Μερεμέτια και μπαλώματα αντί για μεταρρυθμίσεις

06:25 31/10/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Τα δύο νομοθετήματα αποτελούν, προδήλως, προϊόντα της γραφειοκρατίας και αποτυπώνουν την γραφειοκρατικοποίηση της πολιτικής, και μοιάζουν μάλλον με εγκυκλίους επαρχιακής διοίκησης της προηγούμενης 50ετίας παρά με κανόνες στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

Το υπουργείο Εσωτερικών εισήγαγε προς ψήφιση στη Βουλή δύο νομοσχέδια σε πολύ βραχύ χρόνο. Το πρώτο που ψηφίστηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024 περιλαμβάνει διατάξεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, τα ζώα συντροφιάς, το εθνικό μητρώο διαδικασιών, τη δημοτικότητα των

τέκνων, την πολιτογράφηση ομογενών, την εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων και άλλα διάφορα. Το δεύτερο, που ψηφίστηκε προχτές, αναφέρεται στην επιτάχυνση των προσλήψεων, στο σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και στην αξιολόγηση.

Θεωρούμε άξια σχολιασμού δύο σημεία που είναι κοινά και στα δύο νομοθετήματα.

Το πρώτο σημείο αναφέρεται στη νομοθετική πρακτική που αποτελεί, πλέον, νομοθετικό έθος και συνίσταται στην παραβίαση των αρχών και κανόνων της «καλής νομοθέτησης»- μιας πολιτικής η οποία, από την υιοθέτησή της, προ δεκαετίας (ν.4048/2012) μέχρι σήμερα, δεν οδήγησε στη βελτίωση της ποιότητας των νόμων. Πάγιες νομοθετικές παθολογίες, όπως η διασπορά των ρυθμίσεων, η λεπτομερειακότητα και ο νομικισμός, η τάση του νομοθέτη να στοιβάζει ετερόκλητα αντικείμενα σ’ έναν «κουβά», ακυρώνοντας την αρχή της ασφάλειας δικαίου, επικράτησαν των ορθολογικών υποδείξεων της νομοθετικής επιστήμης.

Τα δύο νομοθετήματα αποτελούν, προδήλως, προϊόντα της γραφειοκρατίας και αποτυπώνουν την γραφειοκρατικοποίηση της πολιτικής, και μοιάζουν μάλλον με εγκυκλίους επαρχιακής διοίκησης της προηγούμενης 50ετίας παρά με κανόνες στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των ρυθμίσεων είναι η λεπτομερειακότητά τους προκειμένου, κατά την εφαρμογή τους-εάν και όποτε....-οι γραφειοκράτες να μπορούν να απεκδύονται κάθε ευθύνης, «φορτώνοντάς» την στον νομοθέτη.

Το άλλο χαρακτηριστικό αυτού του τρόπου νομοθέτησης είναι η δομολαγνεία. Η γραφειοκρατία και η γραφειοκρατικοποιημένη πολιτική λατρεύουν τα «κουτιά» και δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την πολιτική, για την ουσιαστική λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών ούτε, βεβαίως, για τα αποτελέσματά τους. Γι αυτό, και στα δύο νομοθετήματα, δημιουργούνται πάσης φύσεως επιτροπές για να «μελετήσουν» και να «προτείνουν», ακόμη κι εκεί που υπάρχει εξαντλητικό ρυθμιστικό πλαίσιο είτε αφορά την πολιτική προστασία, στο πρώτο νομοθέτημα είτε τη στοχοθεσία, στο δεύτερο. Έχει καλλιεργηθεί, εδώ και πολλά χρόνια, η πεποίθηση ότι η δημιουργία μιας επιτροπής οδηγεί, αυτομάτως, στην ύπαρξη πολιτικής και, μάλιστα, στην εφαρμογή της ενώ, παγίως, συμβαίνει το αντίθετο.

Η δεύτερη σημαντική ομοιότητα των δύο νομοθετημάτων είναι ο εμβαλωματικός τους χαρακτήρας. Τα μπαλώματα δεν κυριαρχούν μόνον στους δρόμους μας αλλά και στις δημόσιες πολιτικές. Τα μπαλώματα συγκαλύπτουν την έλλειψη μεταρρυθμίσεων. Αυτά μπορεί να είναι διοικητικά ή οικονομικά και «αντιμετωπίζουν» πρόσκαιρα μια κατάσταση. Για παράδειγμα, στο πρώτο νομοθέτημα αυξάνεται η χρηματοδότηση των Δήμων κατά 220εκ, την ίδια ώρα, όμως, που οι ανείσπρακτες οφειλές τους ανέρχονται σε 3.6 δις. Η χρεοκοπία μπορεί να αποφευχθεί, προς ώρας αλλά η βιωσιμότητα των ΟΤΑ θα συνεχίσει να είναι ζητούμενη.

Αλλά και στο δεύτερο νομοθέτημα με το οποίο αυξομειώνονται κάποιες προθεσμίες που αφορούν την διαδικασία των προσλήψεων ή επιβάλλονται ποινές (!) αντί κινήτρων για την επιλογή των νησιωτικών η άγονων περιοχών από τους δημοσίους υπαλλήλους επιχειρείται μια προσωρινή αντιμετώπιση του συμπτώματος κι όχι του αιτίου που το προκαλεί. Το ζήτημα του προγραμματισμού προσλήψεων με βάση τις ανάγκες των δημοσίων πολιτικών που εφαρμόζονται κι όχι των fake οργανογραμμάτων, δεν θίγεται.

Το κεντρικό θέμα που προκύπτει απ’ αυτά τα παραδείγματα είναι ότι η δρομολόγηση αλλαγών και μεταρρυθμίσεων είναι επιβεβλημένη. Με την βοήθεια της τεχνολογίας, καλών πρακτικών άλλων χωρών και, ιδίως με την αντιμετώπιση των πελατειακών συμφύσεων θα μπορέσουμε να σταματήσουμε να αναζητάμε πώς θα αποδεικνύεται η μόνιμη κατοικία κάποιου που θέλει να εργαστεί στο Δημόσιο ή πώς θα καταβάλλεται στους εργαζόμενους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης το γάλα που δικαιούνται.

Στο δίλημμα «μπαλώματα και μερεμέτια η μεταρρυθμίσεις;» το πολιτικό σύστημα πρέπει να απαντήσει τώρα. Οι καιροί ου μενετοί.

(Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης είναι εμπειρογνώμονας δημόσιας διοίκησης, π.βουλευτής - To άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από το Κ-Report)

#ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ_ΚΑΡΚΑΤΣΟΥΛΗΣ