Η επόμενη μέρα για την προοδευτική αλλαγή

06:10 18/2/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Μπορεί οι συνθήκες να μην ώριμες για ένα Λαϊκό Μέτωπο ή να υπάρχουν σοβαρές διαφορές που δεν το επιτρέπουν. Είναι όμως ώριμες οι συνθήκες για έναν αποτελεσματικό συντονισμό, έναν κοινό βηματισμό -στο κοινοβούλιο στις κοινωνικές δράσεις- για πίεση προς την κυβέρνηση.

Η κυρίαρχη κριτική στην Σοσιαλδημοκρατία και στην ευρύτερη Κεντροαριστερά είναι ότι δεν πρέπει να μιλά με τα εργαλεία και τις ιδέες του παρελθόντος. Να έχει μάς λένε σύγχρονες απόψεις. Όμως έχουν κάνει ένα βασικό λάθος σε αυτή την κριτική. Αυτοί που μας τα λένε τάχα μου ότι δεν είναι το «παλιό» είναι οι ίδιοι που εκφράζουν

παλιωμένες σκέψεις. Οι ραγδαίες εξελίξεις έχουν διαμορφώσει νέο τοπίο. Δεν είναι σύγχρονες ιδέες πλέον οι απόψεις ότι το κοινωνικό κράτος είναι μεγάλο και ακριβό, ότι το δημόσιο είναι μόνο γραφειοκρατία, ότι δεν έχουν αξία οι αναδιανεμητικές πολιτικές. Δεν είναι φρέσκιες ιδέες οι απόψεις για συναίνεση στο Κέντρο και η αποδοχή των θέσεων της νεοφιλελεύθερης προσέγγισης. Ούτε ότι οι κοινωνικές μεταβολές έχουν εξαφανίσει τα όρια Αριστεράς και Δεξιάς και το παιχνίδι κρίνεται στις προτάσεις διαχείρισης. Οι ραγδαίες εξελίξεις και το νέο τοπίο βάζουν καινούργια ζητήματα. Την έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων με την ακύρωση του κοινωνικού συμβολαίου. Την απόδραση των κυρίαρχων τάξεων από το δημόσιο και το εθνικό συμφέρον με την αφοσίωση στις μεγάλες παγκόσμιες μητροπόλεις των offshore εταιριών και των κέντρων του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τον «Καπιταλισμό της πλατφόρμας» και την παραβίαση των κανόνων ενημέρωσης. Την κοινωνία της επιτήρησής και την βιοπολιτική για να θυμηθούμε τον Φουκώ. Τις τεχνολογικές μεταβολές που συγκροτούν μια επιβολή πάνω στα ανθρωπιστικά και ουμανιστικά προτάγματα. Τα φαινόμενα συρρίκνωσης της Δημοκρατίας και τα σοβαρά ίχνη ολοκληρωτισμού που επιβεβαιώνουν την περίφημη φράση «ο εκλογικός δρόμος προς τον αυταρχισμό» (Τράμπ, Όρμπαν κλπ) Πρόκειται για μερικούς μόνο τίτλους της νέας κατάστασης πράγματων. Και εδώ πρέπει να προσθέσουμε την νέα ριζοσπαστικοποίηση που οδηγεί στα άκρα μεγάλες κοινωνικές μερίδες. Είτε στην Alt- Right και την μοντέρνα ακροδεξιά είτε στην άρνηση της πολίτικης, στην «εκλογική απεργία» δηλαδή στην αποχή είτε σε στην άρνηση των κομμάτων. Σε αυτά η Κεντροαριστερά πρέπει να έχει απαντήσεις. Με επίκεντρο την υπεράσπιση του Κοινωνικού κράτους, της Δημοκρατίας και των δικαιωμάτων. Με την λογική της Ανοιχτής κοινωνίας. Με την αντιπαράθεση προς την οικονομική ολιγαρχία και την κριτική στις οικονομικές και πολιτικές ελίτ. Στον νέο ΛΕΒΙΑΘΑΝ – μία αόρατη εξουσία του πλούτου-όπως εύστοχα έγραψε ο Κωνσταντίνος Τσουκάλας. Με την προσήλωση στα κοινωνικά κινήματα και στον πλουραλισμό. Σε κάθε περίπτωση με την παραδοχή ότι πρέπει να ξαναδοθούν μείζονες ιδεολογικές μάχες πέρα από τα διλλήματα διαχείρισης όπως υποδεικνύει με τις παρεμβάσεις του ο Αντώνης Λιάκος.

Αυτή η οπτική σημαίνει στα «καθ’ ημάς» έναν σοβαρό αναστοχασμό των δυνάμεων που έχουν αναφορά στον δημοκρατικό σοσιαλισμό. Για όσα λάθη έγιναν, για τις μάχες που δεν δοθήκαν, για το νέο αφήγημα, για τους επαναπροσδιορισμούς. Αλλιώς οι λαϊκές τάξεις που είναι η ιστορική αναφορά της Σοσιαλδημοκρατίας και η μεσαία τάξη που διαλύεται καθημερινά θα μας βάλουν στο ράφι. Οι προειδοποιήσεις από τα ευρωπαϊκά παραδείγματα είναι πολλές. Επομένως το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ τα πολιτικά σχήματα της οικολογίας, μικρότερες προοδευτικές δυνάμεις, τα συνδικάτα, η αυτοδιοίκηση πρέπει να σκεφτούν πριν από όλα ΤΙ ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΝ ΣΩΣΤΑ, ΤΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΛΑΘΗ ΕΧΟΥΝ ΚΑΝΕΙ, ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΟΥΝ ΘΕΤΙΚΑ, ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΙΕΡΑΡΧΗΣΟΥΝ.

Στη χώρα μας ζούμε μπροστά στα μάτια μας την αποδυνάμωση, ακόμα και την διάλυση των μεγαλύτερων κατακτήσεων της μεταπολίτευσης. Το κοινωνικό κράτος διαλύεται. Το μεγαλύτερο επίτευγμα του ΠΑΣΟΚ απορρυθμίζεται. Ο ιδιωτικός τομέας σκεπάζει τον δημόσιο χώρο. Τα καρτέλ κάνουν κουμάντο. Οι ανισότητες εκτινάσσονται. Η ακρίβεια βοηθάει σε αυτό. Είναι το κοινωνικό ρήγμα για το οποίο έχει μιλήσει ο φιλόσοφος Μαρσέλ Γκωσέ. Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας είναι η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και το real estate. Ενώ παράλληλα παραβιάζεται το κράτος δικαίου. Στα Τέμπη, στις παρακολουθήσεις, στο ναυάγιο της Πύλου. Ακόμα και η συμβολική επιλογή συναίνεσης για ΠτΔ έγινε κομματική αποστολή από έναν αμφιλεγόμενο κομματικό παράγοντα με βαθιά συντηρητικές πεποιθήσεις. Ας σταθώ λίγο σε αυτό επειδή είναι επίκαιρο. Είναι αρνητικό ότι δεν βρέθηκε έγκαιρα μια πρόταση αντιπαράθεσης με έναν κοινό υποψήφιο από την πλευρά όλης της Δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Είναι ανάγκη να αντιληφθούμε ότι είναι χρήσιμο να βρεθούν τρόποι συντονισμού των προοδευτικών δυνάμεων. Μπορεί οι συνθήκες να μην ώριμες για ένα Λαϊκό Μέτωπο ή να υπάρχουν σοβαρές διαφορές που δεν το επιτρέπουν. Είναι όμως ώριμες οι συνθήκες για έναν αποτελεσματικό συντονισμό, έναν κοινό βηματισμό -στο κοινοβούλιο στις κοινωνικές δράσεις- για πίεση προς την κυβέρνηση. Στην προσπάθεια να ακυρωθούν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Στο ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχουμε ομόφωνα την γραμμή της Αυτονομίας. Του δικού μας Σοσιαλδημοκρατικού προγράμματος. Αυτό δεν εμποδίζει να αναζητούνται όμως πεδία συνεννόησης όπου είναι εφικτό. Και πολύ περισσότερο είναι περιττή μια εικόνα αντιζηλίας και καυγάδων ανάμεσα στα κόμματα της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς που διευκολύνει την κυβέρνηση και προκαλεί απογοήτευση στον δημοκρατικό κόσμο. Από αυτό λοιπόν το βήμα καλούμε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις να ανοίξουν έναν σοβαρό προγραμματικό διάλογο για την Αλλαγή. Και από τα κάτω-που είναι το πιο σημαντικό- και από τα πάνω για να έχει πρακτικά αποτελέσματα στην αλλαγή των συσχετισμών και στην πορεία του πολιτικού συστήματος. Αυτά τα σοβαρά στρατηγικά, πολιτικά και θεωρητικά ζητήματα ανοίγουμε σε αυτή την συζήτηση. Αυτό πρέπει να κάνουν όλες οι προοδευτικές δυνάμεις. Ο στόχος είναι ένας. Να ηττηθεί η ηττοπάθεια και ο Μιθριδατισμός. Να δημιουργηθεί η ελπίδα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Ότι υπάρχει εναλλακτικός πόλος εξουσίας. Ότι η κοινωνία των πολιτών δεν είναι μόνη της. Σε αυτό τον δρόμο κινείται το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ και η δική μας συνεισφορά ως Ανανεωτική Αριστερά. Μόνο που χρειάζεται να μην χάσουμε την πυξίδα και να μην πάρουμε λάθος μονοπάτια. Στο χέρι μας είναι να τα καταφέρουμε.

(Ο Θόδωρος Μαργαρίτης είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, γραμματέας της πολιτικής κίνησης Ανανεωτική Αριστερά - Το άρθρο αποτελεί την ομιλία του στην εκδήλωση της Ανανεωτικής Αριστεράς "2027: Η επόμενη μέρα για την προοδευτική αλλαγή)