους 20°C. Όπως εξηγεί ο Σ.Ντάφης, στις πόλεις όπου ο αστικός ιστός συνεχώς αυξάνεται, μια τέτοια παρατήρηση μπορεί να εξηγηθεί από το φαινόμενο της αστικής θερμονησίδας, κατά το οποίο η θερμοκρασία στο κέντρο μιας πόλης είναι μεγαλύτερη από αυτή των περιοχών που την περιβάλλουν.

« Η αύξηση των τροπικών νυχτών όμως παρατηρείται και σε αγροτικές περιοχές, μακριά από αστικές θερμονησίδες, κάτι που οφείλεται στην υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας» καταλήγει ο ίδιος.