Κορυφαίοι επιστήμονες εκφράζουν φόβους για «διαρροή» παθογόνων από εργαστήρια

11:02 20/3/2023 - Πηγή: Dikaiologitika

Έκθεση εμπειρογνωμόνων επισημαίνει χαλαρότητα στη βιοασφάλεια εργαστηρίων που διαχειρίζονται θανατηφόρα παθογόνα, προειδοποιώντας για πιθανή «διαρροή» από εγκαταστάσεις που δεν λειτουργούν σωστά.

Περισσότερες από 100 ερευνητικά εργαστήρια που αποθηκεύουν και κάνουν πειράματα με επικίνδυνους ιούς όπως ο Έμπολα και η γρίπη των πτηνών λειτουργούν πλέον παγκοσμίως. Κορυφαίοι επιστήμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ σε μια έκθεσή τους εκφράζουν τώρα ανησυχία για την έλλειψη επιτήρησης αυτών των εργαστηρίων, τονίζοντας

ότι οι χαλαροί κανόνες βιοασφάλειας είναι ένα μείζον ζήτημα ιδιαίτερα στην Ασία.

Η διαρροή ενός παθογόνου παράγοντα από ένα ερευνητικό εργαστήριο είναι μια από τις κυρίαρχες θεωρίες σχετικά με την προέλευση της Covid, με την Κίνα να κατηγορείται ότι συγκάλυψε την πιθανότητα ο ιός να διέφυγε από μια τοποθεσία υψηλής ασφάλειας στη Γουχάν, την πόλη από όπου ξεκίνησε η πανδημία.

Ένα επίπεδο βιοασφάλειας, ή επίπεδο παθογόνου/προστασίας, είναι ένα σύνολο προφυλάξεων βιοπεριορισμού που απαιτούνται για την απομόνωση επικίνδυνων βιολογικών παραγόντων σε μια κλειστή εργαστηριακή εγκατάσταση. Τα επίπεδα περιορισμού κυμαίνονται από το χαμηλότερο στο 1 έως το υψηλότερο στο 4.

Ο συνασπισμός επιστημόνων του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ στην έκθεση Global BioLabs 2023, που κυκλοφόρησε από το Kings College του Λονδίνου, καταδεικνύει την ύπαρξη 69 εγκαταστάσεων με Βιοασφάλεια Επιπέδου 4 (BSL-4)-ενώ πριν δύο χρόνια ήταν μόλις 59-που είναι πολύ αυστηρά ελεγχόμενες.

Από την έναρξη της πανδημίας, 9 χώρες ανακοίνωσαν τα σχέδια τους για την κατασκευή 12 νέων εργαστηρίων BSL-4. Τα περισσότερα από αυτά θα κατασκευαστούν στην Ασία συμπεριλαμβανομένων της Κίνας, της Ινδίας, του Καζακστάν, της Ταιβάν, των Φιλιππίνων, της Σιγκαπούρης, της Ιαπωνίας και της Σαουδικής Αραβίας. Μόνο η Ινδία ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να κατασκευάσει άλλα τέσσερα BSL-4-εκτός των δύο που διαθέτει επί του παρόντος- ενώ για 5 από αυτές τις χώρες, αυτά θα είναι τα πρώτα τους εργαστήρια BSL-4.

Στα γνωστά εργαστήρια BSL-4 συμπεριλαμβάνονται το Porton Down στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν. Μάλιστα το Porton Down συχνά περιγράφεται ως το “χρυσό πρότυπο” για τη βιοασφάλεια. Τα πειράματα μέσα σε αυτά τα εργαστήρια μπορούν να περιλαμβάνουν και αυτό που ορισμένοι αναλυτές ονομάζουν «κέρδος λειτουργίας»- όρος που αναφέρεται σε μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη πρακτική της επιστήμης που επικεντρώνεται στη χειραγώγηση παθογόνων.

Το «κέρδος λειτουργίας» περιλαμβάνει τη σκόπιμη αλλαγή ενός παθογόνου παράγοντα, προκειμένου να βελτιωθεί η ικανότητά του να προκαλεί ασθένεια. Στο πιο βασικό επίπεδο, οι επιστήμονες το τροποποιούν για να το κάνουν πιο μολυσματικό ή θανατηφόρο. Συνήθως, πραγματοποιούνται δοκιμές σε ανθρώπινα κύτταρα ή σε τρωκτικά για να ελεγχθεί το πώς συμπεριφέρεται κάτω από αυστηρά ελεγχόμενες εργαστηριακές ρυθμίσεις και το πώς εξελίσσεται φυσικά. Αυτό μπορεί, θεωρητικά, να επιταχύνει την ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων, ειδικά για μολυσματικές ασθένειες που επί του παρόντος δεν αντιμετωπίζονται.

Ορισμένες μελέτες δεν έχουν σκοπό να δημιουργήσουν σκόπιμα ένα πιο επικίνδυνο παθογόνο, αλλά μπορεί να το κάνουν ενώ το τροποποιούν για να μάθουν περισσότερα για το πώς μολύνει τα κύτταρα. Οι επικριτές της πρακτικής υποστηρίζουν ότι τα οφέλη της έρευνας δεν αξίζουν τους πιθανούς κινδύνους, όσο ελάχιστοι κι αν είναι.

Unsplash

Σημαντικά ευρήματα

Το 75% των σημερινών εργαστηρίων Βιοασφάλειας επιπέδου 4 (BSL-4) βρίσκονται σε αστικές περιοχές και η έκθεση προειδοποιεί ότι αυτό μπορεί να «μεγιστοποιήσει» τον πιθανό αντίκτυπο μιας τυχαίας απελευθέρωσης παθογόνων, ενός “ατυχήματος”, όπως η ευλογιά, ο Έμπολα και ο πυρετός Lassa.

Οι ειδικοί ανησυχούν τώρα σοβαρά για την αύξηση ενός νέου είδους ερευνητικών εργαστηρίων που ονομάζουν BSL-3+ (αναφέρονται επίσης ως “βελτιωμένα εργαστήρια BSL-3” ή εργαστήρια “BSL-3 plus”-και που εντοπίζονται σε 57 τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο, κυρίως στην Ευρώπη και κατά 80% στις αστικές περιοχές.

Σε αυτές τις εγκαταστάσεις διενεργείται έρευνα για ιούς όπως η γρίπη των πτηνών, χωρίς να τηρούνται οι αυστηρότεροι κανονισμοί βιοασφάλειας BSL-4 και καθώς βρίσκονται σε αστικά περιβάλλοντα με πυκνό πληθυσμό, αυξάνεται ο κίνδυνος οποιασδήποτε πιθανής διαρροής παθογόνου.

Η Δρ Φιλίππα Λέντζος, ειδική στη διεθνή ασφάλεια στο King's College του Λονδίνου, είπε στη Daily mail ότι η «άνθηση» τέτοιων εργαστηρίων, ειδικά σε μέρη της Ασίας, είναι επικίνδυνη, δεδομένης της γενικής έλλειψης πολιτικών διαχείρισης βιολογικών κινδύνων στην περιοχή.

«Υπήρξε μια παγκόσμια έκρηξη στην δημιουργία ερευνητικών εργαστηρίων που διαχειρίζονται επικίνδυνα παθογόνα, η οποία δε συνοδεύτηκε από επαρκή επιτήρηση της βιοασφάλειας», σχολιάζει. Τα εργαστήρια που χρησιμοποιούν παθογόνα στην έρευνα θα πρέπει να πληρούν ένα συγκεκριμένο πρότυπο κανονισμών βιοασφάλειας. Όσο πιο επικίνδυνο είναι το παθογόνο, τόσο υψηλότερο είναι το επίπεδο BSL που απαιτείται. Για παράδειγμα, τα εργαστήρια BSL-4 πιθανώς χρειάζεται να διαθέτουν οπλισμένους φρουρούς, με τους ερευνητές να φορούν ειδικές στολές κατά τη διάρκεια των πειραμάτων.

Σε αντίθεση με τις εγκαταστάσεις Βιοασφάλειας επιπέδου 4 (BSL-4), δεν υπάρχει απαίτηση -σύμφωνα με τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης της Σύμβασης για τα Βιολογικά και Τοξινικά Όπλα- για τη συμμόρφωση των εργαστηρίων BSL3+ και των δραστηριοτήτων τους με τους κανονισμούς.

«Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν “αποδείξεις” ότι τα μέτρα βιοασφάλειας σε αυτά τα νέα εργαστήρια είναι επαρκή για την έρευνα που διεξάγουν», επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης.

Η έκθεση αναφέρει ότι το πιο κοινό παθογόνο που μελετήθηκε σε εργαστήριο BSL-3+ ήταν η γρίπη των πτηνών, η οποία έχει θεωρηθεί από πολλούς επιστήμονες ως ικανή να πυροδοτήσει την επόμενη πανδημία.

Συνολικά, το 40% από τα 57 εργαστήρια BSL-3+ που προσδιορίζονται στην έκθεση είναι κρατικά, ένα άλλο 40% ανήκει σε πανεπιστήμια και το υπόλοιπο 20% μοιράζεται μεταξύ ιδιωτικών εταιρειών και στρατού.

Η ομάδα της νέας έκθεσης κατονομάζει τις χώρες με τους πιο χαλαρούς κανόνες βιοασφάλειας σε εργαστήρια που φιλοξενούν τα πιο επικίνδυνα παθογόνα στον κόσμο με τη Σαουδική Αραβία, τη Γκαμπόν και την Ακτή του Ελεφαντοστού να είναι στο κατώτατο επίπεδο. Ο Καναδάς , οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία διαθέτουν μερικά από τα καλύτερα πρότυπα βιοασφάλειας συνολικά, σύμφωνα με ειδικούς μολυσματικών ασθενειών

#ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ #ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ