Οι ευρωεκλογές σήμαναν το τέλος των μονοκομματικών κυβερνήσεων

07:55 14/10/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Στη διάρκεια των 50 ετών της Μεταπολίτευσης το πολύ που μπόρεσαν να επιτύχουν τα κόμματα εξουσίας ήταν δύο κατά σειρά τετραετίες: Ν.Δ. (1977-1981) και ΠΑΣΟΚ (1981-1989 και 1996-2004).

O πρωθυπουργός, μετά την απώλεια της Ν.Δ. στις ευρωεκλογές σχεδόν του ενός τρίτου του ποσοστού που πήρε στις βουλευτικές εκλογές του 2023, έχει αντιληφθεί ότι, παρά την ανυπαρξία αντιπάλου, είναι αδύνατο να κερδίσει τις επόμενες εκλογές

με ποσοστό που -με το ισχύον καλπονοθευτικό εκλογικό σύστημα- θα του επιτρέψει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, όποτε αυτές διεξαχθούν. Αυτό είναι ο λόγος που ο υπουργός Υγείας έκανε νύξη για αλλαγή του εκλογικού νόμου, για τον διαψεύσει ο προϊστάμενός του.

Αν τα παραπάνω ισχύουν για αυτοδυναμία της Ν.Δ., ισχύουν πολύ περισσότερο για τα κόμματα της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης, ιδιαίτερα για το ΠΑΣΟΚ, που νοσταλγεί τα πολλά χρόνια που κυβέρνησε μόνο του με επίσης καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα, τα οποία επιπλέον άλλαζε ώστε να του εξασφαλίζουν αυτοδυναμία, απεμπολώντας τη δέσμευσή του να καθιερώσει την απλή αναλογική μόλις θα αναλάμβανε την εξουσία. Ισχύουν όμως και για τον ΣΥΡΙΖΑ, που χάρη στον εκλογικό νόμο της Ν.Δ. πήρε μεν το bonus των επιπλέον εδρών, αλλά χρειάστηκε τη σύμπραξη του ακροδεξιού κόμματος των ΑΝ.ΕΛΛ. για να συγκυβερνήσει τη χώρα για πάνω από 4 χρόνια.

Αν, παρά τη διάψευση του πρωθυπουργού, η σημερινή κυβέρνηση της Ν.Δ. προχωρήσει -όπως έπραξε στο παρελθόν- σε αλλαγή του εκλογικού νόμου, η μόνη αλλαγή που μπορεί να κάνει για να καταστήσει το ισχύον σύστημα ακόμα πιο καλπονοθευτικό είναι να μειώσει το απαιτούμενο ποσοστό για να αποκτήσει αυτοδυναμία με νόμο που θα εφαρμοστεί στις μεθεπόμενες εκλογές. Υπάρχει όμως περίπτωση να πετύχει αυτό το χαμηλότερο ποσοστό στις εκλογές αυτές και να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, όπως συνέβη το 2023;

Κατά τη γνώμη μου, με βάση τα δεδομένα τόσο των ευρωεκλογών όσο και των δημοσκοπήσεων, είναι αδύνατο η Ν.Δ. να πετύχει τον στόχο της, δηλαδή να κυβερνήσει τη χώρα για τρίτη στη σειρά τριετία για δύο λόγους.

(α) Στη διάρκεια των 50 ετών της Μεταπολίτευσης το πολύ που μπόρεσαν να επιτύχουν τα κόμματα εξουσίας ήταν δύο κατά σειρά τετραετίες: Ν.Δ. (1977-1981) και ΠΑΣΟΚ (1981-1989 και 1996-2004). Η φθορά που υπέστησαν τα 8 χρόνια διακυβέρνησης για πολλούς λόγους, ανάμεσα στους οποίους και σκάνδαλα, τους στέρησε την τρίτη κατά σειρά τετραετία αυτοδυναμίας.

(β) Με βάση τόσο τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών όσο και τις δημοσκοπήσεων στα δεξιά της Ν.Δ. βρίσκονται τα ακροδεξιά κόμματα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ, ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ, ΝΙΚΗ και ΦΩΝΗ ΛΟΓΙΚΗΣ με ένα συνολικό ποσοστό που δυστυχώς μπορεί να φτάσει το 20%. Τα κόμματα αυτά αντλούν ψήφους από το ακροδεξιό τμήμα ψηφοφόρων της Ν.Δ. και τις στερούν από αυτήν.

Αν στις επόμενες εκλογές, πρόωρες ή στο τέλος της τετραετίας, η Ν.Δ. έρθει πρώτο κόμμα με ποσοστό ανάλογο των ευρωεκλογών, χαμηλότερο ή υψηλότερο (χωρίς όμως bonus εδρών που να της δίνει αυτοδυναμία), και θελήσει να σχηματίσει κυβέρνηση, θα αναγκαστεί να συνεργαστεί με ένα από τα ακροδεξιά κόμματα που θα έχει τις αναγκαίες έδρες για να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, όπως κάνουν και τα συγγενή με τη Ν.Δ. κόμματα σε κράτη της Ευρώπης.

Αν δεν καταστεί δυνατός ο σχηματισμός δεξιάς-ακροδεξιάς κυβέρνησης, υπάρχει πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας κομμάτων της αντιπολίτευσης, δηλαδή ΠΑΣΟΚ - ΣΥΡΙΖΑ; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρνητική για τους εξής λόγους:

(ι) Στο ισχύον εκλογικό σύστημα το bonus εδρών δεν μπορεί να το πάρει συνασπισμός κομμάτων. Κατά συνέπεια πρέπει να ιδρυθεί νέο κόμμα με συμμετοχή των ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ με αρχηγό.

(ιι) Αν λάβει κανείς υπόψη τις μέχρι σήμερα θέσεις των κομμάτων αυτών, κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο.

Το επόμενο ερώτημα είναι: υπάρχει πιθανότητα οι πρόεδροι των κομμάτων που θα εκλεγούν με τις επικείμενες εκλογές, όποιοι και αν είναι αυτοί, να αλλάξουν τη θέση αυτή; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι κατηγορηματικά αρνητική.

Με αυτά τα δεδομένα τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ λένε ότι στις επόμενες εκλογές θα επιτύχουν αυτοδυναμία. Με βάση τα όσα αναφέρθηκαν οι στόχοι τους ανάγονται στον χώρο της ουτοπίας. Δεδομένου του συσχετισμού κομμάτων που είναι ή μπορούν να μπουν στη Βουλή, κανένα από τα δύο δεν είναι σε θέση να πετύχει ποσοστό όχι 40%, αλλά ούτε 30%.

(O Μανώλης Δρεττάκης είναι Πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την "Εφημερίδα των Συντακτών)

#ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ #ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ